امام علی (ع) درنهج البلاغه در کلامی که بعد از عروج روح حضرت نبی اکرم ص بر زبان مبارک جاری ساخته است، در باره عدم قبول حکومت و ترک منازعه سخن می گوید. در این کلام از تمثیلی استفاده می کند که جالب توجه است. او می فرماید کسی که ثمره و میوه را قبل از رسیدن بچیند، از این چیدن سودی نمی برد». حضرتش در ادامه آنرا «کالزارعِ بغیر ارضهِ» تشبیه میکند یعنی مانند زارعی که در زمین دیگری زراعت کند.
ردنا (ادیان نیوز) – یکی از ویژگیهای بلاغی در کلام و خطبه های امام علی (ع) استفاده از مثلها و مثالها است. از این کاربردهای تمثیلی در کلام امام علی میتوان مردم شناسی نیز انجام داد. یعنی میتوان فهمید مردم با چه تماثیلی برای انتقال معانی مانوس بودند. بحث امکان مردم شناسی از لابلای خطبه ها و کلام های امام علی درنهج البلاغه موضوعی است که در جای خود باید به آن پرداخت.
در همین کلام ، امام درپی بیان حکمتی است که ابن ابی الحدید شارح معتزلی مسلک آنرا اینگونه شرح می کند که « مقصود امام آن است که وقت آن نبود که من حاکمیت را طلب کنم و البته بعد هم زمانش به دلایلی تا مدتها فراهم نشد».
در ادامه همین کلام ، امام علی در باره رابطه خود با مرگ به زبان مثال و تمثیل بیانی جالب توجه دارد. امام میفرماید: « بدانید و آگاه باشید که انس پسر ابو طالب با مرگ مانند انس طفل است با پستان مادر». این تمثیل فرا ملی و فرا قبیله ای است و همه در هر منطقه و فرهنگی انس نوزاد با پستان مادر را برای بیان انس بسیار اولیه و ذاتی و سرشار از اشتیاق بکار میبرند. بنابراین برای همه قابل درک است که علی ع چه میزان و چگونه به مرگ می اندیشید.
آنکس که در زمین دیگری زراعت نکند، حرص برداشت محصول زودتر از موعد نداشته باشد و آنکس که انس او با مرگ مانند انس طفل با پستان مادر است، بی تردید وقتی ضربه شمیشر بر او وارد شود خواهد گفت « فزت و رب الکعبه »
بیاییم غوره نشده، مویز شدن نطلبیم. بدون طی گام به گام مراحل کسب جایگاههای سیاسی ، فرهنگی و علمی آن را نطلبیم و نپذیریم. زارع کشتکار در زمین دیگری نباشیم. با مرگ انس داشته باشیم. اما از زندگی نیز مانند لذتی که طفل از شیر میبرد، لذت ببریم.