موضوع «جنجال در دنیای دین و تکنولوژی» به معنای تقابل ایمان و ابزارهای نوین همواره سوژه جذابی بوده است. پرسشی که باید یک روز بتوانیم از آن عبور کنیم. در این گزارش به دو لحن موافق و مخالف این مسئله را بررسی کردهایم.
از سوی دیگر، عدهای دیگر نگران تأثیر منفی تکنولوژی بر دین هستند. آنها معتقدند که این ابزارها میتوانند باعث انزوا، وسوسه و تضعیف ارزشهای اخلاقی شوند.
این دو دیدگاه متفاوت در مورد رابطه بین تکنولوژی و دین، زمینهساز بحثها و گفتگوهای متعددی شده است.
بیانیه انسان دیندار موافق تکنولوژی
ببین، تکنولوژی تو دنیای امروز یه ابزار فوقالعاده قویه که میتونه به خیلی از آدمها، چه مذهبی و چه غیرمذهبی، کمک کنه.
مثلاً میتونی به راحتی به هر کتاب مذهبی که دلت میخواد دسترسی داشته باشی، از قرآن و انجیل گرفته تا تورات و اوستا. دیگه لازم نیست دنبال کتاب بگردی، همه چی توی گوشیت یا کامپیوترت دم دستته.
یا مثلاً میتونی کلی برنامه و اپلیکیشن پیدا کنی که بهت کمک میکنن بیشتر در مورد دین و ایمانت یاد بگیری. از درسهای ویدئویی و مقالات گرفته تا آزمونها و چالشهای سرگرمکننده.
تکنولوژی یه عالمه آدم مذهبی رو هم به هم وصل کرده. توی شبکههای اجتماعی و گروههای آنلاین میتونی با آدمهایی از همه جای دنیا که مثل خودت فکر میکنن آشنا بشی، باهاشون حرف بزنی، از تجربیات همدیگه استفاده کنید و با هم ایمانتون رو قویتر کنید.
حالا یه عالمه برنامه و ابزار هم هست که میتونه بهت کمک کنه تا راحتتر عبادت کنی و به خدا نزدیکتر بشی. مثلاً برنامههایی که وقت نماز رو بهت یادآوری میکنن، دعاها و اوراد رو بهت نشون میدن و حتی میتونی باهاشون به صورت آنلاین توی مراسم مذهبی شرکت کنی.
خلاصه که تکنولوژی یه عالمه فایده برای آدمهای مذهبی داره. میتونه بهت کمک کنه که بیشتر یاد بگیری، راحتتر عبادت کنی، با آدمهای همفکرت ارتباط برقرار کنی و ایمانت رو قویتر کنی. البته یادت نره که تکنولوژی فقط یه ابزاره. مهم اینه که خودت هم تلاش کنی و از این ابزار به بهترین شکل استفاده کنی.
نگاهی از دیدگاه یک انسان دیندار مخالف تکنولوژی
درست است که تکنولوژی میتواند ابزار مفیدی برای انسانهای مذهبی باشد، اما درعینحال، عدهای از افراد مذهبی معتقدند که این ابزارها میتوانند مضر هم باشند.
از دیدگاه یک انسان دیندار مخالف تکنولوژی، ممکن است اینطور استدلال شود که:
- تکنولوژی باعث انزوا و دور شدن از معنویت میشود: غرق شدن در دنیای مجازی و وابستگی به ابزارهای الکترونیکی میتواند تمرکز انسان را از عبادت و ارتباط باخدا دور کند.
- محتوای نامناسب و گمراهکننده در فضای مجازی فراوان است: دسترسی آسان به اطلاعات و محتواهای مختلف در اینترنت میتواند انسان را در معرض وسوسهها، گناهان و انحرافات قرار دهد.
- تکنولوژی باعث بیبندوباری و تضعیف ارزشهای اخلاقی میشود: استفاده از برخی ابزارهای تکنولوژی مانند شبکههای اجتماعی و پورنو گرافی میتواند به تضعیف ایمان، ترویج بیبندوباری و از بین رفتن ارزشهای اخلاقی در جامعه منجر شود.
- تکنولوژی انسان را بهجای خدا در مرکز زندگی قرار میدهد: وابستگی بیشازحد به ابزارهای الکترونیکی و تمرکز بر دنیای مجازی میتواند انسان را از هدف اصلی زندگی که عبادت و بندگی خداوند است دور کند.
ازنظر این افراد، تکنولوژی نهتنها دین را از بین نمیبرد، بلکه میتواند آن را تضعیف کند و انسان را از مسیر درست منحرف کند.
با توجه به اینکه تحقیقات و پژوهشهای فراوانی در این زمینه صورت گرفته؛ اما نتایج مختلفی از دل آن بیرون آمده است. بااینکه استفاده از اینترنت با افزایش ایمان و مشارکت مذهبی مرتبط است. برخی تحقیقات نشان میدهند که افراد مذهبی از ابزارهای آنلاین برای عمقبخشی به میزان ایمان خود و ارتباط با دیگران استفاده میکنند. همانگونه که تکنولوژی میتواند بهویژه برای افراد مذهبی که در مناطق روستایی یا دورافتاده زندگی میکنند مفید باشد.
بااینحال، مطالعات دیگری نشان داده است که استفاده زیاد از رسانههای اجتماعی میتواند با کاهش ایمان و مشارکت مذهبی مرتبط باشد. همچنین محتوای نامناسب و گمراهکننده در فضای مجازی میتواند ایمان افراد را تضعیف کند. بهطوریکه تکنولوژی میتواند باعث انزوا و دور شدن از معنویت شود.
مهم است که به خاطر داشته باشیم که این آمارها فقط تصویری کلی از این موضوع ارائه میدهند. لذا تجربه هر فرد با دین و تکنولوژی منحصربهفرد است. ضمن اینکه، عوامل متعددی میتوانند بر رابطه بین دین و تکنولوژی تأثیر بگذارند، ازجمله:
- نوع دین و مذهب
- نحوه استفاده از تکنولوژی
- ارزشها و باورهای فردی
- زمینه فرهنگی و اجتماعی
بنابراین، نمیتوان با قاطعیت گفت که تکنولوژی دین را از بین میبرد یا خیر. همانطور که مشاهده کردید این موضوع پیچیدهای است که به عوامل مختلفی بستگی دارد.
ادامه دارد…
گردآوری: تحریریه ادیان نیوز