زنان قزوینی و آیین خاکسپاری نمادین شهدای عاشورا

در قزوین هم مانند نقاط دیگر ایران، هیات ها به صورت دسته هایی که شامل
علامت کشی، طبق کشی، طبل و سنج زنی، زنجیر زنی و سینه زنی است و با نشان
خاص به عزاداری می پردازند؛ اما طبق کشی یکی از مراسم های ویژه عزاداری
برای امام حسین(ع) در شهر قزوین است. آیین طبق کشی ثبت ملی ​شده است؛ این
آیین در هیات​های متعدد عزاداری به صورت عبور منظم دسته​ طبق، دسته
علامت​ها، دسته پرچم​ها، دسته موسیقی و دسته سینه زنی در روزهای تاسوعا و
عاشورا صورت می​گیرد.

“طبق” را از چوبی به ارتفاع حدود یک و نیم متر و قطر یک متر که بیشتر
قسمت‌هاى آن آینه‌کارى شده تهیه مى‌کنند. این طبق استوانه‌ اى شکل را بر سر
گذاشته و حمل مى‌کنند. در شهر قزوین در شب تاسوعا همه دسته‌هاى عزادار از
مسجد و تکایا به‌ طرف امامزاده سلطان سیدمحمد به‌ راه مى ‌افتند و در آنجا
تجمع مى‌کنند.

اهالی قزوین در شب عاشورا به سمت امامزاده حسین (شاهزاده حسین) مى‌روند.
در مناطق روستایی، اهالى هر روستا در این شب به امامزاده محل می روند و تا
قبل از طلوع آفتاب سینه زنی می کنند و پس از نماز صبح به طرف روستاى خود
حرکت مى‌کنند. دسته های عزادار، یک دور در محل می زنند و نوحه می خوانند و
سپس به مسجد محل می روند.

اما این استان آیین دیگری در ۱۳ محرم دارد که توسط زنان اجرا و با چنان
شور و حال و اندوه خاصی برگزار می​شود که بازدیدکنندگان بسیاری از سراسر
کشور دارد. در سیزدهم محرم به گواهی مورخین، بعد از واقعه کربلا کسی از ترس
«یزید بن معاویه» جرات نمی کرده تا جنازه های یاران امام حسین (ع) را دفن
کند؛ تا اینکه زنان طایفه «بنی اسد» جمع شدند و به خاکسپاری پیکرهای بی جان
پرداختند. اجرای این مراسم به صورت نمادین و براساس حکایت خاکسپاری شهدای
کربلا توسط زنان طایفه بنی اسد صورت می​گیرد، به این ترتیب که تمام زنان
قزوینی در صبح ۱۳ محرم بیل و کلنگ به دست، در مسجد علی اکبر خیابان سلامگاه
شهر قزوین حاضر شده و در حالی که پیکرهای نمادین شهدا را نیز بر دوش
دارند، همگام با پخش نوای موسیقی از آنجا نوحه خوان و سینه​ زنان در تمام
شهر چرخیده و پس از توقفی در حسینیه آقاسیدجمال، به مسجد علی اکبر
بازمی​گردند و عزاداری مفصلی را انجام می​دهند.

از آیین دیگر مردم استان قزوین “درخت خونبار” است؛ این مراسم از عصر
تاسوعا تا ظهر عاشورا در روستای زرآباد “الموت” برگزار می​شود، بسیار پرشور
است این عزاداری باشکوه در یک روستای کوچک به صورت حلقه ​وار از عصر
تاسوعا تا ظهر عاشورا در گرداگرد امامزاده اجرا می​شود، به دلیل وجود چنار
کهنسال امامزاده است که هرساله در سحرگاه عاشورا، از شاخ و برگ آن مایعی
سرخ رنگ تراوش می​کند. وجود این درخت مورد توجه ایرانیان و حتی گردشگرانی
از خارج از کشور قرار گرفته و گاهی تا ۲۰ هزار نفر گردشگر را به سوی این
روستا می​کشاند. اهالی این منطقه می گویند که این مایع فقط روز عاشورا از
درخت خارج می شود، یعنی با توجه به متفاوت بودن سال های هجری شمسی و هجری
قمری، این اتفاق درست در روز دهم ماه محرم رخ می دهد و پس از آن، این شاخه
ها خشک می شوند.

منبع : شفقنا