کیفیت صلوات در منابع اهل سنت
به گزارش ادیان نیوز، اما بر خلاف این سنت مأثور، اهل سنت صیغه‌های صلوات را تغییر داده و «آل
محمد» را از صلوات یا حذف می‌کنند و یا اگر آن را ذکر کنند به همراهش کلمه
«صحبه» هم می‌آورند و بر همه اصحاب پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز درود و
صلوات می‌فرستند و در عین حال می‌گویند: مقصود از «آل محمد» در این صلوات
همه امت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است نه فقط خصوص اهل
بیت(علیهم‌السلام).
ممکن است یکی از مستندات اهل سنت که مفهوم «آل» را عام می‌گیرند و
می‌گویند: «مقصود از «آل محمد» در صلوات فقط اهل بیت(علیهم‌السلام) نیستند،
حدیثی باشد که انس از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل می‌کند که فرموده
است: «هر مؤمن متقی، آل محمد است».[۱] از این رو اهل سنت نیز امت
پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را «آل محمد» می‌دانند نه فقط اهل
بیت(علیهم‌السلام) را.
اما در جواب باید گفت این روایت گر چه در منابع اهل سنت نقل شده است، ولی در خصوص این حدیث سه نکته قابل ذکراست:
اولا: این حدیث ساختگی و ضعیف است. امام نووی از علمای بزرگ شافعی این قول
را مردود می‌داند و می‌گوید: «بیهقی این روایت را ضعیف دانسته و استدلال به
آن را جایز نمی‌داند؛ زیرا «یحیی بن معین» «ابا هرمزه» را که در سند روایت
وجود دارد، متهم به کذب نموده است و «احمد» و دیگر حفاظ نیز او را تضعیف
نموده‌اند».[۲]
مؤلف نبراس نیز این روایت را ضعیف السند می‌داند.[۳]
و جالب آن‌که متعصب‌ترین عالم سلفی «ابن تیمیه» پدر فکری وهابیت نیز این
حدیث را جعلی می‌داند و می‌گوید: «صحیح آن است که «آل محمد» اهل بیت
پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند و این چیزی است که از امام شافعی و احمد
بن حنبل نقل شده است».[۴]
ابن حجر عسقلانی نیز در فتح الباری سند روایت را ضعیف شمرده است.[۵] در
کتاب «المقاصد الحسنه فیما اشتهر على الألسنه» مولف، این حدیث را حدیث
مرفوع دانسته است. سیوطی نیز سلسله سند روایت را ضعیف شمرده است. در کتاب
«موسوعه الاحادیث و الآثار الضعیفه و الموضوعه» نیز این حدیث از احادیث
جعلی و ضعیف شمرده شده است.[۶]
ثانیا: بر فرض که این‌گونه روایات را بپذیریم و قبول نمائیم که هر مؤمن
متقی، آل پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است، این مطلب مجوز نمی‌شود که اسم
آنها را در صلوات داخل نمائیم. چنان‌که سلف صالح اهل سنت و ائمه مذاهب
اربعه، هیچ‌کدام در تشهد نماز صلواتی را ذکر نکرده‌اند که اسمی غیر از
«محمد و آل محمد» در آن باشد، حتی بر همسران پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)
نیز در صلوات تشهد درود نمی‌فرستند. بنابراین در غیر صلوات تشهد نیز نیازی
نیست که اسامی آنان را به طور جداگانه ذکر نماییم چرا که صلوات یک امر
توقیفی است و نمی‌شود در آن دخل و تصرفی نمود.
ثالثا: بر فرض اگر «آل محمد» همه امت را شامل شود، بدون شک صحابه را نیز که
جزو امت هستند شامل می‌شود؛ پس دیگر چه وجهی دارد که صحابه را اختصاصا در
صلوات ذکر کنیم و بر آنان نیز درود بفرستیم؟ همان «آل محمد» به جای همه
کافی است.
در نتیجه: نه آن حدیث جعلی و ساختگی معتبر است که بتوان به آن استناد نمود!
و نه توجیهی برای نام بردن از اسمی و یا داخل کردن کلمه «صحبه» در صلوات
وجود دارد، چرا که اگر فرضا هم بپذیریم که آن روایت صحیح است [که هرگز
نمی‌پذیریم] باز هم عمومیت معنای «آل محمد» شامل همه اصحاب می‌شد و دیگر چه
دلیلی برای نام بردن اختصاصی از «اصحاب» وجود دارد؟ در حالی‌که این حذف و
اضافات همه و همه، تصرف در یک امر توقیفی هستند که بدعت به حساب می‌آید.[۷]
____________________________________
پی‌نوشت:
[۱]. المجموع فی شرح المهذب، نووی، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۷م، ج۳، ص۴۶۷
[۲]. همان، ج۳، ص۴۶۷
[۳]. نبـراس شرح لشرح العقائد النسفیه، مولاناحافظ عبد العزیز فرهاری، کتب خانه اکرمیه،پیشاور، پاکستان۱۳۱۸ ق، ص۱۰
[۴]. منهاج السنه، ج۷، ص۷۶؛/ و الفتاوی لشیخ الاسلام، ۲۲، ص۴۶۲
[۵]. فتح الباری، ج۱۱، ص۱۶۱
[۶]. موسوعه الاحادیث و الآثار الضعیفه و الموضوعه، ج۱۵، شماره‌های ۱۱۷۳۱، ۱۱۷۷۱، ۱۱۷۷۲، ۱۱۸۱۲، ۱۱۸۱۳
[۷]. ما در این مطلب در مورد بدعت بودن صلوات اهل سنت و نیز اذعان و
اعترافات عالمان آنها و علل این تصرف و تغییر بحث به میان آوردیم.
منبع : رهروان ولایت
محمد» را از صلوات یا حذف می‌کنند و یا اگر آن را ذکر کنند به همراهش کلمه
«صحبه» هم می‌آورند و بر همه اصحاب پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز درود و
صلوات می‌فرستند و در عین حال می‌گویند: مقصود از «آل محمد» در این صلوات
همه امت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است نه فقط خصوص اهل
بیت(علیهم‌السلام).
ممکن است یکی از مستندات اهل سنت که مفهوم «آل» را عام می‌گیرند و
می‌گویند: «مقصود از «آل محمد» در صلوات فقط اهل بیت(علیهم‌السلام) نیستند،
حدیثی باشد که انس از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل می‌کند که فرموده
است: «هر مؤمن متقی، آل محمد است».[۱] از این رو اهل سنت نیز امت
پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را «آل محمد» می‌دانند نه فقط اهل
بیت(علیهم‌السلام) را.
اما در جواب باید گفت این روایت گر چه در منابع اهل سنت نقل شده است، ولی در خصوص این حدیث سه نکته قابل ذکراست:
اولا: این حدیث ساختگی و ضعیف است. امام نووی از علمای بزرگ شافعی این قول
را مردود می‌داند و می‌گوید: «بیهقی این روایت را ضعیف دانسته و استدلال به
آن را جایز نمی‌داند؛ زیرا «یحیی بن معین» «ابا هرمزه» را که در سند روایت
وجود دارد، متهم به کذب نموده است و «احمد» و دیگر حفاظ نیز او را تضعیف
نموده‌اند».[۲]
مؤلف نبراس نیز این روایت را ضعیف السند می‌داند.[۳]
و جالب آن‌که متعصب‌ترین عالم سلفی «ابن تیمیه» پدر فکری وهابیت نیز این
حدیث را جعلی می‌داند و می‌گوید: «صحیح آن است که «آل محمد» اهل بیت
پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند و این چیزی است که از امام شافعی و احمد
بن حنبل نقل شده است».[۴]
ابن حجر عسقلانی نیز در فتح الباری سند روایت را ضعیف شمرده است.[۵] در
کتاب «المقاصد الحسنه فیما اشتهر على الألسنه» مولف، این حدیث را حدیث
مرفوع دانسته است. سیوطی نیز سلسله سند روایت را ضعیف شمرده است. در کتاب
«موسوعه الاحادیث و الآثار الضعیفه و الموضوعه» نیز این حدیث از احادیث
جعلی و ضعیف شمرده شده است.[۶]
ثانیا: بر فرض که این‌گونه روایات را بپذیریم و قبول نمائیم که هر مؤمن
متقی، آل پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است، این مطلب مجوز نمی‌شود که اسم
آنها را در صلوات داخل نمائیم. چنان‌که سلف صالح اهل سنت و ائمه مذاهب
اربعه، هیچ‌کدام در تشهد نماز صلواتی را ذکر نکرده‌اند که اسمی غیر از
«محمد و آل محمد» در آن باشد، حتی بر همسران پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)
نیز در صلوات تشهد درود نمی‌فرستند. بنابراین در غیر صلوات تشهد نیز نیازی
نیست که اسامی آنان را به طور جداگانه ذکر نماییم چرا که صلوات یک امر
توقیفی است و نمی‌شود در آن دخل و تصرفی نمود.
ثالثا: بر فرض اگر «آل محمد» همه امت را شامل شود، بدون شک صحابه را نیز که
جزو امت هستند شامل می‌شود؛ پس دیگر چه وجهی دارد که صحابه را اختصاصا در
صلوات ذکر کنیم و بر آنان نیز درود بفرستیم؟ همان «آل محمد» به جای همه
کافی است.
در نتیجه: نه آن حدیث جعلی و ساختگی معتبر است که بتوان به آن استناد نمود!
و نه توجیهی برای نام بردن از اسمی و یا داخل کردن کلمه «صحبه» در صلوات
وجود دارد، چرا که اگر فرضا هم بپذیریم که آن روایت صحیح است [که هرگز
نمی‌پذیریم] باز هم عمومیت معنای «آل محمد» شامل همه اصحاب می‌شد و دیگر چه
دلیلی برای نام بردن اختصاصی از «اصحاب» وجود دارد؟ در حالی‌که این حذف و
اضافات همه و همه، تصرف در یک امر توقیفی هستند که بدعت به حساب می‌آید.[۷]
____________________________________
پی‌نوشت:
[۱]. المجموع فی شرح المهذب، نووی، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۷م، ج۳، ص۴۶۷
[۲]. همان، ج۳، ص۴۶۷
[۳]. نبـراس شرح لشرح العقائد النسفیه، مولاناحافظ عبد العزیز فرهاری، کتب خانه اکرمیه،پیشاور، پاکستان۱۳۱۸ ق، ص۱۰
[۴]. منهاج السنه، ج۷، ص۷۶؛/ و الفتاوی لشیخ الاسلام، ۲۲، ص۴۶۲
[۵]. فتح الباری، ج۱۱، ص۱۶۱
[۶]. موسوعه الاحادیث و الآثار الضعیفه و الموضوعه، ج۱۵، شماره‌های ۱۱۷۳۱، ۱۱۷۷۱، ۱۱۷۷۲، ۱۱۸۱۲، ۱۱۸۱۳
[۷]. ما در این مطلب در مورد بدعت بودن صلوات اهل سنت و نیز اذعان و
اعترافات عالمان آنها و علل این تصرف و تغییر بحث به میان آوردیم.
منبع : رهروان ولایت