«اقتصاد اسلامی» در ایستگاه هفتاد و چهارم
به گزارش ادیان نیوز؛ هفتاد و چهارمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «اقتصاد اسلامی» ویژه تابستان ۱۳۹۸ به صاحب‌امتیازی علی اکبر رشاد و سردبیری سید عباس موسویان با هدف تبیین اقتصاد اسلام و دفاع از آن، آسیب‌شناسی و نقد اقتصاد جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه اسلام، طرح مسائل مستحدثه فقهی و نیازهای نو پیدا در حوزه اقتصاد و پاسخ به آنها، مطالعات تطبیقی و نقد سایر مکاتب و نظام‌های اقتصادی منتشر شد.
این شماره از فصلنامه اقتصاد اسلامی حاوی ۹ مقاله است که از جمله آنها «درآمدی بر شاخص ترکیبی عدالت اقتصادی با رویکردی اسلامی» به قلم عباس شاکری؛ فرشاد مؤمنی، امیر خادم‌علیزاده و سیدهادی مخزن موسوی «الگوی انسان اقتصادی از دیدگاه اسلام» نوشته علی اصغر هادوی‌نیا «معیار اخلاقی تولید در نظام اقتصادی اسلام» به قلم محمد جداری عالی «معیارهای تشخیص شروط خلاف مقتضای عقد در عقود مشارکتی» نوشته فرشته ملاکریمی و محمدعلی راغبی است.
دیگر مقالات این شماره شامل «ارائه الگوی شاخصهای سلامت بانکی با تأکید بر بانکداری اسلامی» به قلم سید احمد سیدی، محمد رضا عبدلی و مهدی جباری نوقابی «ارزیابی ریسک‌پذیری در بانکداری بدون ربا و نقش کفایت سرمایه» نوشته ابوالقاسم توحیدی‌نیا، حمید ابریشمی و حمید نصیری «رهیافتی ریاضی بر استراتژی خروج در الگوی سرمایه‌گذاری خطرپذیر اسلامی» به قلم حسین امیری و وهاب قلیچ «مطالعه تطبیقی اوراق سلف با اوراق بهادار با پشتوانه دارایی» نوشته عبدالحسین شیروی و هادی رحمانی و «تأثیر ساعت کار انعطاف‌پذیر زنان بر ایفای مسئولیت‌های خانوادگی با رویکرد اسلامی» به قلم المیرا اشکان، محمد علی متفکرآزاد، محمدرضا سلمانی بی‌شک، رضا رنج پور و پرویز محمدزاده هستند.
در چکیده مقاله «ارزیابی ریسک‌پذیری در بانکداری بدون ربا و نقش کفایت سرمایه» آمده است؛ یکی از مهمترین موضوعاتی که در نظام بانکی مطرح است و میتواند کارکرد این نظام را به اختلال بکشاند، ریسک است. ازآنجایی‌که حجم منابع سرمایهای معتبر موجب کاهش ریسک ورشکستگی بانکها میگردد؛ لذا یکی از شاخصهای مهم ارزیابی عملکرد و سلامت بانکها، نسبت کفایت سرمایه است.
در این پژوهش پس از بررسی مبانی نظری نسبت کفایت سرمایه در بانکداری متعارف و تبیین ماهیت بانکداری بدون ربا (مدل قراردادهای موازی) و اصول حاکم بر آن در گام نخست، با روش تحلیلی ـ توصیفی به تبیین ریسک‌های مورد ابتلای چنین بانکداری پرداخته و سپس نقش نسبت کفایت سرمایه در مدیریت ریسک آن بررسی خواهد شد. در گام بعد یافته‌های نظری تحقیق به روش پیمایشی مورد ارزیابی و اعتبارسنجی خبرگان قرار می‌گیرد. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که نوعاً میزان ریسک‌پذیری در نظام بانکی بدون ربا نسبت به بانکداری متعارف کمتر است که دلالت بر کاهش اهمیت نسبت کفایت سرمایه برای مدیریت ریسک در چنین بانکداری در مقایسه با بانکداری متعارف می‌کند.
در چکیده مقاله «درآمدی بر شاخص ترکیبی عدالت اقتصادی با رویکردی اسلامی» می‌خوانیم؛ در اسلام هیچ موضوعی به اندازه عدالت در مسائل اجتماعی و فردی مورد توجه قرار نگرفته است و چون کارکرد اصلی تشکیل نظام اسلامى، استقرار عدالت و قسط اسلامى می‌باشد؛ توجه به موضوع عدالت اقتصادی و رصد حرکت اقتصاد به سمت وضعیت عادلانه مطلوب، امری ضروری است. مسئله تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی و در قلمرو ادبیات اندیشه اسلامی و دانش اقتصادی ارائه می‌شود؛ تبیین و تدوین شاخصی ترکیبی برای عدالت اقتصادی با رویکردی اسلامی است.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد: «توزیع منصفانه منابع، فرصتها و امکانات بر اساس شایستگی ها»، «توجه به حق منابع و عوامل تولید»، «توجه به حق نسل‌های آینده»، «سهمبری عوامل تولید بر اساس استحقاق‌ها و میزان مشارکت»، «بازتوزیع درآمد و ثروت» و «توجه به بهبود وضعیت رفاه جامعه»؛ از مهمترین مؤلفه‌های شاخص ترکیبی عدالت اقتصادی با رویکرد اسلامی هستند؛ همچنین رابطه مثبت میان «شاخص فیزیکی کیفیت زندگی»، «میزان بهره‌مندی از امکانات رفاهی»، «میزان بهره‌وری کل عوامل تولید»، «شاخص رفاه آمارتیا سن»، «شاخص نسبت سرمایه‌گذاری در بخش تأسیسات و تجهیزات زیر بنایی، به برداشت از منابع طبیعی» و «شاخص نسبت سهم جبران خدمات کارکنان در حساب‌های ملی به تولید ناخالص داخلی» و در مقابل رابطه منفی «شاخص فوستر، گریر و توربک»، با روند عدالت اقتصادی برقرار است.