ستیز علیه ساده‌ترین نشانه اسلامی در فرانسه / برنامه‌ریزی هدفمند برای خلع حجاب
متأسفانه هدف قرار دادن ساده‌ترین نشانه اسلام برای بانوان یعنی حجاب به عنوان یکی از باورهای مسلمانان در فرانسه، در راستای سیاست‌های اسلام‌ستیزانه مشکلات زیادی را متوجه این اقلیت کرده است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، اسلام‌ستیزی یکی از نمودهای بارز این روزها در سراسر جهان است که از سوی کشورهایی که منافعشان با ابعاد مختلف و دستورات این دین الهی در تضاد است، ظهور و بروز پیدا می‌کند. این موضوع مختص کشورهای غربی نیست، بلکه در کشورهای اروپایی مدعی آزادی بیان هم چنین مواردی به وفور دیده می‌شود که یکی از این کشورها فرانسه است.
حجاب یکی از دستورات دین مبین اسلام است که مسلمانان ساکن در کشورهای غیرمسلمان، به عنوان حقوق شهروندی و بنا به حقوقی که پیروان دیگر ادیان در کشورهای غربی و اروپایی دارند، آنان نیز می‌توانند از این بُعد دین اسلام بهره‌مند شوند. اما آنچه در این کشورها مشاهده می‌شود، رویکرد دیگری از قانون و حقوق شهروندی را نشان می‌دهد.
فرانسه از جمله کشورهای اروپایی است که بیشترین جمعیت مسلمانان را در خود جای داده و داشتن حجاب برای مسلمانان در این کشور به یک مسئله تبدیل شده است. براساس قوانین فرانسه، مردم نباید از نشانه‌هایی استفاده کنند که نشان دهد آنها به دین خاصی گرایش دارند.
منشور ملل متحد دو میثاق بین‌المللی درباره حقوق مدنی ـ سیاسی دارد که این دو عهدنامه بر محور آزادی افراد، حقوقی که هر شهروند به صورت فردی و اجتماعی دارد، تأثیر می‌گذارد. این دو میثاق، دولت‌ها را از این رویکرد که برای شهروندان خود محدودیت غیرلازم و براساس سلیقه قائل شوند، بر حذر می‌دارد. بی‌شک یکی از حقوق شهروندی برای مسلمانان داشتن حجاب و پوشش اسلامی است که این موضوع از اعتقاد آنان نشئت می‌گیرد و برای کسانی که پیرو دین اسلام هستند، به عنوان یکی از ضرورت‌ها مطرح است.
مغایرت مصوبات دولت با آزادی بیان و عقیده
در حالی که تصمیمات اتخاذ شده از سوی دولت فرانسه، مغایر با آزادی بیان و عقیده است و همین موضوع، متعهد بودن این کشور را نسبت به میثاقی که در منشور ملل متحد از آن یاد شده، زیر سؤال می‌برد. در راستای ممنوعیت حجاب، در سال ۲۰۰۴ حجاب در مدارس و در سال ۲۰۱۰، برقع یا روبنده در اماکن عمومی کشور فرانسه ممنوع اعلام شد. فرانسه نخستین کشور اروپایی بود که چنین تدابیری را اتخاذ کرد.
در این راستا، ممنوعیت استفاده از نشانه‌های مذهبی در مدارس فرانسه که طی قانون شماره ۲۲۸ در ۱۵ مارس ۲۰۰۴ در مجلس فرانسه به تصویب رسید و از جانب دولت این کشور ارائه شده بود، سبب شد که داشتن حجاب اسلامی در مدارس به صورت رسمی غیرقانونی شود. در واقع مسلمانان این کشور که بزرگترین جامعه مسلمانان اروپا را تشکیل می‌دهند، از داشتن حجاب در مدارس منع شدند. البته این قانون در شرایطی به تصویب رسید که پیش از این نیز آزادی حجاب در مدارس برقرار نبود و اغلب مدارس این کشور به ندرت به دانش‌آموزان محجبه خود اجازه حضور در کلاس‌ها را با این پوشش می‌دادند.
بر حذر داشتن از افراطی‌گری با منع حجاب، ادعایی است که طرفداران قانون تصویب شده از سوی دولت فرانسه در این کشور اروپایی دارند. از سویی طرفداران حجاب هم مدعی هستند که این طرح سیاست‌هایی در پشت پرده دارد که توسعه اسلام‌هراسی و به مهجوریت بردن مسلمانان را دنبال می‌کند.
منع حجاب برای مادران
قانون دیگری نیز یک دهه بعد در ۸ آبان ۱۳۹۸ (۳۰ اکتبر ۲۰۱۹) از سوی نمایندگان مجلس سنای فرانسه در قالب لایحه‌ای به تصویب رسید. براساس این قانون، مادران باحجاب از همراهی فرزندان خود در برخی فعالیت‌های بیرونی مدارس منع شدند.
لایحه مذکور از سوی جمعی از نمایندگان حزب راست‌گرای جمهوری‌خواهان با ۱۶۳ رأی موافق در برابر ۱۱۴ رأی مخالف و ۴۰ رأی ممتنع تصویب شد. این گروه، اکثریت سنا را در اختیار دارند. براساس این قانون، مادران دانش‌آموزان مدارس دولتی فرانسه فقط هنگامی می‌توانند فرزندان خود را در فعالیت‌های جانبی خارج از مؤسسات آموزشی همراهی کنند که هیچ گونه نشانه مذهبی از جمله پوشش حجاب به همراه نداشته باشند.
در همین باره، ژان میشل بلانکه، وزیر آموزش ملی فرانسه، با لایحه یادشده مخالفت کرده و گفته است که چنین اقدامی گام گذاشتن به جلو بیش از حد لازم است و چنین قانونی به جهت ماهیت و پیام مبهمی که برای خانواده‌ها دارد، نمی‌تواند مثبت و سازنده تلقی شود.
ممنوعیت حجاب مسئله‌ای است که جامعه مسلمانان فرانسه را در برابر قانون قرار می‌دهد و سایر اقلیت‌های دینی همچون یهودیان از این گونه سخت‌گیری‌ها مستثنی هستند. مسلمانان با وجود جمعیت ۵ میلیون نفری که در فرانسه دارند، همانند پیروان دین یهود، دارای مدارس خصوصی نیستند و از این رو برای حضور در مدارس دولتی نیز با مشکلاتی روبرو هستند.
در همین راستا ژاک شیراک، رئیس‌جمهور اسبق فرانسه، نیز با تشکیل یک کمیسیون، اعضای آن را مکلف کرد تا با بررسی جوانب، راه‌های اعمال اصول لائیسیته را در جامعه کنونی فرانسه ارزیابی کرده و به اطلاع وی برسانند. این اقدام به دنبال مطرح شدن دوباره بحث حجاب اسلامی در مدارس، اولین اقدام قاطع برای تعیین یک دستورالعمل قطعی به شمار می‌رود.
لباس ورزشی پوشیده
این ممنوعیت‌ها برای مسلمانان در بحث حجاب فقط به مدارس ختم نمی‌شود؛ به تازگی یک برند ورزشی در فرانسه به نام «دکاتلون» برای دویدن بانوان دست به تولید یک نوع حجاب زده است که انتشار تصاویر این محصول در سایت این برند، واکنش‌های تندی را در این کشور رقم زد.
واکنش به این اقدام در برخی رسانه‌های خارجی به ویژه آمریکایی نیز بازتاب یافت. در همین رابطه واشنگتن‌پست نوشت: هر موضوع مرتبط با حجاب در کشور فرانسه، قادر به ایجاد یک جنجال در سطح ملی است. اینکه یک زن مسلمان می‌خواهد با پوشیدن لباس تولید شده توسط یک برند فرانسوی، با حجاب اقدام به دویدن کند، داستان ملودرام دیگری است که در این کشور به راه افتاده است.
اشتغال
در همین حین، بانوان محجبه با مسائلی در پیدا کردن کار نیز مواجه هستند؛ به طوری که ممنوعیت حجاب، یکی از اصول مراکزی است که این بانوان برای اشتغال به آنها مراجعه می‌کنند.
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در جواب دو نفر از بانوان مسلمانی که به دلیل داشتن حجاب، نمی‌توانستند در حوزه‌های مختلف مشغول به کار شوند، اظهار کرد: براساس قوانین فرانسه به ویژه قانون ۱۹۰۱ درباره لائیسیته، دولت موظف است در قبال ادیان، موضع خنثی و بی‌طرف داشته باشد، لذا اگر کسی بخواهد در بخش‌های دولتی فعالیت کند، باید از علائم مذهبی خود دوری کند. اما بخش خصوصی حق ندارد از به کارگیری زنان محجبه امتناع کند. در غیر این صورت قانون با آن شرکت برخورد خواهد کرد.
با همه صحبت‌هایی که از سوی مسئولان مختلف این کشور مطرح شده است، متأسفانه بانوان همچنان با مسائلی در فرانسه روبرو هستند و برای تحصیل و اشتغال، موانعی را پیش رو دارند که سخت‌گیری‌های به عمل آمده، در راستای حذف این گروه از بانوان از چرخه تحصیل و اشتغال و خانه‌نشین کردن آنان یا اجبار به کنار گذاشتن بخشی از باورهای دینی آنان است.
نکته مهم آن است که شروع ممنوعیت حجاب از مدارس آغاز شده که اقدامی بسیار هوشمندانه و برنامه‌ریزی شده است؛ چراکه دانش‌آموزان از مقطع ابتدایی تا دبیرستان در برهه سنی قرار دارند که باورها و اعتقادات آنها شکل می‌گیرد. افراد در این سنین در حال رشد و تأثیرپذیری از جامعه بیرون هستند؛ موضوعی که تا پیش از این سال‌ها تجربه نکردند و فقط فضای خانه را می‌شناختند. این امر نشان می‌دهد که فرانسه برای تثبیت این اقدام خود، برنامه‌ریزی‌اش را از مقاطع سنی رشد و تأثیرپذیری آغاز کرده است تا بتواند افراد را با اعتقادات خاصی تربیت کند. وجود بیشترین آمار مسلمانان اروپا در فرانسه مسئله‌ای است که این کشور به دلیل رویکرد اسلام‌ستیزانه‌اش با آن روبه‌روست. حال برای پیشگیری از ایجاد بحران در آینده و رفع مسائلی به زعم فرانسه از این دست، باید از دوران کودکی اقدام کرد و به تربیت نسل هدف پرداخت.