امام خمینی: دفاع مقدس، دوران پسا جنگ و بازگشت به قانون اساسی

به گزارش ادیان نیوز دکتر باقر طالبی دارابی در یادداشتی با عنوان امام خمینی: دفاع مقدس، دوران پسا جنگ و بازگشت به قانون اساسی (بازخوانی تحلیلی یک نامه ) نوشت:در هفته دفاع مقدس قرار داریم. دفاع مقدس، اصطلاحی پر کاربرد برای دوران هشت ساله‌ی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است. دفاع از خاک ایران و از تمامیت ارضی کشوری بزرگ که تاریخ ۲۵۰۰ ساله ی آن ، با همه نشیب و فرازی که داشته، تاریخی پر افتخار است. نیروهای مسلح ایران ( ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ) به همراه نهضت دفاع مردمی به نام بسیج مستضعفین یا ارتش ۲۰ میلیونی، متحد و یکصدا با مردم و رهبری که فریاد « جنگ جنگ تا پیروزی» را سر می دادند، حماسه ای را رقم زده اند که برای همیشه در تاریخ حیات ایرانیان خواهد درخشید.
دفاع مقدس، زمانی سر زبان‌ها افتاد که ایران متهم به شروع جنگ شد. در اقدامی شایسته، هشت سال جنگ به هشت سال دفاع ، تغییر نام یافت و کلیشه حماسی « جنگ جنگ تا پیروزی» جایش را به مفهوم « دفاع مقدس» داد. در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ، ملت ایران دفاع کرد و دفاع را به فرهنگی مبدل ساخت که امام خمینی از آن به «فرهنگ بسیجی» یاد کرد؛ یعنی فرهنگ همدلی، همکاری، مردم گرایی و فرهنگ ترویج مشارکت مردم و تقویت مشروعیت مردمی حکومت و افزایش قدرت نظامی برای بازدارندگی و دفاع از سرزمین به عنوان «جهاد اصغر» و خودسازی، خودباوری، خودکفایی و قانون گرایی در قالب «جهاد اکبر». فرهنگ بسیجی یعنی توازن میان جهاد اصغر که با قدرت ( نظامی) سر و کار دارد و جهاد اکبر که با اقتدار ( قانون گرایی و اخلاق و مشروعیت مردمی ) محقق می شود. و امام خمینی(ره)، در اندیشه و در عمل، مصداق کامل فرهنگ بسیجی به معنای توازن میان قدرت و اقتدار بود. چرا؟
به این دلیل ساده و مستند که امام خمینی(ره) در اقدامی بسیار مهم که ریشه در خواست تاریخی مردم ایران در ۱۵۰ سال تاریخ معاصر این کشور داشته است، پارادایم جدیدی را در اداره کشور رقم می‌زند. پاسخ بسیار کوتاه است. پاسخ به یک نامه است. نامه جمعی از نمایندگان مجلس که در آن از امام خمینی(ره) می خواهد که اقدامات خلاف قانون اساسی «شورای تشخیص مصلحت » در وضع قانون را روشن کند. پاسخ امام خمینی(ره) را می توان یک گذار پارادایمی از دوران استثنایی جنگ به دوران طبیعی پسا جنگ قلمداد کرد؛ پارادایم بازگشت به قانون اساسی. ( مراجعه کنید به صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۰۲ و ۲۰۳.
در اینجا با ذکر متن پاسخ امام به نامه نمایندگان، گفته‌های فوق را مستند سازی می‌کنم.
بسم الله الرحمن الرحیم‌
با سلام. مطلبی که نوشته‌اید کاملًا درست است. ان شاء الله تصمیم دارم در تمام زمینه‌ها وضع به صورتی درآید که همه طبق قانون اساسی حرکت کنیم. آنچه در این سالها انجام گرفته است در ارتباط با جنگ بوده است. مصلحت نظام و اسلام اقتضا می‌کرد تا گره‌های کور قانونی سریعاً به نفع مردم و اسلام بازگردد. از تذکرات همه شما سپاسگزارم و به همه شما دعا می‌کنم.
روح الله الموسوی الخمینی‌
۷ آذر ۱۳۶۷/ ۱۷ ربیع الثانی ۱۴۰۹

عبارت: « انشاء الله تصمیم دارم در تمام زمینه‌ها وضع به صورتی در آید که همه طبق قانون اساسی حرکت کنیم. و عبارت : « آنچه در این سالها انجام گرفته است در ارتباط با جنگ بوده است.
امام خمینی(ره) جنگ و دوران دفاع مقدس را در قلمرو اداره کشور، امری استثنایی و شرایطی ویژه می‌دانست و هنوز چند ماه از قبول قطعنامه نگذشته است، وعده بازگشت به روال عادی حاکمیت قانون و حرکت در راستای قانون اساسی می‌دهد.
نتیجه:
1. هیچ گاه نباید ملت کشوری را در وضعیت بلاتکلیف و نه جنگ و نه صلح نگه داشت.
2. دفاع و وضعیت ویژه جنگی یک وضعیت استثنایی است و نباید آنرا به هر نامی به قاعده برای مردم یک کشور تبدیل نمود.
3. منافع ملی کشور در یک بستر قانونی و حاکمیت قانون و اجرای بدون تنازل قانون اساسی، تامین می‌شود.
4. نباید دفاع مقدس را با هر نام دیگری مانند « مقاومت» که در زمینه و زمانه خاصی شکل گرفته است، یکی دانست.
5. آنچه امام خمینی(ره) پس از جنگ می‌خواسته است و در نامه نمایان شده است یک نمونه مهم از بازگشت به قانون است. جلوگیری از اقدام به وضع قانون از شورایی که این حق را نداشته است، یعنی شورای تشخیص مصلحت. این اقدام امام ، یکی از ابعاد دفاع مقدس و دوران پسا جنگ و پسا دفاع است. یکی از مولفه‌های « فرهنگ بسیجی» به معنای ایجاد توازن میان قدرت (power) و اقتدار مشروع( authority ) است.
6. قدرت در دفاع و اقتدار در قانون گرایی، درسی است که امام خمینی(ره) به همه داد و در هفته دفاع مقدس باید آنرا بارها و بارها مرور کرد. َ

باقر طالبی دارابی بسیجی نوجوان دیروز و عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب امروز