بررسی «خدمات فلسفه اخلاق در قلمرو فقه»
به گزارش ادیان نیوز، دومین نشست از کرسی‌های آزاداندیشی پژوهشکده ادیان و مذاهب با عنوان «خدمات فلسفه اخلاق در قلمرو فقه» با ارائه نظریه دکتر ابوالقاسم فنایی و نقد و داوری دکتر سید حسن اسلامی برگزار می‌شود.
این نشست پنج‌شنبه ۲۸ آبان‌ماه ۹۴ ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۴ در سالن کنفرانس امام موسی صدر برگزار خواهد شد.
چکیده نظریه:
اندیشمندان مسلمان، اعم از شیعه و سنی، در مواجهه با مسائل مستحدثه و در مقام پاسخ‌گویی به پرسش‌های هنجاری جدید راه‌های گوناگونی را پیموده و روش‌های متنوعی را آزموده‌اند. بیشتر آنان کفایت و کارآمدی روش سنتی استنباط را مفروض می‌گیرند و به «اجتهاد در فروع» بسنده می‌کنند. گروهی دیگر اما بر این باورند که از رهگذر اجتهاد در فروع نمی‌توان پاسخ‌هایی درخور و رضایت‌بخش برای این پرسش‌ها فراهم کرد. از نظر این گروه ما ناگزیریم پیش از پرداختن به «اجتهاد در فروع» به «اجتهاد در اصول» بپردازیم. در این بحث ضرورت اجتهاد در اصول را مفروض می‌گیریم و می‌کوشیم مدل مناسبی را برای این کار عرضه کنیم.
مقصود ما از اجتهاد در اصول، نه خصوص «اجتهاد در اصول دین» است و نه خصوص «اجتهاد در اصول فقه»، بلکه ترکیبی از این دو است. به گمان ما اجتهاد در اصول به هر دو معنای کلمه نیازمند تأسیس رشته‌ای به نام «فلسفه فقه» است. برای سامان دادن به مسائل فلسفه فقه ما به الگوی مناسبی نیاز داریم و فلسفه اخلاق می‌تواند چنین الگویی را برای ما فراهم کند.
به طور کلی می‌توان گفت که فلسفه اخلاق از دو جهت می‌تواند در تأسیس فلسفه فقه و از رهگذر آن در کارآمد کردن و روزآمد کردنِ پژوهش‌های فقهی اثرگذار باشد: یکی به لحاظ «ساختاری» و دیگری به لحاظ «محتوایی». استفاده محتوایی از فلسفه اخلاق در فلسفه فقه و به تبع آن در پژوهش‌های فقهی در گرو دیدگاه شخص در باب (۱) «رابطه دین و اخلاق» و (۲) «حجیت ظنون غیر نقلی (عقلی/ حسی)» است. از سوی دیگر، نقشی که فلسفه اخلاق در ساختار فلسفه فقه و نیز تحول ساختاری فقه می‌تواند بازی کند نیز غیر قابل چشم پوشی است. در این بحث خواهیم کوشید این دو نقش مهم را بررسی کنیم.
**
دیگر برنامه نشست‌های کرسی‌های آزاداندیشی پژوهشکده ادیان و مذاهب که با مجوز شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه حمایت از کرسی‌های آزاداندیشی نقد و مناظره برگزار می‌شود به شرح زیر است:
نشست سوم: نظریه‌ای در باب توحید / نظریه‌پرداز: دکتر محمدمهدی علی‌مردی / ناقد: دکتر مهدی فرمانیان / دوشنبه ۲ آذرماه ۹۴
نشست چهارم: ایده حد وسط در اخلاق اسلامی / نظریه‌پرداز: دکتر سید حسن اسلامی / ناقد: دکتر محسن جوادی / دوشنبه ۹ آذرماه ۹۴
نشست پنجم: تبیین یگانه پرستی در متون وده‌ای و اپه‌نیشدی / نظریه‌پرداز: دکتر محمد روحانی / ناقد: دکتر علی‌رضا ابراهیم / پنج‌شنبه ۲۶ آذرماه ۹۴
این نشست‌ها از ساعت ۱۲:۳۰ در سالن کنفرانس امام موسی صدر برگزار می‌شود.
گفتنی است نخستین کرسی آزاداندیشی پژوهشکده ادیان و مذاهب با عنوان «تأثیر گناه بر معرفت از منظر قرآن و حدیث» با ارائه دکتر مصطفی جعفرطیاری و داوری دکتر رضا الهی‌منش دوشنبه هجدهم آبان‌ماه برگزار شد.
منبع: دانشگاه ادیان و مذاهب