نابودی معنویت حقیقی؛ خطرناک‌ترین هدف جنبش‌های نوپدید دینی
به گزارش ادیان نیوز، شناخت اهداف ظهور جنبش‌های نوظهور و علل گرایش مردم به ویژه جوانان به این فرقه‌های انحرافی نخستین گام در مسیر مقابله این فرق ضاله و کاهش گرایش مردم به این جنبش‌ها و عرفان‌هاست؛ لذا ضروری است تا اهداف و علل گرایش به این جریان‌ها شناسایی و در مرحله دوم راهکارهای مواجهه صحیح اندیشیده شود. به طور کلی عوامل گرایش مردم به این جنبش‌های معنوی را به دو گروه عوامل فردی و عوامل محیطی قابل تقسیم است.
جدا از عواملی فردی چون طبیعت معنویت‌خواه، نیاز به آرامش، بی‌رغبتی به مسائل علمی و راحت‌طلبی در دین، شهوت‌پرستی، تمایل به متفاوت بودن و دیده شدن و… عوامل محیطی همچون نبود برخورد به موقع مسئولان با گردانندگان عرفان‌های نوظهور، نبود تصویر مناسب از دین، فشارهای ناشی از زندگی و وضعیت معیشتی و روش‌های تبلیغاتی جذاب از علل جذب و گرایش جوانان به جنبش‌های نوپدید است. علی جعفری، پژوهشگر حوزه فِرق و ادیان، در گفت‌وگو با ایکنا؛ به تشریح علل رشد و گرایش به فِرق ضالّه و جریانات انحرافی دینی در کشور پرداخت. در ادامه مشروح این مصاحبه از نظر می‌گذرد؛
ایکنا ــ برای ورود به بحث بهتر است به دلایل ظهور و بروز فرقه‌های ضالّه و جنبش‌های نوپدید دینی بپردازیم.
درحال حاضر فِرق ضالّه و جریانات انحرافی دینی به طرق مختلف در حال اغفال و جذب جوانان و افراد جامعه هستند و باید گفت که متأسفانه تا امروز بسیاری از افراد مورد آسیب جدی تبلیغات و اهداف آنان قرار گرفته‌اند. در رابطه با علل و چرایی رشد و گرایش افراد به فرق ضاله، نمی‌توان تنها به یک یا چند عامل اشاره کرد یا یک دوره زمانی خاصی را مدنظر قرار داد.
به طور کلی بر مبنای ادوار مختلف تاریخی، از دوران صدر اسلام تا عصر حاضر، شاهد ظهور و بروز فرق انحرافی با گرایش‌های فکری خطرناک بوده‌ایم. به طور اخص در ایران از دوره قاجاریه به بعد، به دلیل سیاست‌های استعماری انگلیس و دیگر دُوَل غربی، شاهد فرقه‌سازی استعماری هستیم به نحوی که این دُوَل، حمایت از گروه‌ها و فرق انحرافی را در طی این چهل ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی چندین برابر نموده و همواره در راستای نیل به اهداف شوم و پلید خویش، از هیچگونه حمایت مالی و فکری دریغ نکرده‌اند. با این حال بر همگان روشن گردیده است که این فِرق و جنبش‌های انحرافی دینی همواره در پی ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.
به طور کلی مهم‌ترین عواملی که در ظهور و بروز فِرق ضالّه و جنبش‌های نوپدید دینی در کشور، نقش اساسی دارند عبارت از: تبلیغات مؤثر و مستمر رسانه‌های غربی؛ حمایت مالی وسیع دولت‌ها و سازمان‌های استعماری؛ تساهل افراطی دینی فِرق ضاله؛ بهره‌گیری از روش‌ها و شگردهای فریبکارانۀ جذاب تبلیغی؛ سوء استفاده حداکثری از مشکلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور؛ استفاده حداکثری از نازل بودن سطح مطالعات دینی و فکری جامعه؛ استفاده از وجود افراط و تفریط در برخی افراد و تشکل‌های مذهبی؛ بی‌توجهی و عدم همکاری مطلوب نهادهای فرهنگی و دینی در برخورد با جریانات انحرافی و کاذب هستند.
ایکنا ــ بانیان فِرق ضاله و جنبش‌های نوپدید دینی چه افراد و گروه‌هایی را مورد هدف قرار می‌دهند؟
باید دانست هیچکدام از بنیان‌گذاران فرق ضالّه و جریانات انحرافی هدف خیرخواهانه و انسان‌دوستانه ندارند. همگیِ آنان با بهره‌گیری از مشکلات شخصی، خانوادگی، فرهنگی و اقتصادی جامعه، از طریق تفسیر به رأی قرآن، بدعت در مناسک دینی، ادعای کذب شفای بیماران صعب‌العلاج، ادعای شفاعت گناهان، داشتن کرامت و … ، افرادی که پتانسیل لازم برای جذب در این گروه‌ها را دارند به سمت‌وسوی اهداف شوم خود می‌کشانند.
در مجموع باید گفت، از افرادی که بیشتر در معرض جذب فرق ضاله و گروه‌های منحرف دینی هستند، می‌توان به: افراد سست‌عقیده و شریعت‌گریز، سَرخوردگان جامعه(معتادان، بیکاران، فرزندان طلاق و…)، مخالفان سیاسی و افراد سطحی‌نگر و فاقد آگاهی دینی اشاره کرد.
لازم است به این نکته مهم اشاره شود که هم‌اکنون سن افرادی که جذب عرفان‌های کاذب، مسیحیت تبشیری و دیگر جریانات انحرافی دینی می‌شوند، به شدت پایین آمده و ضروری است تا فرصت از دست نرفته، هرچه زودتر سازمان‌های دینی، علمی و فرهنگی برای این مسئله چاره‌اندیشی کنند.
در برخی مطالعات، مشخص شده بیشترین مخاطبان جریانات انحرافی از گروه سنی بین ۱۵ تا ۲۰ سال انتخاب می‌شوند و حتی در جدیدترین روش بانیان فرق ضاله، روشن شده است که آنها با ارائه آموزش‌های متناسب با سن مخاطبان و به منظور تأثیرگذاری بیشتر بر تفکرات نسل جدید فعالیت می‌کنند و آموزش‌ها و اقدامات عملی خود را از دبستان شروع می‌کنند.
ایکنا ــ به نظر شما فِرق ضاله و جنبش‌های نوپدید دینی در ایران به دنبال چه اهدافی هستند؟
هر کدام از فرق ضاله که در حال رشد و گسترش هستند، با استفاده از ابزارهای تبلیغاتیِ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گسترده و متنوع خود، به دنبال اهداف شوم و منحرف‌کننده در سطح جامعه اسلامی ایران هستند. در یک جمع‌بندی کلی آنان سه هدف «سیاسی»، «مادی» و «معنوی» را دنبال می‌کنند.
ایکنا ــ منظورتان را از اهداف سیاسی و مادی بیشتر توضیح دهید؟
اولین و مهم‌ترین هدف فعالیت این افراد در ایران اهداف سیاسی به منظور ضربه زدن به انقلاب اسلامی ایران است. دشمنان به خوبی به این مسئله واقف‌اند که بهترین ابزار برای اغفال جوانان و افراد جامعه و نیز ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی، «فرقه‌سازی» است. لذا در این راه از هیچ کوششی فروگذاری نمی‌کنند.
بنابراین اولین هدف تشکیل و فعالیت فِرق گمراه کننده در ایران، هدف سیاسی است تا بدین طریق انقلاب اسلامی را دچار مشکل کنند، در واقع آنان برای پیشبرد اهداف خود، مخالفان سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران را جذب می‌کنند. اگر به تمام کسانی که آشکارا علیه ایران فعالیت می‌کنند دقت شود قطعاً عضو همین فرق ضاله بوده یا با آنها همکاری داشته‌اند.
رواج بی‌بندوباری با وعده شادی‌های بی‌پایان
دومین هدف پیدا و پنهانِ جریانهای انحرافی دینی، اهداف مادی و رواج بی‌بندوباری در جامعه اسلامی ایران است. آنان با عناوین مختلف از افرادی که دارای آگاهی لازم نیستند، سوءاستفاده کرده و از آنان اخاذی می‌کنند. این گروه‌ها با تجویز اذکار و اوراد، قرص‌های روانگردان و بی‌بندوباری جنسی، بیشترین بهره‌برداری را از بیماران صعب‌العلاج، معتادین، افراد سست‌عقیده و افسرده می‌کنند.
جنبش‌های نوپدید دینی، بدون اینکه به خداوند راستین اعتقاد داشته باشند با وعده شادی‌های بی‌پایان به افرادی که دچار مشکلات روحی ـ روانی هستند، این افراد را جذب و از آنان سوءاستفادۀ مالی و جنسی می‌کنند. بغیر از این اهداف، ترویج فرهنگ غربی برای جذب جوانان مسلمان، ناکارآمد جلوه دادن و تنفر از فرهنگ غنی ایران اسلامی، جزو اهداف اصلی و نهایی این گروه‌هایی انحرافی است تا گرایش به فرهنگ غرب را در جامعه و به‌ویژه در میان جوانان گسترش دهند.
سومین و خطرناک‌ترین هدف فرق ضالّه و جنبش‌های نوپدید دینی از بین بردن معنویت حقیقی و راستین در جامعه و جایگزینی معنویت کاذب و غیر‌واقعی است. آنان به دنبال خدشه‌دار کردن افکار و اندیشه‌های دینی جامعه هستند، لذا برای محو و کم‌رنگ کردن اعتقاد به خدا و ائمه معصومین(ع)، عقاید بی‌اساس و خرافات را به مردم القاء می‌کنند. همچنین با ایجاد شبهه در آیات و روایات و ادعای ارتباط با امام زمان(ع)، سعی در گمراه کردن مردم و بی‌ارزش جلوه دادن اسلام اصیل هستند.
هدف این فِرق انحرافی این است که می‌خواهند عملاً دینداری را در جامعه از بین ببرند تا با خلأهای فکری – دینیِ به وجود آمده، مردم را با راهبردهای خطرناک دشمن، هماهنگ و مطیع و فرمانبردار خود کنند و آنان را برای ایجاد فتنه و اغتشاش در نظام جمهوری اسلامی ایران مهیا سازند. بنابراین فرقه‌ها با سه هدف فوق‌الذکر می‌خواهند با ایجاد ناامیدی، گرایش به فساد اخلاقی و بی‌بندوباری، جامعه را تدریجاً روبه نابودی و اضمحلال ببرند.
ایکنا ــ اکنون بحثی که مطرح می‌شود این است که برای مقابله با این جریان انحرافی و خنثی‌سازی فعالیت‌های آنان، چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کنید؟
برای پاسخ به این سوال باید سخنی از امیرالمؤمنین علی(ع) را ذکر کنیم. ایشان در جهت مقابله با فرق ضالّه و انحرافات دینی در خطبه ۱۴۷ نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «هرگز نمی‌توانید راه رشد را بیابید، مگر آنکه راه انحراف را هم نشان دهید». برای اینکه جامعه را از وجود این فرق انحرافیِ فرصت‌طلب مصون کنیم، سه گام مهم و بسیار ضروری وجود دارد؛ گام اول «رصد»، گام دوم «آسیب‌شناسی» و گام سوم «عملیاتی کردن راهکارها» است.
رصد»، آسیب‌شناسی و عملیات
هر سه این مراحل به متخصصین خبره و همکاری کلیه نهادهای اجرایی کشور اعم از نهادهای علمی، امنیتی و فرهنگی نیاز دارد. اما متأسفانه مشکل حادی که هنوز حل نشده این است که اولاً؛ هر کدام از سازمان‌ها به صورت جزیره‌ای و بدون اینکه دستاوردهای خود را در اختیار دیگران قرار دهند، فعالیت می‌کنند. ثانیاً؛ سازمان‌ها در اکثر مواقع بعد از رخ دادن حادثه یا پیشامدی به صورت عجولانه در پی حل مشکلات به وجود آمده هستند، غافل از اینکه اقدامات فرهنگی، زمان‌بَر است و نیاز به کارشناسان متعهد و دلسوز دارد. به دلیل وجود همین موانع است که تاکنون به طور تخصصی، مستمر و عمیق راجع به علل ظهور و بروز مسیحیت تبشیری، فرق ضالّه، عرفان‌های کاذب و دیگر جریانات انحرافی دینی، کاری انجام نشده است.
باید به این نکته مهم اشاره شود که نهادهای فرهنگی کشور ـ که کم‌شمار هم نیستند ـ باید نسبت به رشد و فعالیت گروه‌های انحرافیِ دینی، حساسیت بیشتری از خود نشان دهند و برای حل این مسئله، چاره‌جویی نمایند.
در پایان چه راهبردی برای رسیدن به نتیجه مطلوب دارید؟
به نظر بنده برای رسیدن به نتیجه مطلوب، چند راهبرد کلی وجود دارد که باید مدنظر قرار گیرد؛ اگر بخواهم به اختصار بیان کنم عبارت‌اند از: لزوم هم‌افزایی و فعالیت منسجم نهادهای فرهنگی در مواجهه با فرق ضاله و جریانات انحرافی دینی؛ ایجاد حساسیت فرهنگی در زمینه فعالیت خطرناک فرق انحرافی در جامعه؛ تربیت مبلغین کارآمد و متخصص؛ آگاه‌سازی و آگاهی‌بخشی درست به اقشار مختلف جامعه بر اساس سن و جنس آنان؛ نقد علمی باورهای پوچ فرق ضاله در صدا و سیما، مدارس، دانشگاه، حوزه علمیه و … ؛ تولید محتوا متناسب با سن مخاطبینِ در معرض خطر مبلغین؛ تشکیل اتاق فکر دائمی با حضور نخبگان علمی و دغدغه‌مند و حل مشکلات اقتصادی اقشار آسیب‌پذیر جامعه است