چرا خشونت‌ در جامعه روز به روز بیشتر می‌شود؟

قتل، خودشکی، مثله کردن، زیر گرفتن با ماشین، اسیدپاشی و… خبرهایی است که ما هروزه به صورت مستقیم و غیر مستقیم آن‌ها را می‌شنویم، اما به دلیل گسترش این میزان خشونت‌ها به سادگی از کنار آن‌ها عبور می‌کنیم. کارشناسان و آسیب‌شناسان معتقدند که گسترش خشونت به دلیل صنعتی شدن، افزایش مشکلات اقتصادی، افسردگی و … رخ می‌دهد دلایلی که باید به آن‌ها توجه زیادی شود و ریشه و عوامل آن به دقت بررسی و موشکافی شود.

محمدعلی الستی کارشناس و آسیب شناس در گفتگو با جامعه ایرانی با اشاره به بررسی و علل افزایش خشونت در جامعه، گفت: اگر به صورت تخصصی بخواهم بگویم، می‌توان گفت: در مرحله نخست یکی از ویژگی‌های جوامع صنعتی یا جوامعی که در حال گذار به سمت صنعتی شدن هستند، افزایش خشونت در آن‌ها است. فشار، استرس، بحران‌های اقتصادی زندگی صنعتی هرکدام به نحوی در افزایش و گسترش خشونت در جامعه تاثیر دارد.

الستی ادامه داد: در کنار همه این مسائل الگو‌های فرهنگی که مهمترین آن‌ها فیلم‌های سینمایی است که در آثار و ژانر‌های خاصی که خشونت را ترویج می‌کنند بی تاثیر نیست. از یک بعد کلی‌تر و علمی‌تر اگر بخواهیم به این مسئله نگاه کنیم، خشونت به صورت گفتمانی در حال افزایش و گسترش است. ما هر زمان که بخواهیم به مسیر تکامل انسان و دور شدن او از طبیعت نگاهی بیاندازیم، یک زمانی انسان در بخشی از طبیعت بوده است و این خشونت را به نحوه دیگری داشته است. یکی از اولین دوره‌های زندگی بشر دوره شکار است. در این دوره انسان از از وسایل خشنی مانند گرز، چماغ، نیزه و … استفاده می‌کرد و نوع رفتارش هم خشن بود. اما من در کنار همین خشن به نظر رسیدن مکانیزمی را هم برای آن در نظر دارم. به این صورت خشونت یکدفعه بود مثلا گرز را یکبار به شکار میزد، اما یک ضربه سنگین و کشنده وارد می‌کرد. در دوره بعدی دوره برده داری را می‌توان مثال زد که از ابزار شلاق استفاده می‌شود. در این دوره شلاق از نیزه لطیف‌تر بود، اما تعداد دفعاتی که از آن استفاده می‌شود بسیار بیشتر است.

این کارشناس با بیان اینکه در هر دوره‌ای که جلوتر می‌رویم از شدت کاسته می‌شود، اما به دفعات اضافه می‌شود. بعد از دوره برده‌داری می‌توان به دوره کشاورزی اشاره کرد. در این دوره ابزار اعمال قدرت غذا است. غذا از شلاق لطیف‌تر است، اگر بخواهیم فردی را شلاق بزنیم یا از غذا محروم کنیم به نظر می‌رسد که اگر از غذا محروم کنیم از خشونت کمتری استفاده کرده ایم. اما تعداد دفعات که شلاق محرومیت غذا به او خورده است به مراتب از ۱۰ ضربه شلاق سختتر است.

در این مراحل از شدت کاسته، اما به دفعات اضافه می‌شود. در دوره صنعتی ابزار اعمال قدرت به پول می‌رسد. در اینجا بازهم از میزان خشونت کاسته می‌شود، اما به تعداد دفعات آن اضافه می‌شود. مثلا به او غذا می‌دهند، اما حقوق نمی‌دهند و تعداد دفعاتی که شلاق بی پولی را می‌خورد به مراتب بیشتر از شلاق بی غذایی است.

محمدعلی الستی، ادامه داد: در عصر صنعتی و اطلاعات، ابزار قدرت پیام می‌شود. در گذشته می‌گفتند حرف باد هوا است، اما اتفاقا اصلا اینگونه نیست. با حرف و انتقال پیام می‌توان ضربه محکمی به افراد بزند. هرچه تمدن بیشتر می‌شود از میزان خشونت کاسته می‌شود، اما به تعداد آن افزوده می‌شود. اما از نظر گفتمانی جبر و ضربه این پیام‌ها به مراتب بیشتر است.

این آسیب شناس با بیان اینکه میزان عصبی بودن مردم روز به روز بیشتر می‌شود، تصریح کرد: دور شدن از طبیعت و نزدیک شدن به صنعتی شدن، هیجانات، خشم، استرس، فشار، مسائل اقتصادی، اعتیاد و … ما نیز به همان میزان بیشتر می‌شود. همه این مسائل کمک می‌کند که درجه خشونت در جامعه بیشتر شود.