مسجد جامع «الاویسیه» از قدیمی ترین مساجد طرابلس و مرکز تمدن شناخته شده بین مردم لبنان است. این مسجد به دلیل مجاورت با کلیسا مکانی برای همزیستی مشترک بین مسلمانان و مسیحیان به شمار می آید.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، مسجد جامع «الاویسیه» از مهمترین آثار تاریخی در طرابلس است که در محله باب الحدید و در مجاورت قلعه این شهر قرار دارد و در سمت چپ آن رود «ابو علی» دیده می شود که از بین این قلعه و بازارهای قدیمی به محله باب الحدید سرازیر است. هیچ لوح یا نوشته ای وجود ندارد که به تاریخ ساخت این مسجد اشاره کرده باشد. اما ساخت گنبد آن که یکی از بزرگ ترین گنبدهای موجود است، به سال ۸۶۵ هجری (۱۴۶۰ میلادی) برمی گردد.
برهمین اساس، به نظر می رسد که این مسجد در دوره مملوکی به دست «محیی الدین الاویسی» ساخته شد. الاویسی یکی از شیوخ طریقت اویسیه بود، به همین دلیل این مسجد به اویسیه شناخته می شود.
این مسجد نام های متعددی دارد، به طوری که مردم آن را جامعه «الرویسیه» می نامند، اما «عبدالغنی النابلسی» از علمای لبنان نام این مسجد را در کتاب خود «الاوسیه» عنوان کرد.
همان گونه که از کتیبه نوشته شده در بالای گلدسته مسجد الاویسیه مشخص است، در دوره «سلیمان قانونی» پادشاه عثمانی در سال ۹۴۱ هجری(۱۵۳۴ میلادی)، شاهزاده «حیدره» نماینده پادشاه در طرابلس این گلدسته را نوسازی کرد.
در سال ۱۲۲۴ هجری(۱۸۰۹ میلادی) براساس توافق بین مسلمانان و مسیحیان ارتودکس در طرابلس، کلیسای «سنت نیکولاس» که در کنار مسجد الاویسیه ساخته شد، به نمازخانه ای برای مسلمانان تبدیل شد که به «السروه» معروف است.
برهمین اساس، مکان دیگری در محله التربیعه به مسیحیان برای ساخت کلیسا داده شد. پس از آن، مسجد السروه به مسجد جامع الاویسیه ضمیمه شد و نام مسجد السروه از بین فهرست مساجد این شهر حذف شد.
این مسجد یک بوستان دارد. در این بوستان دو آرامگاه قرار دارد که یکی متعلق به «محمود بک السنجق» است که در سال ۱۶۲۱ در طرابلس حکومت می کرد و مسجد «محمود بک» را در التبانه ساخت، و دیگری متعلق به «احمد پاشا الشالق» یکی از حاکمان عثمانی در طرابلس است.
تنها از بیرون مسجد، گنبد و گلدسته دیده می شود. زیرا ساختمان مسجد به دلیل تراز کردن دیوارهای آن با جهت قبله به سمت خیابان ساخته شد. در حیاط این مسجد یک حوض وضو و یک محراب قرار دارد. از حیاط مسجد می توان وارد سالن بزرگ مخصوص نماز شد که با یک گنبد پوشیده شده است. در اطراف آن دو اتاق وجود دارد که یکی برای نماز و دیگری برای خدمت به دانشجویان است. از همه اتاق ها برای نماز استفاده می شود و محراب هایی برای آن ها تهیه شده است.
اما در سالن بزرگ یک منبر قرار دارد که شاهکار این مسجد به شمار می آید. زیرا با تابلو های مرمرین به شکل گل مزین شده است.