نگاهی بر کتاب «معلم درس محبت» نوشته آیت الله محمدعلی جاودان

به گزارش ادیان نیوز (ردنا) از خبرنگار مهر، کتاب «معلم درس محبت»، سه مقالۀ منتشر نشده از آیت الله محمدعلی جاودان است که به دلیل ارتباط عمیق مسائل و وحدت شیوۀ بررسی، در کنار یکدیگر قرار داده شده‌ و توسط مؤسسۀ ایمان ماندگار به چاپ رسیده‌است.این اثر، از جمله آثاری است که روش تحلیلی کلان مسأله را انتخاب نموده و در صدد برررسی فضای حاکم بر دوران حکومت امام حسین و امام‌ سجّاد علیهماالسلام است.

نویسندۀ این کتاب، از شاگردان استاد مبرز تاریخ اسلام، مرحوم علامه عسکری رَحِمَهُ الله است که به پیروی از استاد خود، سعی دارد مدعاهای مکتب تشیع را با احترام و انصاف علمی،  از دل منابع تاریخی و حدیثی اهل سنت، اثبات کند. از مهمترین مباحثی که علامه عسکری در آثار خود روی آن تأکید داشتند، این بود که بعد از شهادت پیامبر اسلام، سعی شد که از اسلام هیچ چیز باقی نماند و مجاهدت‌های ائمۀ اطهار باعث شد که اسلام زنده شود و اکنون بدست ما برسد. همین مبحث در سخنرانی‌ها و مکتوبات جاودان هم تبلور دارد و وی در آثار گفتاری و نوشتاری خویش به مناسبت‌های مختلف به این موضوع اشاره دارند و سعی می‌کنند تا اقدامات هر یک از معصومین در جهت احیای دین را تشریح و تبیین نمایند.

«معلم درس محبت» هم در راستای همین موضوع است و سعی شده که در آن با بررسی فضای حاکم در طول حکومت امویان، به اقدامات امام حسن، امام حسین و مخصوصاً امام سجاد علیهم‌السلام در راستای احیای دین پرداخته شود.

موضوع کتاب، پاسخ به چند پرسش اساسی دربارۀ چرایی و نتایج قیام خونین امام حسین و چرایی و چگونگی عملکرد امام سجّاد پس از نهضت عاشوراست. در این اثر نه به سبک مقاتل و سیره‌نگاران، اتّفاقات و جزئیات قبل، حین و بعد از عاشورا با دقّت و ظرافت بررسی شده و نه تلاشی برای نشان دادن یک سیر کامل تاریخی از ابتدای نهضت حسینی تا پاین دورۀ امامت حضرت زین‌العابدین ارائه شده‌است؛ بلکه این کتاب، گزارشی از یک تتبّع طاقت‌فرسا در میان آثار و منابع تاریخی متعدّد در دوران حکومت امویان، برای رسیدن به یک شناخت و درک عمیق و صحیح از فضای حاکم بر جامعۀ اسلامی آن روزگار است. لذا تعداد قابل‌توجّهی از مطالبی که در این اثر نقل می‌شود، هیچ ارتباط مستقیم و احیاناً غیرمستقیمی با قیام امام‌حسین ندارد، ولی منجر به شناسایی علل و عوامل پنهان و آشکار آن دوران می‌گردد که در فهم چرایی و چگونگی رفتارهای ائمۀ‌ آن عصر نقش به‌سزایی دارد.

بررسی کارشناسانۀ آن مقطع تاریخی حسّاس در صدر اسلام و روشن کردن زوایای مختلف جنایات و مفاسد امویان در ابعاد تمام جهان اسلام، با زبانی جدید و نگاهی متناسب با نیازهای روز، از برجستگی‌های این اثر است.

محتوای کلّی این کتاب در ۱۰ عنوان خلاصه می شود؛

۱. اشاره به جریان هدایت الهی و بازشناسی معنا و مفهوم ربوبیت خدای متعال؛ همچنین برنامه‌ی شیطانی طاغوت‌ها در برابر این جریان الهی با ابزار جهالت و ضلالت

۲. برشماری نمونه‌های متعدّدی از عناصر شیطانی جهالت و ضلالت که در تاریخ مربوط به عصر امویان ثبت و ضبط شده است

۳. بررسی آثار و نتایج قیام حسینی که شاهدی است بر بیداری بعدی امّت اسلامی و انفتاح باب رهایی از جهالت و ضلالت

۴. اشاره به راهکار مصون‌ساز دین پس از ختم نبوّت

۵. بررسی خصوصیات دوران حکومت امام سجّاد و مشکلات پیش‌روی آن حضرت

۶. شمارش برخی جنایات و افسادهای گستردۀ بنی‌امیّه در رأس حکومت اسلامی و در سراسر جامعۀ مسلمین

۷. اشاره به برخی مشکلات و موانع احیای دین در بازگشت جامعه به اسلام ناب

۸. نقل طرح‌ها و توطئه‌های چندگانه‌ی معاویه در هدم اسلام ناب محمدی با توهین به پیامبراعظم، تلاش برای تحریف قرآن، ایجاد و ترویج عقاید باطل مذهبی و دشمنی و برخورد کوبنده با اهل‌بیت و شیعیان ایشان

۹. تجمیع نمونه‌های جزئی و موردی از افساد گستردۀ حکومت با فرهنگ‌سازی و ترویج مفاسد اقتصادی، شیوع بی‌بند و باری، ترویج زمینه‌های گناه و هوس‌رانی در سطح عمومی و… برای بی‌ارزش ساختن افراد اجتماع و تسهیل امر استعباد آنان

۱۰. تبیین رؤوس اقدامات حیات‌بخش امام علی‌بن‌الحسین برای احیای جامعۀ منحط و خودفروختۀ آن عصر در قالب دعا و تضرّع، إخبار از غیب، کرامت و بزرگواری در برابر مخالفان و دستگیری از بیچارگان و در راه ماندگان در سخت‌ترین شرایط و در برابر سفّاک‌ترین خلفای فاسد اموی و مروانی

آنچه مطالعۀ کتاب را برای خواننده جذاب می‌کند، مستند شدن عناوین مورد بحث نویسنده به وقایعی قابل تأمل، خواندنی، جذاب و کمتر شنیده شده در طول تاریخ حکومت امویان است که غالباً برگرفته از منابع اصیل تاریخی و روایی اهل سنت است.

«معلم درس محبت» نوشته محمدعلی جاودان توسط مؤسسۀ ایمان ماندگار گردآوری شده و در ۱۹۱ صفحه با قیمت هشت هزارتومان روانه بازار نشر شده است.