اسامی شهدای کربلا در دانشنامه امام حسین(ع)
دانشنامه امام حسین علیه السلام نمی توان این عدد را عدد قطعی شهدای کربلا
دانست چرا کهبه دلیل آنکه منابع قدیمی نقطه‌گذاری کمتر انجام می‌شد ممکن
است بعضی از این اسامی با هم مشترک بوده، شبیه هم باشند یا اشتباه شده
باشد. اسامی شهدای کربلا در این دانشنامه به شرح زیر است:
دسته اوّل : شهدای کربلا از یاران پیامبر خدا صلی الله علیه و آله
این عدّه ، عبارت اند از :
۱. اَنَس بن حارث
۲. عبد الرحمان بن عبد ربّه انصاری . [۱]
دسته دوم : شهدای کربلا از یاران امام علی علیه السلام
این عدّه ، عبارت اند از :
۳. ابو ثُمامه عمرو بن عبد اللّه صائِدی
۴. حبیب بن مُظاهر اسدی
۵. زاهر ، غلام عمرو بن حَمِق
۶. عمّار بن ابی سلامه دالانی
۷. سعد بن حارث خُزاعی ، غلام امیر مؤمنان علیه السلام
۸. عبد اللّه بن عُمَیر کلْبی
۹. کردوس بن زهیر
۱۰. نافِع بن هلال جملی .
دسته سوم : شهدای کربلا از اهل بیت امام حسین علیه السلام
این عدّه ، عبارت اند از :
۱۱. علی اکبر
۱۲. عبد اللّه (علی اصغر)
۱۳. عبد اللّه بن علی
۱۴. عثمان بن علی
۱۵. جعفر بن علی
۱۶. عبّاس بن علی
۱۷. ابو بکر بن علی
۱۸. محمّد بن علی
۱۹. ابو بکر بن حسن
۲۰. عبد اللّه بن حسن
۲۱. قاسم بن حسن
۲۲. جعفر بن عقیل
۲۳. عبد الرحمان بن عقیل
۲۴. عبد اللّه بن عقیل
۲۵. محمّد بن ابی سعید بن عقیل
۲۶. عبد اللّه بن مسلم بن عقیل
۲۷. محمّد بن عبد اللّه بن جعفر
۲۸. عون بن عبد اللّه بن جعفر .
در گزارش های نادر ، افراد دیگری نیز در شمارِ شهدای اهل بیت آمده اند ؛ از جمله :
۲۹. ابراهیم بن علی [۲]
۳۰. عبّاس اصغر بن علی [۳]
۳۱. جعفر بن علی [۴]
۳۳. عبد اللّه اصغر بن علی [۵]
۳۴. عبید اللّه بن علی [۶] ۳۵. عمر بن علی [۷]
۳۶. عتیق بن علی [۸]
۳۷. قاسم بن علی [۹]
۳۸. بشر بن حسن [۱۰]
۳۹. عمر بن حسن [۱۱]
۴۰. ابو بکر بن حسین [۱۲]
۴۱. ابو بکر بن قاسم بن حسین [۱۳]
۴۲. ابراهیم بن حسین [۱۴]
۴۳. جعفر بن حسین [۱۵]
۴۴. حمزه بن حسین [۱۶]
۴۵. زید بن حسین [۱۷]
۴۶. قاسم بن حسین [۱۸]
۴۷. محمّد بن حسین [۱۹]
۴۸. عمر بن حسین [۲۰]
۴۹. محمّد بن عقیل [۲۱]
۵۰. محمّد بن عبد اللّه بن عقیل [۲۲]
۵۱. حمزه بن عقیل [۲۳]
۵۲. علی بن عقیل [۲۴]
۵۳. عَون بن عقیل [۲۵]
۵۴. جعفر بن محمّد بن عقیل [۲۶]
۵۵. ابو سعید بن عقیل [۲۷]
۵۶. ابراهیم بن مسلم بن عقیل [۲۸]
۵۷. محمّد بن مسلم بن عقیل [۲۹]
۵۸. عبد الرحمان بن مسلم بن عقیل [۳۰]
۵۹. عبید اللّه بن مسلم بن عقیل [۳۱]
۶۰. ابو عبد اللّه بن مسلم بن عقیل [۳۲]
۶۱. علی بن مسلم بن عقیل [۳۳]
۶۲. ابراهیم بن جعفر [۳۴]
۶۳. ابو بکر بن عبد اللّه بن جعفر [۳۵]
۶۴. عون اصغر بن عبد اللّه بن جعفر [۳۶]
۶۵. حسین بن عبد اللّه بن جعفر [۳۷]
۶۶. عبید اللّه بن عبد اللّه بن جعفر [۳۸]
۶۷. عون بن جعفر بن جعفر [۳۹]
۶۸. محمّد بن جعفر [۴۰]
۶۹. محمّد بن عبّاس [۴۱]
۷۰. احمد بن محمّد هاشمی . [۴۲]
دسته چهارم : شهدای کربلا از یاران امام حسین علیه السلام
۷۱. ابراهیم بن حُصَین اسدی
۷۲. برادرزاده حُذَیفه بن اَسید غِفاری
۷۳. ابو هَیاج
۷۴. اَدهَم بن امیه
۷۵. انیس بن مَعقِل اَصبَحی
۷۶. بُرَیر بن خُضَیر
۷۷. بشیر بن عمرو حَضرَمی
۷۸. جابر بن حَجّاج
۷۹. جَبَله بن علی شیبانی
۸۰. جُنَاده بن حارث
۸۱. جُندَب بن حجیر
۸۲. جوانی که پدرش شهید شده بود
۸۳. جون ، غلام ابو ذر
۸۴. جوین بن مالک
۸۵. حارث بن اِمرؤ القیس
۸۶. حارث بن نَبهان ، غلام حمزه بن عبد المطّلب
۸۷. حتوف بن حارث
۸۸. حَجّاج بن زید
۸۹. حَجّاج بن مَسروق
۹۰. حُرّ بن یزید ریاحی
۹۱. حلّاس بن عمرو
۹۲. نُعمان بن عمرو
۹۳. حَنظَله بن اسعد
۹۴. رافع ، هم پیمان بنی شنده
۹۵. رُمَیث بن عمرو
۹۶. زُهَیر بن بِشْر خَثعَمی
۹۷. زُهَیر بن سلیم اَزْدی
۹۸. زُهَیر بن قَین بَجَلی
۹۹. زید بن مَعقِل
۱۰۰. سالم ، هم پیمان ابن مدنیه
۱۰۱. سعد بن حنظله تمیمی
۱۰۲. سعید بن عبد اللّه حنفی
۱۰۳. سعید بن کردَم
۱۰۴. سلیمان ، غلام امام حسین علیه السلام
۱۰۵. سلیمان بن ربیعه
۱۰۶. سوّار بن ابی حِمیر
۱۰۷. سُوَید بن عمرو بن ابی مُطاع
۱۰۸. سیف بن حارث جابری
۱۰۹. سیف بن مالک
۱۱۰. شَبیب بن عبد اللّه نَهشَلی
۱۱۱. شوذَب ، هم پیمان بنی شاکر
۱۱۲. ضُباب بن عامر
۱۱۳. ضَرغامه بن مالک
۱۱۴. عابِس بن ابی شَبیب شاکری
۱۱۵. عامر بن مسلم
۱۱۶. سالم ، غلام عامر بن مسلم
۱۱۷. عباد بن ابی مهاجر
۱۱۸. عبد الرحمان بن عبد اللّه اَرحَبی (یزَنی)
۱۱۹. عبد اللّه بن قیس غِفاری
۱۲۰. عبد الرحمان بن قیس غِفاری
۱۲۱. عُقْبه بن صَلت
۱۲۲. عمّار بن حسّان طایی
۱۲۳. عمران بن کعب
۱۲۴. عمر بن اَحدوث حَضرَمی
۱۲۵. عمر بن خالد صَیداوی
۱۲۶. سعد ، غلام عمر بن خالد صَیداوی
۱۲۷. عمرو بن خالد اَزْدی
۱۲۸. خالد بن عمرو اَزْدی
۱۲۹. عمرو بن ضَبیعه
۱۳۰. عمرو بن عبد اللّه جُندَعی
۱۳۱. عمرو بن قَرَظَه انصاری
۱۳۲. عُمَیر (/ عمرو) بن عبد اللّه مَذحِجی
۱۳۳. غلام ترک
۱۳۴. قارِب ، غلام امام حسین علیه السلام
۱۳۵. قاسم بن حبیب اَزْدی
۱۳۶. قَعنَب بن عمرو نَمِری
۱۳۷. کنانه بن عتیق
۱۳۸. مالک بن عبد بن سَریع جابری
۱۳۹. مُجَمِّع بن زیاد
۱۴۰. مُجَمّع بن عبد اللّه عائِذی
۱۴۱. پسر مُجَمّع بن عبد اللّه عائذی
۱۴۲. مسعود بن حَجّاج
۱۴۳. [فرزندش]عبد الرحمان بن مسعود
۱۴۴. مُسلم بن عَوسَجه اسدی
۱۴۴. مُسلم بن عَوسَجه اسدی
۱۴۵. مسلم(/ اَسلَم) بن کثیر
۱۴۶. مُنجِح ، غلام امام حسین علیه السلام
۱۴۷. نَعیم بن عَجْلان
۱۴۸. هَفهاف بن مُهَنَّد راسِبی
۱۴۹. هَمّام بن سَلَمه قانِصی (قایضی)
۱۵۰. وَهْب بن وهب
۱۵۱. یحیی بن سلیم مازِنی
۱۵۱. یحیی بن سلیم مازِنی
۱۵۲. ابو شعشعا ، یزید بن زیاد بن مُهاصِر
۱۵۳. یزید بن نَبیط عبدی
۱۵۴. و فرزندش عبد اللّه بن نَبیط عبدی
۱۵۵. و فرزند دیگرش عبید اللّه بن نَبیط عبدی .
افزون
بر اسامی یاد شده ، افراد دیگری نیز جزو شهدای کربلا گزارش شده اند که به
دلیل معتبر نبودن منابع گزارش ها ، از ذکر آنها ، صرف نظر کردیم .
…………………………………………………………
پی نوشت ها:
[۱]
على القاعده ، افراد دیگرى هم از صحابه پیامبر در سپاه امام علیه السلام
بوده اند ، چنان که در باره افرادى نظیر : حبیب بن مُظاهر و مسلم بن عوسجه و
هانى بن عُروه و عبد اللّه بن یقطُر ، ادّعا شده است (إبصار العین : ص
۲۲۱) ؛ امّا بر اساس مدارکى که فعلاً در دست هستند ، تنها در باره این دو
نفر مدرک روشن و معتبر وجود دارد .
[۲] لباب الأنساب : ج ۱ ص ۴۰۰ ،
المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۲ ؛ عقد الفرید : ج ۳ ص ۳۷۰ ، الامامه
والسیاسه : ج ۲ ص ۱۲ ، مقاتل الطالبیّین : ص ۹۱ ، مقتل الحسین علیه السلام ،
خوارزمى : ج ۲ ص ۴۷ .
[۳] تهذیب الکمال : ج ۲۰ ص ۴۷۹ ، تاریخ خلیفه بن خیّاط : ص ۱۷۹ .
[۴] الثقات ، ابن حبّان : ج ۲ ص ۳۱۰ و در ص ۳۱۱ و در آن آمده است : مادرش لیلى دختر ابو مُره بن عروه بن مسعود است .
[۵] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۲ (که در آن ، نامى از عبداللّه فرزند اُم البنین نیامده و ممکن است این ، همان باشد) .
[۶]
الإرشاد : ج ۱ ص ۳۵۵ و ج ۲ ص ۱۲۵ ، مجموعه نفیسه : ص ۱۰۸ (تاج الموالید) ،
المزار ، شهید اوّل : ص ۱۴۹ ، إعلام الورى : ج ۱ ص ۳۹۶ ، کشف الغمه : ج ۲ ص
۶۶ ؛ تاریخ الطبرى : ج ۵ ص ۱۵۳ عن هشام ، تهذیب الکمال : ج ۲۰ ص ۴۷۹ ،
الفصول المهمه : ص ۱۳۹ وفیه «عبد اللّه »
در تعدادى از منابع آمده که
او در مذار، کشته شده است (ر . ک : تاریخ الطبرى : ج ۶ ص ۱۱۵ و ج ۵ ص ۱۵۴ ،
الطبقات الکبرى : ج ۳ ص ۱۹ و ج ۵ ص ۱۱۷ ، أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۴۱۲ ،
جمهره أنساب العرب : ص ۳۸، نسب قریش: ص۴۴ ، مقاتل الطالبیّین : ص۹۲ ، مقتل
الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص۱۷۴ ، صفه الصفوه : ج ۱ ص ۱۳۰ ؛
المجدى : ص ۱۷ . در سرائر : ج ۱ ص ۶۵۶ آمده است : شیخ مفید در کتاب الإرشاد
گفته که عبیداللّه بن نهشلیه ، با برادرش حسین علیه السلام در کربلا شهید
شد و این بى تردید ، خطاى فاحشى است ؛ زیرا عبیداللّه بن نهشلیه ، جزو سپاه
مُصعَب بن زبیر و از یاران او بود و یاران مختار بن ابى عبید ، او را در
مَذار کشتند .
[۷] ر. ک : ص ۱۱۷ (فصل پنجم : شهادت فرزندان امیر مؤمنان علیه السلام / یادآوری) .
[۸] سیر أعلام النبلاء :ج ۳ ص ۳۲۰ ، تاریخ الإسلام ، ذهبى : ج ۵ ص ۲۱، تهذیب الکمال : ج ۲۰ ص ۴۷۹ .
[۹] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۰۷ .
[۱۰] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۲ .
[۱۱] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۲ ؛ مقتل الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص ۴۸ .
[۱۲] ر . ک : ص ۱۳۵ (فصل ششم / ابوبکر بن حسن) .
[۱۳] تاریخ خلیفه بن خیّاط : ص ۱۷۹ .
[۱۴] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۳ .
[۱۵] الطبقات الکبرى (الطبقه الخامسه من الصحابه) : ج ۱ ص ۴۷۶ ؛ المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۳ .
[۱۶] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۳ .
[۱۷] همان.
[۱۸] المناقب ، ابن شهر آشوب: ج ۴ ص ۱۰۸ ؛ در أنساب الأشراف :ج۳ ص ۴۲۲ «قاسم بن حسن» را ذکر نکرده و احتمال تصحیف ، قوى است .
[۱۹] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۳ ؛ تذکره الخواص : ص ۲۷۷ .
[۲۰] المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۳ .
[۲۱] أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۳۲۸ و ۴۱۴ ، الأخبار الطوال : ص ۲۵۷ ، مقتل الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص ۴۸ .
[۲۲] نسب قریش : ص ۴۵ ، مقتل الإمام أمیرالمؤمنین على بن أبى طالب ، ابن ابى الدنیا : ص ۱۲۲ ؛ لباب الأنساب : ج ۱ ص ۳۳۴ .
[۲۳] المجدى : ص ۳۰۸ .
[۲۴] مقاتل الطالبیّین : ص ۹۸ ، لباب الأنساب : ج ۱ ص ۴۰۲ .
[۲۵] أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۴۲۲ ، تذکره الخواص : ص ۲۵۵ ؛ المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۲ .
[۲۶] مقاتل الطالبیّین : ص ۹۸ ، مقتل الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص ۴۸ ؛ المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۱۲ .
[۲۷] المجدى : ص ۳۰۸ .
[۲۸] الأمالى ، صدوق : ص ۱۴۳ الرقم ۱۴۵ .
[۲۹]
مقاتل الطالبیّین : ص ۹۷ ، تذکره الخواص : ص ۲۵۵ ، مقتل الحسین علیه
السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص ۴۸ ، کفایه الطالب : ص ۴۴۷ ؛ الأمالى ، صدوق : ص
۱۴۳ الرقم ۱۴۵ ، لباب الأنساب : ج ۱ ص ۳۳۵ و ۴۰۲ ، المناقب ، ابن شهرآشوب :
ج ۴ ص ۱۰۶ و ۱۱۲ .
[۳۰] تاریخ خلیفه بن خیّاط : ص ۱۷۹ ، سیر أعلام
النبلاء : ج ۳ ص ۳۲۰ ، نسب قریش : ص ۸۴ ، مقتل الحسین علیه السلام ،
خوارزمى : ج ۲ ص ۴۷ .
[۳۱] الإقبال : ج ۳ ص ۷۶ ، بحار الأنوار : ج ۴۵ ص ۶۸ .
[۳۲] مصباح الزائر : ص ۲۸۱ ، بحار الأنوار : ج ۱۰۱ ص ۲۷۱ .
[۳۳] لباب الأنساب :ج ۱ ص ۳۳۵.
[۳۴] مقتل الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص ۴۹ .
[۳۵]
أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۳۲۵ ، شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید : ج ۱۵ ص
۲۳۷، (گفته شده است که در واقعه «حَرّه» کشته شده است ر. ک: مقاتل
الطالبیّین : ص ۱۲۲ ، جمهره أنساب العرب : ص ۶۸) .
[۳۶] نسب قریش: ص ۸۳ ، جمهره أنساب العرب : ص ۶۸ .
[۳۷] نسب قریش : ص ۸۳ ، جمهره أنساب العرب : ص ۶۸ .
[۳۸]
مقاتل الطالبیّین : ص ۹۶ ، مقتل الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص ۴۸ ،
کفایه الطالب : ص ۴۴۶ ؛ المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۰۶ و ۱۱۲ وفیه
«عبد اللّه بن عبد اللّه بن جعفر» .
[۳۹] أنساب الأشراف : ج۲ ص ۲۹۹ وفیه «قیل» ؛ المجدى : ص ۲۹۶ ، لباب الأنساب : ج ۱ ص ۳۶۱ ، عمده الطالب : ص ۳۶ ،
گفته
شده است که در شوشتر کشته شده (ر . ک : أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۲۹۹ از ابو
الیقظان بصرى ، المعارف ، ابن قتیبه : ص ۲۰۶ ، الإصابه : ج ۴ ص ۴۱۹ ، ذخائر
العقبى : ص ۳۶۷)
و گفته شده است که در صفّین ، کشته شده است (ر. ک: أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۲۹۹).
[۴۰]
أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۲۹۹ ، مقتل الحسین علیه السلام ، خوارزمى : ج ۲ ص
۴۹ ؛ در المجدى : ص ۲۹۶ و عمده الطالب : ص ۳۶ آمده «محمد الاصغر» ، رجال
ابن داوود : ص ۱۶۷ .
گفته شده است که در شوشتر کشته شده است (ر . ک :
أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۲۹۹ ، المعارف ، ابن قتیبه : ص ۲۰۶ ، الإصابه : ج ۶ ص
۷ ، ذخائر العقبى : ص ۳۶۷) .
گفته شده است که در صفّین کشته شده است (ر . ک : أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۲۹۹ ؛ لباب الأنساب : ج ۱ ص ۳۶۱) .
[۴۱] المناقب ، ابن شهرآشوب: ج ۴ ص ۱۱۲.
[۴۲] المناقب ، ابن شهرآشوب: ج ۴ ص ۱۰۵ ابن شهر آشوب ، از او رَجَزى نقل نموده است ؛ ولى از کشته شدن او سخن نمى گوید .
منبع : شفقنا