شیوع ویروس کرونا بیش از اینکه به دلیل بیماری باعث مرگ افراد شود، موجب شده که فقرا به دلیل عواقب اقتصادی ناشی از شیوع این ویروس با خطر گرسنگی و حتی مرگ روبهرو شوند، اما این موضوع باعث نشده که اقدامات خیریه مسلمانان و نهادهای اسلامی در اقصی نقاط جهان تحت تأثیر قرار گیرد.
به گزارش ردنا (ادیاننیوز)؛ کارشناسان بسیاری در مورد عواقب اقتصادی شیوع ویروس کرونا عقیده دارند که بسته شدن کسبوکارهای خصوصی و افزایش بیکاری بیشتر از بیماری کرونا باعث آسیبهای جانی خواهد شد. در واقع این کارشناسان عقیده دارند که بیماری کرونا تأثیر بسیار بیشتری بر افراد فقیر در قیاس با افراد ثروتمند دارد.
از سوی دیگر کرونا باعث شده که بسیاری از اجتماعات از جمله اجتماعات فرهنگی و مذهبی در نقاط مختلف جهان از جمله مراسم نماز جماعت مسلمانان با محدودیتهای بسیاری روبهرو شود. با این همه مسلمانان جهان تلاش کردهاند که با توجه به تأکید بسیار دین اسلام در کمک به فقرا به خصوص در ماه رمضان این کار را با وجود محدودیتهای ناشی از شیوع ویروس کرونا انجام دهند.
کرونا و ۳۰ میلیون کودک در خطر گرسنگی
براساس آمار، تأثیرات منفی شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد جهان بیشتر از آن چیزی است که در ابتدا تصور میشد. سازمان ملل متحد پیشبینی کرده است که رکود جهانی به روند سه دهه افزایش سطح زندگی در کشورهای جهان خاتمه خواهد داد و آن را معکوس خواهد کرد. این رکود جهانی میتواند حدود ۴۲۰ میلیون نفر را به فقر گرفتار کند؛ فقر شدیدی که با درآمد کمتر از ۲ دلار در روز تعریف میشود. در مورد ۷۳۴ میلیون نفری که قبلاً به این وضعیت گرفتار شدند، سونامی اقتصادی آنها را با وضعیت بدتر از گذشته گرفتار میکند.
در گزارشی که روزنامه آنجلس تایمز روز ۲۲ اردیبهشت منتشر کرد، آمده که گرسنگی در حال حاضر در فقیرترین مناطق جهان رو به افزایش است، جایی که عقبماندگی و اختلاف طبقاتی اجتماعی و تفاوت درآمد مانع دسترسی به اساسیترین اقلام غذایی شده است. در گواتمالا روستاییان با تکان دادن تکهپارچههای سفید برای رانندگان، در امتداد بزرگراهها در حال گدایی غذا هستند. در کلمبیا گرسنگان به امید دریافت کمک، پرچم قرمز را از خانههای خود آویزان میکنند.
سازمان ملل پیشبینی میکند که ویروس کرونا تا اواخر سال ۲۰۲۰ میتواند ۱۳۰ میلیون نفر دیگر را به سوی گرسنگی سوق دهد. World Vision، یک سازمان بینالمللی کمکرسانی مسیحی، هشدار میدهد که ۳۰ میلیون کودک در معرض خطر مرگ هستند. در حالی که این ویروس قبلاً بسیاری از کشورهای توسعهیافته را به خطر انداخته، اما هنوز در بسیاری از فقیرترین کشورها، فروپاشی اقتصاد به اوج خود نرسیده و به این معنی است که ویرانی اقتصادی میتواند در آنجا طولانیتر شود.
وقتی ارزشهای دینی به کمک همنوعان میآیند
البته نقاط روشنی هم دیده میشود. تلاشهای گروههای خیریه در کشورهای مختلف باعث شده که درد و رنج افراد درگیر با عواقب کرونا و خطر گرسنگی فقرا کمتر شود. این گروهها که برخی از آنها گروههای خیریه دینی هستند، تلاش دارند که در جهت دستورات دینی به افراد نیازمند کمک کنند. بسیاری از ادیان، نیکوکاری را به عنوان یک وظیفه شرعی برای پیروان خود در جهت رستگاری میدانند. در یهودیت، اسلام و مسیحیت رویدادهای خاصی مانند عید پاک، رمضان و کریسمس را فرصتی برای حمایت از افراد ناتوان و نیازمند میدانند و به این افراد کمک میکنند.
در نظرسنجی بنیاد کمکهای نیکوکارانه(The Charities Aid Foundation) موسوم به CAF مشخص شد که ۷۱ درصد از ۷۰۰ نفری که از آنها در مورد دلیل کمک به خیریه سؤال شد، این کار را به دلیل ارزشهای دینی خود انجام میدهند. برای بسیاری کمک به دیگران به عنوان وظیفه شرعی و راهی برای کمک به جامعه جهانی تلقی میشود. این احساسات با گذشت سالها رو به رشد است و خیریههایی با سبقه دینی بیشتر میشوند.
از ماه رمضان معمولاً به عنوان ماه گردهمایی مسلمانان یاد میکنند. اجتماعات خانوادگی به هنگام افطار و برپایی نماز در مساجد برای گرامیداشتن مقدسترین ماه اسلامی انجام میشود. با این وجود شیوع کرونا باعث شده که اجتماعات، جای خود را به انزوا و خانهنشینی اجباری دهد. اما این موضوع باعث نشده که مراسم افطاری برگزار نشود، حداقل به شکلی دیگر شاهد این رویداد هستیم.
اقدامات خیریه شباز حسین (Shabaz Hussain Charities) در شهر کلمبیا هایتز(Columbia Heights) واقع در ایالت مینهسوتای آمریکا یکی از نمونههای افزایش اقدامات خیریه از سوی مسلمانان در طول ماه رمضان است. اعضای این خیریه در طول ماه رمضان بستههای غذایی و حتی غذای گرم را در اختیار افراد نیازمند قرار میدهند. کوثر حسین، بنیانگذار این پروژه خیریه، گفته است که حداقل به ۱۵۰ نفر هر شب کمک غذایی میشود و انتظار میرود که تا پایان ماه رمضان ۳۵۰۰ وعده غذایی در بین افراد نیازمند اعم از مسلمان و غیرمسلمان پخش شود.
آمریکا تنها کشوری نیست که جوامع مسلمان در آن اقدامات خیریه را در ماه رمضان انجام میدهد. با آمدن ماه رمضان، خیریههای اسلامی بریتانیا شاهد افزایش دریافت زکات به صورت آنلاین هستند. طبق گزارش انجمن خیریههای مسلمانان(Muslim Charities Forum)، هر ساله بیش از ۱۰۰ میلیون پوند در سال در چند روز پایانی ماه مبارک رمضان اهدا میشود.
اقبال نسیم، مدیرعامل بنیاد ملی زکات(National Zakat Foundation)، میگوید: زکات یک تعهد اساسی در اسلام است و مانند مالیات بر ثروت عمل میکند. کسانی که بیش از ۳۰۰ پوند دارایی بدون استفاده دارند، ۲,۵ درصد از آن را برای کمک به همنوعان خود پرداخت میکنند. زکات تنها یک عمل خیریه نیست بلکه شکلی منحصر به فرد از رفاه اجتماعی مذهبی به شمار میرود که هدف آن رشد کل جامعه است. بسیاری از مسلمانان تصمیم میگیرند که زکات خود را در ماه رمضان بدهند، اما امسال شاهد افزایش تقاضا هستیم که دلیل آن بحران ویروس کروناست.
نمونههایی مانند آنچه در بریتانیا و آمریکا از سوی جوامع مسلمان در طول ماه رمضان انجام میشود در سایر نقاط جهان هم دیده میشود. به نظر میرسد که شیوع کرونا در جهان و تأثیر منفی آن بر روابط اجتماعی افراد، نتوانسته که مسلمانان را از انجام وظایف انسانی خود به مانند سایر افراد بازدارد. همچنین، این موضوع نشان میدهد که دین و نهادهای خیریه که براساس ادیان و ریشههای مذهبی برپا شدهاند، میتوانند در دنیای امروز مانند سایر نهادهای ساخته بشر، که با اهداف انسانی و کمک به همنوعان مشغول خدمترسانی هستند، موفق و مورد قبول جوامع انسانی باشند.