مسجد جامع مسکو؛ عمارتی بدیع در پایتخت گنبدهای طلایی

به گزارش ادیان نیوز به نقل از هسپرس، در مرکز پایتخت روسیه، جایی که نسیم خنک از میان ساختمان‌های باستانی و آسمان‌خراش‌های مدرن می‌وزد، مسجد جامع قرار دارد، بنایی مذهبی که اصالت اسلامی را با جلوه‌ای هنری و باشکوه روسی ترکیب می‌کند. گنبد طلاکاری شده آن زیر آفتاب کوتاه مسکو می‌درخشد و طبقات مرتفع آن خطوط معنوی را در آسمان ترسیم می‌کنند؛ گویی با کائنات زمزمه می‌کنند که دین اسلام در سرزمین شوروی حضور و ریشه‌های محکمی دارد.

در داخل این بنای مذهبی که معماری آن چشم‌نواز است و زیبایی‌اش قلب را مسحور می‌کند، مسلمانان روس برای یک نماز واحد گرد هم می‌آیند. تفاوت‌های جغرافیایی، فرهنگی و قومی بین پیروان اسلام در این کشور اروپایی از بین می‌رود. تنها چیزی که باقی مانده صدای اذان و ترنم تلاوت قرآن است که با لهجه روسی آمیخته با عربی عجین شده و از تقوای بی‌نظیری برخوردارند و تصویری معنوی را ترسیم می‌کنند که زیبایی آن با تزئینات و فرش‌های پهن شده در سراسر این مسجد که جزء میان بزرگترین مراکز مذهبی مسلمانان در قاره کهن محسوب می‌شود، دو چندان می‌شود.

مسجد جامع مسکو در سال ۱۹۰۴ ساخته شد؛ یعنی زمانی که تزارهای روسیه به اقلیت‌های مذهبی در این کشور تسهیلاتی برای ساخت عبادتگاه و انجام مناسک مذهبی اعطا کرده بودند. در میان این افراد، مسلمانانی بودند که با تکیه بر تلاش‌های خود، قطعه زمینی را در مرکز مسکو، «پایتخت گنبدهای طلایی»، خریداری کردند. سپس تقریباً به‌طور کامل بازسازی و مرمت شد و در سپتامبر ۲۰۱۵ رسماً توسط رئیس جمهور ولادیمیر پوتین، با حضور شخصیت‌های سیاسی و دیپلماتیک ملی و خارجی در روسیه افتتاح شد.

مسجد جامع شش طبقه مسکو می‌تواند بیش از ۱۰ هزار نمازگزار را در خود جای دهد و این تعداد در ایام تعطیلات مذهبی به نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر می‌رسد. از مجموع جمعیت ۲۵ میلیون نفری مسلمانان در روسیه، بیش از ۳ میلیون نفر در مسکو، پایتخت، زندگی می‌کنند. این درحالی است که در جمهوری‌های به اصطلاح اسلامی روسیه مانند داغستان، چچن، تاتارستان و سایر مناطق، مسلمانان اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند.

در همین راستا، الدار نیلوویچ علی‌اف، معاون رئیس اداره دینی مسلمانان روسیه گفت: مسجد جامع مسکو با تضمین پایبندی مسلمانان به ارزش‌های معنوی خود و در عین حال ترویج تساهل میان ادیان مختلف رایج در کشور، نقش مهمی در حفظ هویت مذهبی و فرهنگی مسلمانان در فدراسیون روسیه ایفا کرده است.

همین مقام مذهبی افزود: این مسجد که در سال ۲۰۱۵ بازسازی شد، با اکثر مؤسسات اسلامی در سراسر جهان، از جمله اتحادیه جهان اسلام و سازمان علمای مسلمان و همچنین وزارت اوقاف و امور اسلامی در پادشاهی مراکش، که قبلاً با آن تفاهم‌نامه‌ای برای تبادل بازدیدها و انتشارات مذهبی امضا کرده بودیم، مشارکت و همکاری دارد.

وی اذعان کرد که روابط با پادشاهی مراکش در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از همه‌گیری کووید-۱۹، به دلایل مختلف، و چه بسا مسافت طولانی بین مسکو و رباط، کاهش یافته است. او همچنین اذعان کرد که حافظان و داوران قرآن مراکشی در روسیه مشهور هستند و در مسابقات متعدد حفظ قرآن شرکت کرده و به نتایج افتخارآمیزی دست یافته‌اند.

در همین رابطه، معاون رئیس اداره دینی مسلمانان روسیه تأکید کرد که این اداره مشتاق به توسعه گفت‌وگوی بین ادیان در روسیه از طریق فعالیت‌ها و رویدادهای متعدد است، علاوه بر این، متعهد به حضور نمایندگان سایر ادیان در تمام فعالیت‌های بین‌المللی این اداره است. 

وی تأکید کرد که مسلمانان در فدراسیون روسیه در تمام جنبه‌های زندگی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی نظامی ادغام شده‌اند و نقش مهمی در عملیات نظامی به رهبری دولت روسیه ایفا می‌کنند که نشان دهنده تلاش آنها برای تقویت وحدت و حس مشترک تعلق به کشوری بزرگ مانند روسیه است.