مختصات دین در پسا کرونا

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، حجت الاسلام حمیدرضا شریعتمداری با بیان اینکه نمی توان در مورد آینده پس از کرونا به راحتی و سادگی سخن گفت، اظهار کرد: کرونا تکانه های شدیدی در جامعه بشری ایجاد کرد و معمولا همه به این باور رسیدند که دنیای پس از کرونا با قبل از آن یک شکل نخواهد بود اما اینکه این دگرگونی و دگردیسی تا کجا امتداد می یابد، مساله مهمی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.

او بیان داشت: به نظر می رسد در جهان پس از کرونا، نظام های لیبرالیستی و کاپیتالیستی و سرمایه محور با چالش های جدی مواجه شده و عدالت جای خود را بیشتر باز خواهد کرد اما این به جهان بینی ها و نوع نگرش انسان به جهان، هستی و خدا سرایت خواهد کرد.

رئیس دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: در اینکه این فاجعه(کرونا)، تلنگر شدیدی بوده که هم جان، هم ذهن و فکر و عواطف انسان را هدف گرفته است، شکی نیست اما بهرحال از تعالیم قرآنی استفاده می کنیم که طبع انسان این گونه است که وقتی در تنگنا و فشار قرار می گیرد به یاد خداوندگار خود می افتد اما وقتی به ساحل امنیت و آرامش می رسند باز به شرک روی می آورد.

او افزود: در مورد اینکه انسان در جهان پس از کرونا تا چه میزان سعی می کند رابطه خود با طبیعت، خدا و انسان های دیگر را از نو تعریف کند نمی توان براحتی پیش بینی کرد بلکه باید منتظر باشیم و ببینیم میزان تاثیرگذاری فاجعه تا چه حد است و انسان ها تا چه اندازه ظرفیت و بلوغ برای تغییر کردن از خود نشان می دهند.

شریعتمداری ادامه داد: ما همچنان می توانیم نگران باشیم که انسان ها و برنامه ریزان دنیا بیشتر به سمت ارائه بازتعریفی در چارچوب نگاه ها و مناسبات مادی پس از کرونا حرکت کنند نه اینکه از نگاه های ماتریالیستی و مادی گرا فراتر روند لذا معلوم نیست کسانی که اتاق فکر دنیا هستند لزوما در جهان بینی و نگرش های فلسفی خود تغییراتی دهند البته موج هایی به راه خواهد افتاد و تکالیفی را متوجه ما می کند تا از فضای پیش آمده برای توجه دادن بیشتر انسان به ابعاد انسانی، حقیقت و ارزش واقعی خود استفاده کند.

او در مورد وضعیت سنت ها و آداب مذهبی و دینی در پساکرونا بیان داشت: مناسک دینی تا جایی که اصالت داشته باشند دچار تغییر ماهوی نخواهند شد همانگونه که در بحران های پیش آمده در طول تاریخ ، مناسک و آداب دینی تغییری نکردند.

استاد دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: آئین ها و مناسک که جنبه عقلانی آنها ضعیف است ممکن است کمرنگ تر شود و این تا حد زیادی به نوع مواجهه متدینین و عالمان دینی به این پدیده باز می گردد.

او عنوان کرد: نگاه هایی که بنیادهای عقلی و دینی آن ضعیف تر است به طور طبیعی باید دچار تغییر و تحول شوند اما نوع مواجهه حوزه های علمیه و علمای شیعه با این پدیده مواجهه معقولی بوده است یعنی ما هم مانند بقیه انسان ها آنچه که علم و سکانداران بهداشت می گویند عمل کنیم و آن توسلات معنوی را هم داشته باشیم.

شریعتمداری بیان داشت: اگر دین را بخواهیم به جنگ علم یا عقل ببریم و مردم را در برابر دوراهی قرار دهیم، قطعا دین آسیب خواهد دید ولی اگر این تقابل را ایجاد نکنیم که -به نظرم علمای شیعه از طیف های مختلف تاکید بر توجه به علم و رعایت دستورات بهداشتی کردند- نه تنها سنت های دینی تقویت خواهند شد بلکه عمق و قوام زیادی پیدا خواهند کرد و جنبه معقولیت آنها آشکارتر خواهد شد.

او اظهار کرد: بهترین آمادگی که برای پساکرونا می توانیم داشته باشیم اینکه عجولانه و شتابزده عمل نکنیم و سریع به نظریه پردازی و پیش بینی و برآورد اقدام نکنیم بلکه شرایط را رصد کنیم حتی شاید اگر ما مقداری از مداخلات خود به عنوان نهاد دین بکاهیم و بگذاریم این روندها و فرآیندها به نحو طبیعی به توجه به مبدا و ارزش ها منتهی شود شاید بهتر باشد یعنی الان به طور طبیعی، نظام های مادی زیر سئوال رفتند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه به سمت تنازع بقا پیش می رویم گفت: «ایسم» هایی که به عنوان پایه های تمدن جدید قلمداد می شود به نظر می رسد دچار لغزش شدند و لذا معتقدم اگر شروع به کرکری خواندن و مچ گیری نکنیم به نظرم بشر گرفتار کرونا خودش بخش زیادی از مسیر را پیش خواهد رفت؛  ما باید تنها رصد کنیم و زمانی که دوران نظریه پردازی رسید به صحنه بیائیم و دیدگاه های فلسفی و علمی خود را بیان کنیم و فراموش نکنیم که این یک مساله جهانی است و در این شرایط نباید علم یک دین و مذهب را بلند کنیم بلکه باید تلاش کنیم بشر توجه بیشتری به خدا و بلکه «خود» واقعی خویش پیدا کند و «من» واقعی اش را دریابد.

او گفت: به راحتی نمی شود در مورد پساکرونا پیش بینی و برآورد کرد و تلنگری است که اروپایی ها و غربی ها را تحت تاثیر قرار داده و به خود آورده باشد و باید ببینیم تا کجا امتداد می یابد و تاثیرات آن تا کجا پیش خواهد رفت و انسان تا چه حد آن شایستگی را دارد.