استاد مطهری: دین باید خواسته های بشر را برآورد تا بماند

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)؛ مباحث دین‏ شناسی از مباحث مهم روزگار ماست که توجه بسیاری از متفکران اسلامی را به خود جلب نموده است. از جمله کسانی که نظریات مهمی در این خصوص ارائه کرده است استاد مطهری است.

استاد می فرماید: در پیشرفت تمدّن چقدر چیزهاست که به چشم خودمان مى‏بینیم زود به زود عوض مى ‏شود، یک چیزى مى‌‏آید و فوراً جاى آن را مى‌‏گیرد. یک مثال محسوس عرض کنم، خیلى ساده: تا چند سال پیش همه ما جوراب نخى مى‏‌پوشیدیم، یک مرتبه این جوراب‌هاى نایلونى آمد. تا آمد بلادرنگ جورابهاى نخى از بین رفت و حتّى کاسب‌ها و آن کسانى که کارشان و شغلشان کار جوراب‏ نخى ‏فروشى بود اگر به کار دیگرى تغییر شغل ندادند همه از بین رفتند، چون بشر عاشق چشم و ابروى جوراب نخى نیست، جوراب مى ‏پوشد براى اینکه جوراب داشته باشد، پوششى براى پا داشته باشد، مى‏‌خواهد دوام داشته باشد، قشنگ و زیبا باشد، لطیف باشد؛ وقتى یک چیزى آمد که دوامش از این بهتر و خودش هم لطیف‏‌تر و صرفه ‏اش نیز بیشتر است، این باید برود دنبال کارش زیرا زمانى خواسته ‏هاى بشر را تأمین مى ‏کرد و تا آن زمان هم جا داشت، حالا چیز دیگرى پیدا شده که آن خواسته را خیلى بهتر از آن تأمین مى ‏کند.

چگونه است که وقتى چراغ برق آمد چراغ موشى را باید از سرویس خارج کرد؟ صنّار هم آن را نمى‏خرند؟ بشر چراغ موشى را براى چه ‏کار مى ‏خواست؟ آن را براى حاجتى مى‏ خواست. چراغ برق آمد، هم نورش از آن بهتر بود و هم دود نمى‏ کرد، پس دیگر چراغ اوّلى را مى‏ اندازد دور، باید برود، چون خواسته‏ اى را که او تأمین مى‏ کرد برق خیلى بهتر از آن تأمین مى ‏کند.

اما اگر چیزى باشد که در اجتماع بشر آن‏چنان مقام و موقعیتى داشته باشد که هیچ چیز دیگر قادر نباشد جاى آن را بگیرد، آن خواسته ‏اى را که او تأمین مى‏ کند، هنرى که او دارد، کارى که او دارد، هیچ چیز دیگر نتواند کار او را انجام دهد، نتواند هنر او را داشته باشد، ناچار باقى مى ‏ماند … .

اتّفاقاً دین هر دو خاصیت را دارد، یعنى هم جزو نهاد بشر است، جزو خواسته‏ هاى فطرى و عاطفى بشر است و هم از لحاظ تأمین حوائج و خواسته ‏هاى بشرى مقامى را دارد که جانشین ندارد و اگر تحلیل کنیم معلوم مى‏شود اصلًا امکان ندارد چیز دیگرى جایش را بگیرد.

(مجموعه اثار شهید مطهری : ۳ / ۳۸۸)