۱۱ ارمنی تاریخ‌ساز فوتبال ایران/ از کارو و سبو تا ادموند و آندو

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)؛  «ایرانیان ارمنی، نه ارامنه ایران» شاید جمله به ظاهر ساده ای باشد که شاید خیلی ها در ابتدا به تفاوت موجود در عبارت هم پی نبرند اما گواه این مساله است که ارامنه، در ابتدا مانند بقیه آحاد جامعه ایرانی هستند. آنها از اواخر سده هفتم میلادی زلف زندگی شان با مردم ایران گره خورد و قرن هاست که در این خاک پهناور رشد و نمو پیدا کرده اند و خلاف تصور برخی ها که آنها را جدا از ملت ایران می دانند؛ بلکه پایاپای هر قوم دیگری ایرانی هستند.

ولادت حضرت مسیح(ع) که برای این قوم از کشورمان بسیار عزیز و مغتنم شمرده می شود و در روز ۵ ژانویه با حضور در کلیسا و دیدن کردن از پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها و همچنین سرو شام ویژه عید متشکل از برنج، کوکو، ماهی دودی یا ماهی شور در کنار آجیل و گاتا جشن گرفته می شود.

در فوتبال کشورمان نیز در طول تاریخ فوتبالیست های ارمنی زیادی حضور داشته اند که اتفاقات بزرگی را رقم زدند و نام خود را با خطی خوش در تاریخ فوتبال این مرز و بوم به ثبت رساندند. در ادامه به ۱۱ تن از بزرگترین ایرانیان ارمنی مستطیل سبز اشاره می کنیم:

۱-کارو حق وردیان: آقای کاشته زن

زاده سوم تیرماه ۱۳۲۵٫ یکی از تاریخ ساز ترین استقلالی های فوتبال ایران. کسی که ایستگاهی های فوق العاده اش و هوش سرشارش زبانزد بود و مدتها در تیم ملی ایران هم به میدان رفت و توانست جام ملت های آسیای سال ۱۹۶۸ را هم بالای سر ببرد. روز خداحافظی او تیم استقلال رو در روی آرارات قرار گرفت.

۲-آندرانیک اسکندریان: اولین ارمنی ایران در جام جهانی

هم اکنون ۶۵ ساله است. او یکی از مسافران تیم ملی ایران به جام جهانی ۱۹۷۸ بود و سالیان سال در تیمهای استقلال، آرارات و نیویورک کاسموس بازی کرد. او در روز خداحافظی پله در تیم منتخب جهان همراه با مرحوم دانایی فرد حضور داشت. همیشه از اسکندریان به عنوان یکی از مدافعین چپ تاریخ فوتبال ایران یاد می کنند که تبحر خاصی در دادن پاس گل داشت.

۳-مارکار آقاجانیان: از قهرمانی با پاس تا دستیاری کی روش

کمک مربی چند سال اخیر تیم ملی ایران و یار غار کارلوس کی روش و امین مرد پرتغالی، یکی از بهترین ارمنی های تاریخ فوتبال ایران بوده است. قدیمی تر ها او را با بازوبند کاپیتانی پاس تهران به یاد دارند. مارکار با پیراهن پاس هم قهرمان ایران شد و هم در جام باشگاه های آسیا به مقام قهرمانی دست پیدا کرد. آقاجانیان به جز پاس در تیمهای آرارات، بانک تجارت، بهمن کرج و شهاب زنجان بازی کرد.

۴-فرد ملکیان: مجتبی جباری ارامنه

هیچ وقت به حقش نرسید. یکی از فوتبالیست هایی که مصدومیت امانش را برید. فرد پیش از ظهور مجتبی جباری یک مجتبی جباری پنهان داشت؛ البته از لحاظ مصدومیت. او در دهه هفتاد یکی از مهاجمان با استعداد استقلال به شمار می رفت و یک بار هم در دربی چهل و سوم موفق شد برای آبی پوشان تهرانی گلزنی کند. او مدتی به عنوان مربی آرارات هم فعالیت می کرد.

۵-ادموند بزیک: مرد محجوب، گلزن بی رحم

بی تردید اگر نگوییم پرافتخارترین، یکی از پرافتخارترین فوتبالیست های ارمنی تاریخ فوتبال ایران است. بازیکنی که به هر آن چیزی که می خواست دست پیدا کرد و فقط در سطح ملی آن فروغ همیشگی را نداشت و البته زیر سایه ستاره هایی چون علی دایی قرار گرفت. بزیک یا بهتر بگوییم بازیکیان، با ۸۴ گل زده یکی از بهترین گلزنان تاریخ لیگ ایران به شمار می رود. او با تیم آرارانت در سطوح پایه به موفقیت های چشم گیری دست پیدا کرد و در سپس دو بار در سطح بزرگسالان حضور در جمع ۴ تیم برتر آسیا را تجربه کرد. آقای گل دومین دوره لیگ برتر با پیراهن سپاهان شد و با این تیم به مقام قهرمانی لیگ برتر رسید. او سه قهرمانی با پرسپولیس در لیگ آزادگان داشت و سه عنوان قهرمانی دیگر هم با دو تیم سپاهان و پرسپولیس در جام حذفی برایش به ارمغان آمد. ادموند مانند اکثر فوتبالیست های ارمنی ایران جزو باشخصیت ترین ها به شمار می رفت.

۶-ادموند اختر: قاتل پرسپولیس

مدیربرنامه سال های اخیر فوتبال ایران که تنها کانال ورود بازیکنان ارمنستانی به کشور هم به حساب می آید روزی یکی از بهخترین مهاجمان فوتبال ایران به شمار می رفت. او راه گلزنی به پرسپولیس را در هر سن و سالی به خوبی می دانست و حتی در سن ۳۸ سالگی با پیراهن صنعتی کاوه هم این کار را فراموش نکرد. اختر ۴ بازی ملی و دو گل زده را هم در کارنامه خود دارد. او چند سال قبل می خواست هنریک میخیتاریان را برای حضور در استقلال به ایران بیاورد اما مورد تایید کادر فنی وقت استقلال قرار نگرفت. آن بازیکن در حال حاضر عضو تیم منچستر یونایتد است!

۷-سبو شهبازیان: زیبای از دست رفته

یکی از خوش فیس ترین و متعصب ترین ارمنی های فوتبال ایران که خیلی زود از فوتبال کنار رفت و حالا هم خبری از او نیست. سبو شهبازیان با بازی در تیمهای پاس تهران، استقلال تهران صبای قم چند سال در فوتبال کشورمان و در خط دفاعی فوتبال بازی کرد و سپس از دیدگان محو شد. او پس از خداحافظی از فوتبال اعتراف کرد حضور در استقلال باعث نابودش اش شده است اما همچنان این تیم را دوست دارد.

۸-ورژ بخشی: اسوه تعصب

ورژ بخشى بازیکنى ریز نقش و تکنیکى بود که وقتى پا به توپ میشد کمتر حریفى توانائى توپگیرى از او را داشت. یک دوها و حرکات ترکیبى او و ویگن کوائیان زبانزد خاص و عام بود با توجه به پیشنهادهاى مالى خوبى که به او شد او فقط به فکر بازى در تیم آرارات بود و به یکى از وفادارترین بازیکنان تاریخ آرارات تبدیل شد. او به همراه چند بازیکن دیگر در آن سال ها حسابی صر و صدا کرده بودند و با قهرماین در رده های پایه، به موفقیت های زیادی دست پیدا کردند.

۹-سرژیک تیموریان: برادر بزرگتر آندو

۴ سال در استقلال بازی کرد. شماره هشت می پوشید و در آن سال معروف که فتح الله زاده بازیکن به المان ترانسفر می کرد به ماینز پیوست اما تنها ۴ بار برای این تیم به میدان رفت. سرژیک در یکی از طلایی ترین بازی هایش برای تیم استقلال مقابل تیم ملی عمان در دیداری دوستانه دو گل زد. حالا سرژیک به نوعی مدیر برنامه برادر کوچکترش آندرانیک هست. خبرنگاران او را به تندمزاجی در این روزها می شناسند!

۱۰-سامسون پطروسیان: خاطرات سی و سه پل

سال در اصفهان و تیم ذوب آهن بازی کرد. او درباره خاطراتش از اصفهان گفت: من بهترین خاطراتم در اصفهان رقم خورد به طوری که می‌توانم بگویم آن‌ها را در کتاب گینس ثبت کنند! خودم بچه‌ تهران هستم.

او یکی از معدود ارمنی های ایرانی آن روزهای فوتبال اصفهان بود که در دوران آرمناک پطروسیان و لئون استپانیان خودی نشان داد.

۱۱- آندو تیموریان: بزرگ، پرافتخار، خشن و سامورایی

اگر کاپیتانی مارکار آقاجانیان در یک بازی دوستانه برای تیم ملی ایران را به حساب نیاوریم؛ آندرانیگ تیموتیان یا بهتر بگوییم آندو تیموریان اولین کاپیتان ارمنی تاریخ فوتبال ایران بود. کسی که در جام های جهانی ۲۰۰۶ و ۲۰۱۴ برای تیم ملی بازی کرد و موفق ترین لژیونر ایران در انگلیس نام گرفت. آندو در تیمهای بولتون، فولام، بانزلی بازی کرد و کارنامه درخشانی به ثبت رساند. آندو در ابومسلم به فوتبال ایران معرفی شد و مانند اکثر ارامنه تمایلش به رنگ آبی بود و به همین دلیل در دو برهه برای آنها بازی کرد. گرچه خلقیات خاص سامورایی فوتبال ایران باعث شد تا تیم زیاد عوض کند. او به غیر از استقلال و ابومسلم در تیمهای تراکتورسازی، نفت، ماشین سازی تبریز، الخریطیات و ام صلال قطر بازی کرد و هم اکنون هم عضو تیم گسترش فولاد تبریز است. هیچ شکی وجود ندارد که آندو موفق ترین ارمنی تاریخ فوتبال ایران به حساب می آید.

******

در کنار همه این بازیکنان ارمنی های زیادی در فوتبال ایران حضور داشتند که شاید به اندازه این ۱۱ نفر شناخته نشدند. بی تردید با نابودی باشگاه بزرگ و دوست داشتنی آرارات حضور استعدادهای این قوم هم درلیگ برترایران به صفر رسید و حالا دیگر خبری از اخترها، بزیک ها و آقاجانیان ها نیست.

پایان پیام / ص