نگاهی به سابقه فعالیت ۳۰ ساله اداره مسلمانان قزاقستان
اداره مسلمانان قزاقستان در طول ۳۰ سال فعالیت خود اقدامات معنوی و فرهنگی مختلفی را انجام داده است که از آن جمله می‌توان کمک‌رسانی بنیاد زکات به نیازمندان، راه‌اندازی مراکز و مدارس تربیت قاریان قرآن، رسیدگی به امور ائمه جماعات مساجد و … را نام برد.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، اگر نگاهی به گزارش رسانه‌ها درباره قزاقستان بیندازیم، می‌بینیم که اطلاعات فراوانی درباره فعالیت رهبران اداره مسلمانان این کشور وجود دارد که علاوه بر مطالب مثبت در این باره، می‌توان اطلاعات منفی بسیاری نیز از اشتباهات، محاسبات اشتباه و اتهامات علیه این اداره و مفتی‌های اعظم آن به دست آورد.
جریمه قزاقستان برای طرفداری از فرقه‌های مخرب دینی
براساس آمار و اطلاعات، اداره مسلمانان قزاقستان طی سال‌های فعالیت خود از سوی ۵ مفتی مدیریت شده که هر کدام از آنها فعالیت گسترده‌ای برای شکل‌گیری و توسعه این سازمان انجام داده است. در این میان ناگفته نماند که فعالیت‌ها با کمک دولت صورت گرفته که همه این اقدامات با هدف استحکام ادیان به ویژه اسلام انجام شده است.
اداره مسلمانان قزاقستان به صورت سازمانی مستقل در ۱۲ ژانویه سال ۱۹۹۰ تأسیس شد. پیش از آن، این اداره زیر نظر اداره معنوی مسلمانان آسیای مرکزی و قزاقستان بود.
در دوره ریاست راتبیک حاجی نیسانبای اولی، اولین مفتی اعظم اداره مسلمانان، این سازمان شکل حقوقی گرفت و ریاست و بخش‌های مفتیات آن انسجام پیدا کرد. در همین راستا، ثبت و بررسی ائمه جماعات و مساجد کشور قزاقستان نیز آغاز شد. در سال ۱۹۹۹، مسجد مرکزی شهر آلماتی به بهره‌برداری رسید. اطلاعات درباره فعالیت اداره مسلمانان قزاقستان در تمام مطبوعات کشور منعکس شد که به طور منظم فعالیت‌های انجمن‌های دینی قزاقستان را پوشش می‌داد.
شکل‌گیری اصول آموزش دینی
در سومین کنگره اداره مسلمانان قزاقستان در سال ۲۰۰۰، ابسطار حاجی دربیسالی به عنوان مفتی اعظم قزاقستان منصوب شد که در سال ۲۰۰۵ برای دومین بار انتخاب شد و در نتیجه ۱۳ سال در این پست خدمت می‌کرد. با آمدن ابسطار حاجی دربیسالی، اصول آموزش دینی این کشور شکل گرفت.
در دوره ریاست دربیسالی، بیشتر مؤسسات آموزشی اسلامی، مدارس و نهادهای دینی اداره مسلمانان تأسیس شدند. ایده تأسیس مؤسسه آموزش عالی را نخستین رئیس‌جمهور قزاقستان، نورسلطان نظربایف تأیید کرد و در سال ۲۰۰۱ دانشگاه مصری «فرهنگ اسلامی» در شهر آلماتی، پایتخت قزاقستان افتتاح شد که سپس نام آن به دانشگاه «نور مبارک» تغییر یافت.
سال ۲۰۰۲ بود که انستیتوی سراسری دانش‌افزایی در شهر آلماتی افتتاح شد. از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲، ۹ مدرسه و یک مرکز تربیت قاریان در ۹ شهر قزاقستان راه‌اندازی شد که تا به این لحظه، ۳۳۰ نفر از این مدارس فارغ‌التحصیل شده‌اند و این افراد هم اکنون در مساجد قزاقستان به عنوان ائمه جماعات و اساتید خدمت می‌کنند.
نخستین مسابقه قرائت قرآن
کارشناسان الهیات پس از توافق به عمل آمده با اداره امور ادیان جمهوری ترکیه در سال ۲۰۰۸، در مساجد قزاقستان تدریس می‌کنند. در همین راستا نخستین سمینار ائمه قزاقستان در سال ۲۰۰۰ برگزار شد. در همین سال بود که نخستین مسابقه سراسری قرائت قرآن نیز برپا شد.
روزنامه دینی اسلام و تمدن نیز از سوی اداره مسلمانان قزاقستان در طول این سال‌ها راه‌اندازی و ساخت بناهای دینی در پایتخت جدید این کشور آغاز شد. (پایتخت این کشور در سال ۱۹۹۸ از آلماتی در جنوب که بزرگترین شهر قزاقستان است به نورسلطان در شمال منتقل شد) مسجد نور شهر آستانه نیز در ۲۲ مارس سال ۲۰۰۵ با شرکت نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان افتتاح شد. در راستای ادامه فعالیت‌های اداره مسلمانان، طی سال ۲۰۱۲ و با ابتکار رئیس‌جمهور این کشور، بزرگترین مسجد قزاقستان که بخشی از مجتمع فرهنگی ـ مذهبی موسوم به «حضرت سلطان» به شمار می‌رود، مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
طی سال‌های اخیر، پرسنل جدید از جمله کارشناسان دارای مدرک فوق لیسانس و دکترای علوم اسلامی، فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های ازبکستان، ترکیه، مصر، عربستان سعودی و … جذب حوزه مفتیات اداره مسلمانان شده‌اند. در سال ۲۰۱۱ اداره مسلمانان قزاقستان به عنوان سازمان اسلامی سراسری شکل گرفت و ۲۲۲۸ مسجد در سراسر کشور به عنوان انجمن‌های دینی تجدید ثبت شدند. در ۱۹ فوریه سال ۲۰۱۳ نیز هفتمین کنگره مسلمانان قزاقستان در شهر آستانه برگزار شد که یرژان مایامیروف در آن با رأی اکثریت نمایندگان به عنوان رئیس اداره مسلمانان قزاقستان انتخاب شد.
نامگذاری ۲۰۱۶؛ سال دین و میراث تاریخی
دستاوردهای یرژان مایامیروف در حوزه دین عبارت است از: انتشار کتاب «ارزش‌های گرانبهای اسلام سنتی»؛ ارتقای موقعیت ۵ مدرسه اداره مسلمانان به کالج؛ اصلاحات برنامه آموزشی مدارس دینی (اضافه شدن ماده‌های عمومی به برنامه آموزشی)؛ نامگذاری سال ۲۰۱۶ به عنوان سال دین و میراث تاریخی؛ راه‌اندازی سایت‌های شعبه‌ها و سایت مخصوص فتواها www.fatua.kz ؛ سرعت گرفتن فعالیت‌های تبلیغاتی ـ اطلاعاتی در مناطق مختلف قزاقستان و ایجاد گروه‌های تبلیغاتی ـ اطلاع‌رسانی محلی و سراسری در اداره مسلمانان؛ ادامه فعالیت دانش‌افزایی امامان، از جمله سازماندهی سفرهای دانش‌افزایی به مراکز الهیات ترکیه، الأزهر و حاسکی؛ ایجاد کمیسیون ویژه در امور تعامل با دانشجویان که در سال ۲۰۱۵ تاکنون در مؤسسات آموزشی دینی مصر، ترکیه و عربستان تحصیل می‌کنند و تأسیس شورای علمای اداره مسلمانان قزاقستان که تاکنون فعال است.
در دوره ریاست یرژان مایامیروف، اداره مسلمانان قزاقستان چند طرح را تدوین و تصویب کرد، از جمله «تصویر هویتی امام»، «اخلاق کارمندان اداره مسلمانان قزاقستان» و «نظریه توسعه آموزش دینی اداره مسلمانان قزاقستان تا سال ۲۰۲۰» که نتایج آن در رسانه‌ها منتشر نشد. اجرای طرح «امامان قرن بیست و یکم» و «۵۰۰ امام روشنفکر عصر کنونی» نیز آغاز شده است.
در هشتمین کنگره مسلمانان قزاقستان که در ۸ دسامبر سال ۲۰۱۷ برگزار شد، سریکبای حاجی اُراز به عنوان مفتی اعظم قزاقستان منصوب شد. در دوره ریاست وی، در پایتخت و مناطق مختلف کشور برنامه‌های بین‌المللی و سراسری با مشارکت امامان و محافل علمی و کارشناسی برگزار شد. در همین زمینه تعدادی از اسناد راهبردی تدوین و تصویب شده است، از جمله پلتفورم (سیستم عامل قرارگیری مطالب) معنوی مسلمانان «هفت ستون معنوی»، «فهرست مراسم مذهبی که از سوی کارمندان دینی انجام می‌شود»، «وظایف شغلی روحانیون» و «ثبت سمت‌های دینی».
ارزیابی روحانیون
این اداره با هدف ارزیابی فعالیت روحانیون اقدام به بررسی و تأیید ۴ موضوع کرده که ساماندهی خطبه‌ها در مساجد، آموزش با کیفیت، سازماندهی برنامه‌ها و خیریه و اقدامات مربوط به پیروان جریانهای مخرب از آن جمله به شمار می‌روند. کتاب «جنازه و مراسم تدفین» به کوشش این اداره منتشر شد که براساس آن، مقررات ویژه‌ای به تصویب رسید.
در سال ۲۰۱۹ چاپ دوم مجموعه فتواها که به همت شورای علمای اداره مسلمانان تأیید شد، به انتشار رسید. در سال ۲۰۱۸ اداره مسلمانان قزاقستان با ادارات مسلمانان ازبکستان و قرقیزستان برای تاریخ مشترک عیدهای دینی به توافق رسیدند. شورای علما ۲۴ سند مبتنی بر نظریه و ۷۸ فتوا در زمینه‌های شریعت، پزشکی، روابط خانوادگی، اجتماعی و ازدواج تصویب کرد.
بخش شریعت و فتوا در سال ۲۰۱۹ به ۵۲۴۱ سؤال مردم پاسخ داد و ۳۳ فتوا را اعلام کرد. در اداره مسلمانان، اتحادیه جوانان «طلبه» تشکیل شد. همچنین با مشارکت نهادهای دولتی اقدامات مربوط به جریانهای مخرب صورت گرفت. این اداره به ۴۰۰ نفر بازگشته از سوریه در چارچوب عملیات ژوسان به مبلغ ۲,۵ میلیون تنگه کمک کرد.
الگوی جدید خطبه‌های نماز جمعه با اضافه سخنان حکیمانه بزرگان قزاق‌ها با هدف تبلیغ سنت‌های ملی و آداب و رسوم ملت قزاق معرفی شده است. بخش جدیدی در امور خیریه و وقف تأسیس شد. در چارچوب کمپین «راه به مدرسه» به کودکان بیش از ۲۶ هزار و ۶۳۰ لباس مدرسه و لوازم‌التحریر اهدا شده است. ۱۳ بنیاد خیریه زیر نظر اداره مسلمانان تأسیس شده و فعالیت می‌کند. بخش استانداردسازی حلال این اداره ۳۴۸ مؤسسه را بررسی کرده و گواهی‌نامه‌ها اعطا کرده است.
درباره پروازهای مستقیم از شهرهای نورسلطان، آلماتی، چیمکند و آکتاو به شهرهای مدینه و جده برای انجام حج و عمره توافق شده است. بنیاد زکات در سال ۲۰۱۸ به ۵۵۶۲۰ خانواده و در سال ۲۰۱۹ به ۷۳ هزار خانواده کمک کرد، امامان مناطق با دادن آزمون الکترونیک ارزیابی شدند و همچنین نشریه جدید معنوی ـ شناختی «مناره» معرفی شد. در ۷ فوریه سال ۲۰۲۰ نیز در نهمین کنگره اداره مسلمانان قزاقستان، نوروزبای حاجی تاکان اولی به عنوان مفتی اعظم منصوب شد.