اعمال و فضیلتهای روز دحوالارض از لسان حضرت آیت الله جوادی آملی

از جمله روزهای پر فضیلتی که به درک فضیلت آن و استفاده حداکثری از
برکات معنوی آن تاکید می شود، روز ۲۵ ذیقعده مصادف با «دحو الارض» می باشد.

آیت الله جوادی آملی این روز را یکی از پربرکت ترین روزهای ایام سال می
داند چرا که طبق برخی روایات، زمین کعبه و حرم خدا، در این روز ظاهر گشته و
گسترش یافته است.

او در صفحه ۲۶۱ از کتاب «صهبای حج»، به شمّه ای از تاریخ کعبه پرداخته و
می نویسد: کعبه اوّلین معبد مردمی و عبادتگاه توده انسانها در روی زمین
است: «إنّ أول بیت وضع للناس للذی ببکه… » که تعیین محل و نقشه ساختن آن به
رهنمود و دستور خدای سبحان بود: «وإذ بوّأنا لإبراهیم مکان البیت… » .

این مفسر قرآن کریم بیان کرد: بنابراین، کعبه اوّلین معبدی(نه اوّلین
خانه) است که در روی زمین ساخته شد. گرچه بر اساس «دحو الأرض» گفته شده:
«مکان کعبه اولین زمینی بود که از زیر آب بیرون آمد» ، لیکن استفاده این
معنا که «اوّلین خانه ساخته شده کعبه است» از آیه، مشکل به نظر می ‏رسد؛
زیرا اولیّت آن را مقید کرده که برای عبادت بوده است. البته آیه شریفه «إن
أول بیت وضع للناس… »، معنای مزبور را نفی نیز نمی ‏کند، زیرا قیودی همچون
وصف، همانطور که اطلاق ندارد مفهوم نیز ندارد، مگر اینکه جمله مشتمل بر
وصف، در مقام تحدید باشد. در این باره و در استفسار از آیه شریفه مزبور، از
امیرالمؤمنین (علیه السلام) تصریح به اینکه قبل از بنای کعبه، خانه وجود
داشته، نقل شده است .

گفتنی است از امیرالمومنین ـ علیه السلام ـ روایت شده است که
فرمودند:«نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست وپنج ذی
القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت
صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.»

او در مقام بیان معنای دحوالارض ابراز داشت: «دَحو» به معنای گسترش است و
برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرده اند.

منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین
را آب های حاصل از باران های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود. این آب ها، به
تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز
به روز گسترده تر شدند.

از سوی دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی ها یا شیب های تند و
غیرقابل سکونت بود. بعدها باران های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین
را شستند و دره ها گستردند. اندک اندک زمین هایِ مسطح و قابل استفاده برای
زندگی انسان و کشت و زرع پدید آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نام
گذاری می شود.

این مرجع تقلید به برنامه های معنوی این روز اشاره کرده و می نویسد: روز
دحوالارض ـ روز گسترش زمین ـ روز بسیار مبارکی است و آداب و اعمال ویژه ای
دارد؛ از جمله:

دعای روز دحوالأرض

یکی از برنامه های پیشنهادی در روز مبارک گسترده شدن زمین، خواندن دعای
ویژه این روز است. در بخشی از این دعا، به مسأله دحوالأرض چنین اشاره شده
است: «ای خدایی که خانه کعبه را گسترانیدی و دانه را شکافتی و سختی را
برطرف ساختی، از تو می خواهم در این روز از روزهایت که حق آن را بزرگ
نمودی، هر گرفتاری و مشکلی را برطرف سازی».

دعای دحو الارض که خواندن آن مستحبّ است:

اللَّهُمَّ دَاحِیَ الْکَعْبَهِ وَ فَالِقَ الْحَبَّهِ وَ صَارِفَ
اللَّزْبَهِ وَ کَاشِفَ کُلِّ کُرْبَهٍ أَسْأَلُکَ فِی هَذَا الْیَوْمِ
مِنْ أَیَّامِکَ الَّتِی أَعْظَمْتَ حَقَّهَا وَ أَقْدَمْتَ سَبْقَهَا وَ
جَعَلْتَهَا عِنْدَ الْمُؤْمِنِینَ وَدِیعَهً وَ إِلَیْکَ ذَرِیعَهً وَ
بِرَحْمَتِکَ الْوَسِیعَهِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ
الْمُنْتَجَبِ فِی الْمِیثَاقِ الْقَرِیبِ یَوْمَ التَّلاقِ فَاتِقِ کُلِّ
رَتْقٍ وَ دَاعٍ إِلَی کُلِّ حَقٍّ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ الْأَطْهَارِ
الْهُدَاهِ الْمَنَارِ دَعَائِمِ الْجَبَّارِ وَ وُلاهِ الْجَنَّهِ وَ
النَّارِ وَ أَعْطِنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا مِنْ عَطَائِکَ الْمَخْزُونِ
غَیْرَ مَقْطُوعٍ وَ لا مَمْنُوعٍ [مَمْنُونٍ‏] تَجْمَعُ لَنَا بِهِ
التَّوْبَهَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَهِ ،

خدایا ای گستراننده کعبه،و شکافننده دانه،و برگیرنده سختی،و برطرف کننده
هر گرفتاری،از تو می‏خواهم‏ در این روز از روزهایت،که حقّش را بزرگ
گرداندی،و سبقتش را پیش انداختی،و آن را نزد اهل ایمان امانت و و به سوی
خود وسیله قرار دادی،و به رحمت گسترده‏ات که بر محمّد درود فرستی آن بنده
برگزیده‏ات‏ در پیمان نزدیک،روز دیدار،شکافنده هر امر بسته،و دعوت کننده به
حق،و بر اهل بیت پاکش‏ آن راهنمایان،و روشن‏کنندگان راه حق،ستونهای
جبّار،و متولّیان بهشت و دوزخ،و عطا کن به ما از عطای در خزانه‏ات که نه
بریده شود،و نه منع گردد،تا به وسیله آن توبه،و بازگشت خوبی برای ما فراهم
نمایی

یَا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَ أَکْرَمَ مَرْجُوٍّ یَا کَفِیُّ یَا وَفِیُّ
یَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِیٌّ الْطُفْ لِی بِلُطْفِکَ وَ أَسْعِدْنِی
بِعَفْوِکَ وَ أَیِّدْنِی بِنَصْرِکَ وَ لا تُنْسِنِی کَرِیمَ ذِکْرِکَ
بِوُلاهِ أَمْرِکَ وَ حَفَظَهِ سِرِّکَ وَ احْفَظْنِی مِنْ شَوَائِبِ
الدَّهْرِ إِلَی یَوْمِ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ وَ أَشْهِدْنِی
أَوْلِیَاءَکَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِی وَ حُلُولِ رَمْسِی وَ انْقِطَاعِ
عَمَلِی وَ انْقِضَاءِ أَجَلِی اللَّهُمَّ وَ اذْکُرْنِی عَلَی طُولِ
الْبِلَی إِذَا حَلَلْتُ بَیْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَی وَ نَسِیَنِیَ
النَّاسُونَ مِنَ الْوَرَی وَ أَحْلِلْنِی دَارَ الْمُقَامَهِ وَ
بَوِّئْنِی مَنْزِلَ الْکَرَامَهِ ،

ای بهترین خوانده شده و کریم‏ترین امید شده،ای کفایت کننده،ای وفادار،ای
آن‏که لطفش پنهانی است،به لطفت به من لطف کن،و به‏ عفوت خوشبختم نما،و به
یاری‏ات تأییدم فرما،و از ذکر کریمانه‏ات فراموشم مکن به حق متولیان امرت و
نگهبانان‏ رازت و از گرفتاریهای روزگار تا روز قیامت و برانگیخته‏شدن خفظم
کن‏ هنگام بیرون آمدن جانم،و فرو رفتن در قبرم،و تمام شدن کارم،و سپری شدن
عمرم،اولیایت را به بالینم حاضر کن،خدایا یادم کن،بر طول پوسیدگی،زمانی‏که
در میان توده‏های خاک فرود آیم،و فراموش‏کنندگان از مردم فراموشم کنند،و
در خانه اقامت فرودم آر،و در منزل کرامت جایم ده،

وَ اجْعَلْنِی مِنْ مُرَافِقِی أَوْلِیَائِکَ وَ أَهْلِ اجْتِبَائِکَ وَ
اصْطِفَائِکَ وَ بَارِکْ لِی فِی لِقَائِکَ وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ
الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِیئا مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ
الْخَطَلِ اللَّهُمَّ وَ أَوْرِدْنِی حَوْضَ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّی
اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اسْقِنِی مِنْهُ مَشْرَبا رَوِیّا سَائِغا
هَنِیئا لا أَظْمَأُ بَعْدَهُ وَ لا أُحَلَّأُ وِرْدَهُ وَ لا عَنْهُ
أُذَادُ وَ اجْعَلْهُ لِی خَیْرَ زَادٍ وَ أَوْفَی مِیعَادٍ یَوْمَ یَقُومُ
الْأَشْهَادُ اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ جَبَابِرَهَ الْأَوَّلِینَ وَ
الْآخِرِینَ وَ بِحُقُوقِ [لِحُقُوقِ‏] أَوْلِیَائِکَ الْمُسْتَأْثِرِینَ
اللَّهُمَّ وَ اقْصِمْ دَعَائِمَهُمْ وَ أَهْلِکْ أَشْیَاعَهُمْ وَ
عَامِلَهُمْ وَ عَجِّلْ مَهَالِکَهُمْ وَ اسْلُبْهُمْ مَمَالِکَهُمْ وَ
ضَیِّقْ عَلَیْهِمْ مَسَالِکَهُمْ وَ الْعَنْ مُسَاهِمَهُمْ وَ
مُشَارِکَهُمْ.

و از دوستان اولیایت،و برگزیدگان و خاصان درگاهت قرارم‏ ده،و دیدارت را
بر من مبارک گردان،و پیش از فرا رسیدن پایان عمرم حسن عمل روزی‏ام فرما،
درحالی‏که پاک از لغزشها و گفتار بی‏پایه و منطق تباه باشم.خدایا مرا به
حوض پیامبرت محمّد(درود خدا بر او و خاندانش)وارد کن،و از آن به من
بنوشان،نوشاندنی سیراب کننده،روان و گوارا،که پس از آن هرگز تشنه نشوم،و از
ورود به آن طرد نگردم،و از آن‏ منع نشوم،و آن را قرار ده برایم بهترین
توشه،و کاملترین وعده‏گا،روزی که گواهان بپا می‏خیزند.خدایا لعنت کن
گردنکشان‏ گذشته و آینده را،هم آنان‏که حقوق اولیایت را به ناحق به خود
اختصاص دادند.خدایا پایه‏هایشان را بشکن،و پیروان و عمّالشان را نابود
ساز،زمیه‏های هلاکتشان را به زودی فراهم فرما،و کشورهایشان را از دستشان
بگیر،و راههایشان را بر آنان تنگ کن، و بر آنان‏که با آنان سهیم و شریکند
لعنت فرست.

اللَّهُمَّ وَ عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِیَائِکَ وَ ارْدُدْ عَلَیْهِمْ
مَظَالِمَهُمْ وَ أَظْهِرْ بِالْحَقِّ قَائِمَهُمْ وَ اجْعَلْهُ لِدِینِکَ
مُنْتَصِرا وَ بِأَمْرِکَ فِی أَعْدَائِکَ مُؤْتَمِرا اللَّهُمَّ احْفُفْهُ
بِمَلائِکَهِ النَّصْرِ وَ بِمَا أَلْقَیْتَ إِلَیْهِ مِنَ الْأَمْرِ فِی
لَیْلَهِ الْقَدْرِ مُنْتَقِما لَکَ حَتَّی تَرْضَی وَ یَعُودَ دِینُکَ
بِهِ وَ عَلَی یَدَیْهِ جَدِیدا غَضّا وَ یَمْحَضَ الْحَقَّ مَحْضا وَ
یَرْفِضَ الْبَاطِلَ رَفْضا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلَی جَمِیعِ
آبَائِهِ وَ اجْعَلْنَا مِنْ صَحْبِهِ وَ أُسْرَتِهِ وَ ابْعَثْنَا فِی
کَرَّتِهِ حَتَّی نَکُونَ فِی زَمَانِهِ مِنْ أَعْوَانِهِ اللَّهُمَّ
أَدْرِکْ بِنَا قِیَامَهُ وَ أَشْهِدْنَا أَیَّامَهُ وَ صَلِّ عَلَیْهِ
[عَلَی مُحَمَّدٍ] وَ ارْدُدْ إِلَیْنَا سَلامَهُ وَ السَّلامُ عَلَیْهِ
[عَلَیْهِمْ‏] وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.

خدایا در فرج دوستانت شتاب کن و حقوق تاراج‏رفته آنان را به آنان
بازگردان و قائم آنان را به حق آشکار کن،و او را یاری‏رسان دینت بدار،و
درباره دشمنانت فرمانده به فرمانت قرار ده.خدایا فرشتگان پیروزی را گرداگرد
او همواره بدار،و به آن دستوری که در شب قدر به او القا کردی او را
انتقام‏گیرنده خویش‏ قرار ده،تا جایی‏که خشنود شوی،و دینت به وسیله او،و به
دست او به گونه‏ای نو و تازه بازگردد،و حق به طور کامل ناب شود،و باطل به
صورت‏ همه جانبه به دور افکنده شود.خدایا بر او و همه پدرانش درود فرست،و
ما را از همنشینان و خاندانش قرار بده،و در زمان بازگشتش ما را برانگیز،تا
در دوران او در شمار یارانش باشیم.خدایا درک قیامش را روزی ما کن،و در
روزگارش ما را حاضر کن،و بر او درود فرست،و سلام او را به ما باز رسان،درود
و رحمت خدا و برکاتش بر او باد.

منبع : شفقنا