قرآن، بهار چه دل‌هایی است؟
به گزارش ادیان‌نیوز؛ حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت‌وگو با ایکنا ، به توضیح معنای ربیع بودن قرآن کریم برای قلب پرداخت و گفت: در مفاد برخی ادعیه هست که می‌فرماید خدایا قرآن را ربیع قلب من یا بهار قلب من قرار ده؛ «و ان تَجْعَلَ الْقُرْآنَ نُورَ بَصَرِی وَ رَبِیعَ قَلْبِی وَ جَلَاءَ حُزْنِی وَ ذَهَابَ هَمِّی» یا «اَللهُمَّ عَظِّم رَغبَتی فیه وَ اجعَلهُ نُوراً لِبَصَری وَ شِفاءً لِصَدری وَ ذَهاباً لِهَمّی وَ غَمّی و حُزنی؛ بار خدایا، میل و رغبت مرا به قرآن بزرگ گردان و آن را روشنایی دیدگانم و سلامتی دلم و پاک‌کننده‌ی غم وغصه و اندوهم قرار بده.»
وی توضیح داد: ربیع به معنای سرسبزترین فصل برای سال است که با خود نشاط و سرزندگی و حیات می‌آورد. اینکه در روایات و ادعیه می‌فرماید:
خدایا قرآن را بهار قلب من قرار بده به این معنا است که قرآن را طوری کن که برای من نشاط، شادی و حیات مجدد و زندگی توأم با معنا و معنویت به همراه داشته باشد، معنای این دعا در حقیقت این است.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: وقتی معنای این دعا این باشد ما متوجه می‌شویم که قرآن به خودی خود برای همه انسان‌ها شاید نتواند این کارکرد را داشته باشد، برای همین است که معصوم از خداوند مطالبه می‌کند که قران برای قلب او ربیع باشد. پس احتمال می‌دهیم قرآن برای قلب کسان دیگری ربیع نباشد، چیزی که خود قرآن نیز به آن اشاره می‌کند که قرآن رحمت است؛ اما «وَلَا یزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَارًا» (اسراء، ۸۲) قرآن به ظالمین جز خسران چیزی نمی‌دهد، عین باران که در لطافت طبعش خلاف نیست؛ قرآن هم که در پاکی و طهارتش اختلافی نیست، برای برخی خسران دارد و برای برخی
دیگر می‌شود نور، می‌شود رحمت، می‌شود سایه ولایت خدا.
قرآن برای چه قلب‌هایی ربیع است
صادق‌نیا گفت: در این دعا امام از خدا مطالبه می‌کند که خدایا قرآن را برای من ربیع قرار بده. حال قرآن برای چه قلب‌هایی ربیع یا مایه حیات است؟ خود قرآن در اول سوره بقره این موضوع را توضیح داده است؛ «ذلک الکتاب لا ریب فیه، هدی للمتّقین» این کتاب برای متقین، ربیع و بهار است و کانونی است از معنا، حیات، سرزندگی، شادی و نشاط. در حقیقت وقتی معصوم عرضه می‌دارد خدایا قرآن را برای من، ربیع قرار بده؛ یعنی من را از متّقین قرار بده.
مدرس دانشگاه ادیان و مذاهب با طرح این پرسش که حال متقین چه کسانی هستند، بیان کرد: یک وقت به اشتباه تصور نکنیم متقین یعنی کسانی
که در درجات ایمانی بالا رفته‌اند یا تقوا یک درجه ایمانی است؛ تقوا یعنی عقلانیت فطری داشتن؛ یعنی پاک و سالم بودن قلب؛ یعنی اینکه انسان بدون پیشداوری، بدون کینه و کدورت خود را در معرض قرآن بدهد و اجازه بدهد نور قرآن بر قلب او بتابد، با او سخن بگوید. قرآن برای این آدم‌ها نور است، هدایت است، ربیع قلب است.
کاستی از سرزمین قلب آدم‌ها است
وی تصریح کرد: برای کسانی که با دلی پر کینه و سرشار از بدی و بدخواهی و وجودی سرشار از عداوت و کدورت در پیشگاه قرآن قرار بگیرند، طبیعی
است قرآن برای اینها ربیع نخواهد بود. ولی این کاستی از خود قرآن نیست؛ کاستی از سرزمین قلب آدم‌ها است که اجازه نمی‌دهد قرآن روح و ریحان در وجود آنها برویاند و قلب‌هایشان بهاری شود.
صادق‌نیا با بیان اینکه اینها کارکرد قرآن است، ادامه داد: فارغ از محتوا، صرف در معرض قرآن قرار گرفتن، صرف قرآن خواندن، قرآن شنیدن انسان‌ها را به حوزه امور مقدس نزدیک‌تر می‌کند. وقتی ما به حوزه امور مقدس نزدیک شدیم یعنی از دغدغه‌های روزمره، از آنچه خیلی دنی و نامتعالی است بریده می‌شویم. انسان‌ها وقتی بالاتر از این دغدغه‌های روزمره قرار گرفتند و به آن امر قدسی (یعنی خدای متعال) به وسیله استماع یا تلاوت قرآن نزدیک شدند، دیگر آنچه دیگران دغدغه می‌دادند برای آنها دغدغه نیست؛ آنچه دیگران مسأله و مشکل می‌دانند برای آنها مسأله و مشکل نیست؛ چون اینها
چنان به خدای متعال نزدیک شده‌اند که دنیا برایشان ارزشی که برای دنیاپرستان و هوس‌بازان دارد، ندارد.
قرآن رفع غم می‌کند
این مدرس دانشگاه افزود: وقتی چنین می‌شود حرص، غم، آز، طمع از زندگی آنها رخت برمی‌بندد و آن وقت قلب گلستان می‌شود و جان انسان‌ها
بهاری و سرسبز می‌شود و از آن طرف دغدغه‌ها خود به خود کم می‌شوند. نمی‌دانم آدم‌هایی که که با مرگ مواجهه مستقیم داشته‌اند را دیده‌اید یا نه. کسی که با مرگ مواجهه مستقیم دارد، خیلی از چیزها که برای دیگران مسئله است برای او مسئله نیست. از کنار مسائل به سادگی رد می‌شوند چون می‌دانند با مسئله بزرگ‌تری روبه‌رو هستند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما گاهی قرآن را فارغ از محتوا تأثیرگذار می‌دانیم که چنین هم هست؛ اما گاهی می‌گوییم قرآن ربیع قلب است؛ به خاطر اینکه محتوای عمیقی دارد، قرآن رفع غم می‌کند چون محتوای عمیق دارد. وقتی محتوای قرآن کریم را می‌خوانم و می‌بینم که در آن می‌فرماید: «اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِی غَفْلَهٍ مَّعْرِضُونَ؛ حساب مردم نزدیک شده است، در حالی که آنان در بی خبری هستند(انبیا، ۱)» و وعده می‌دهد: «قَد أفلحَ من زکّها؛ هر کس تزکیه کند رستگار است» (شمس، ۹) قلب من میل به خوبی می‌کند و از بدی‌ها دوری می‌کند.
انتهای پیام/م