مناره‌های بناشده بر آثار باقیمانده از ناقوس‌ها و غفلت از یک مسئله
تغییر کاربری ایاصوفیه به مسجد که این روزها با موج انتقاداتی از سوی نهادهای اسلامی و مسیحی مختلف جهان همراه بوده در حالی با استقبال طرفداران اردوغان مواجه است که نمی‌دانند تعداد زیادی از مساجدی که در اندلس به کلیسا تبدیل شدند؛ در ابتدا کلیسا بوده و بعد به اصل خود باز گشته‌اند
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)؛ دادگاه عالی اداری ترکیه روز جمعه، ۲۰ تیر، بر تغییر کاربری موزه ایاصوفیه پس از ۸۶ سال رأی مثبت داد و قرار شد درهای این مسجد به روی نمازگزاران گشوده شود.
پس از صدور این حکم رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در مقابل دوربین‌ها قرار گرفت و با استقبال از حکم دادگاه قضائی کشور گفت: برنامه‌ریزی لازم را به‌سرعت انجام می‌دهیم تا روز جمعه، ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۰ نماز جمعه در مسجد ایاصوفیه اقامه شود و به این ترتیب این مسجد را به‌عنوان محلی برای عبادتگاه افتتاح خواهیم کرد.
این اقدام با واکنش‌های بسیاری در جهان روبرو شد و مخالفتهای بسیاری را در صحنه بین‌الملل به دنبال داشت.
از جمله سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) که موزه ایاصوفیه را در لیست میراث جهانی قرار داده و یا مفتی اعظم مصر که این اقدام را غیر شرعی توصیف کرد.
پایگاه خبری الیوم السابع، در مطلبی پیرامون این موضوع نوشت: دلیل و حجت کسانی که از تصمیم «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در تبدیل موزه تاریخی «ایاصوفیه» به مسجد، پس از گذشت یک قرن از تبدیل آن به موزه، به دست مصطفی کمال آتاتورک استقبال کرده‌اند، آن است که محمد فاتح در زمان فتح استانبول، کلیسای ایاصوفیه را در پاسخ به تبدیل مساجد اندلس به کلیسا پس از سقوط حکومت مسلمانان، به مسجد تبدیل کرده بود.
این توجیه در همان نگاه نخست با استناد ترک‌ها به این که محمد فاتح ساختمان ایا صوفیه را از راهبان مسیحی خریده و هزینه آن را از اموال شخصی خود پرداخت کرده است، تناقض دارد. چراکه اگر او می‌خواست پاسخی به این اقدام اسپانیایی‌ها دهد چرا این کلیسا را خرید و براساس ادعای ترک‌ها برای تبدیل آن به مسجد از راهبان مسیحی اجازه گرفت؟!
به نظر می‌رسد این اقدام به زور انجام شده زیرا تنها سه روز بعد از ورود او به استانبول، کلیسا به مسجد تبدیل شد و حتی اگر در پاسخ به اقدام اسپانیایی‌ها نیز باشد، خلیفه مسلمانان اقدامی مخالف شریعت و حدیث رسول اکرم(ص) که نماز در مکان غصبی را باطل می‌داند، انجام داده است.
همچنین تصور این که محمد فاتح مسجد ایاصوفیه را از راهبان مسیحی خریده و بهای آن را پرداخت کرده، نیز تصور اشتباهی است. زیرا مورخان حکومت عثمانی مانند «احمد بن یوسف القرمانی» که یکی از تأییدکنندگان حکومت عثمانی و مورخان این حکومت به شمار می‌رود، در کتاب «أخبار الدول و آثار الاول فی التاریخ» در این باره قاطعانه می‌نویسد: سلطان عثمانی دستور داد، ساختمان قدیمی به مسجد تبدیل شود و آن را نخرید.
این مورخ عثمانی که در زمان ورود به قسطنطنیه حاضر بوده است، تأکید می‌کند این اقدام تنها سه روز بعد از ورود به این شهر انجام شد.
قطعاً تبدیل مساجد مانند مسجد بزرگ «اشبیلیه» و «قصر الحمراء» به کلیسا از سوی اسپانیایی‌ها، تصمیمی مجرمانه از سوی افراط‌گرایان اسپانیایی برای محو هرگونه آثار تمدن اسلامی در آن کشور بوده است؛ اما مسئله‌ای که طرفداران تصمیم اردوغان و مروجان آن نمی‌دانند این است که تعداد زیادی از مساجدی که در اندلس به کلیسا تبدیل شدند در ابتدا کلیسا بوده و بعد به اصل خود باز گشته‌اند. از جمله:
مسجد قرطبه
بر اساس آنچه در کتاب «اثر مسجد در تمدن انسانی» به قلم «احمد محمد ابو شنار »آمده است، مسجد قرطبه که امویان در سال ۹۲ در اندلس تأسیس کردند، در اصل معبد بت‌پرستی بوده است که در زمان گوت‌ها به کلیسا تبدیل شد و در دوره اسلامی به مسجد و بعد از جنگ پس گرفته و توسط اسپانیایی‌ها بار دیگر به کلیسا تبدیل شد.
همچنین کتاب «اندلس پس از سقوط غرناطه» به قلم محمد «یحیی المواضحی» در این باره توضیح می‌دهد: مساجدی که دارای تزئینات اندلسی هستند، به‌ویژه مسجد بزرگ قرطبه در اصل کلیسا بوده‌اند.
مسجد المنستیر
همچنین به گواهی همین کتاب مسجد المنستیر نیز در مکان یک کلیسا از قرن ۱۵ بنا شده است و بعد از جنگ و سقوط دولت اسلامی پس گرفته و به اصل خود بازگشته است.
مسجد باب المردوم
مسجدی که به نام کلیسای کریستو دولا لوث تغییر نام یافت، در اصل بر بقایای برجای مانده از مرکز مسیحی رومانی قدیم دارای سیستم جذب آب بنا شد که بقایای آن تا امروز داخل این مکان وجود دارد. پس از سقوط تمدن اسلامی در اندلس در ابتدا به مسلمانان اجازه داده شد در این مسجد نماز بخوانند اما پس از ورود آلفونسو ششم در سال ۱۰۸۵ مسجد به مبارزان قدیس یوحنا بخشیده و به کلیسای نور مسیح تبدیل شد.