حقوق بشر اسلامی؛ راهکاری برای حمایت از انسان

ردنا (ادیان نیوز)/ یکی از مهم‌ترین واژه‌هایی که پس از جنگ جهانی دوم و تأسیس سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵ مورد استفاده قرار می‌گیرد، مفهوم «حقوق بشر» است. این مفهوم که امروزه بسیار به گوش می‌رسد و بیش از هر زمان دیگری در گفت‌وگوهای سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد به این معنا است:

«مجموعه حقوقی که به ساکنان یک کشور اعم از بیگانه و تبعه در مقابل دولت داده می‌شود و شامل پاره‌ای از حقوق مدنی و سیاسی مثل آزادی و برابری و مقاومت در برابر تجاوز و تعدی و مصونیت جان و مال خانه است».

این حقوق؛ حداقل حقوقی است که انسان در هر جای این کره خاکی می‌تواند از آن برخوردار باشد. اما چهاردهم مرداد از سال ۱۳۸۷ مصادف با ۵ اوت به «روز حقوق بشر اسلامی» تعلق دارد. اما چرا کشورهای اسلامی تصمیم به تدوین این اساسنامه و این حقوق گرفتند؟

درواقع در کشورهای اسلامی ابعاد معنوی احکام نادیده گرفته می‌شد و جنبه‌های مادی و طبیعی حیات بشری مورد توجه قرار می‌گرفت. از همین‌رو کشورهای اسلامی در کنفرانسی، قوانین و مقررات آن را بر اساس دین اسلام تدوین کرده و با عنوان حقوق بشر اسلامی معرفی نمودند. تا از طریق آن هرساله کشورهای اسلامی در سطوح داخلی خود زمینه‌های لازم حقوق بشر را بررسی کرده و راهکارهایی جدید مطابق با احکام اسلامی ارائه دهند و آن‌ها را به اجرا درآورند.

اساس روز حقوق بشر اسلامی چیست؟

حقوق بشر اسلامی با توجه به شریعت اسلام و البته کرامت و ارزش ذاتی انسان تنظیم شده است. همچنین در آن به شدت بر تقویت همکاری و هماهنگی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی تأکید می‌شود. زیرا با کشورها با کمک یکدیگر می‌توانند از تمامی ابزارها و راه‌های موجود برای نشر، ارتقاء و حفظ تعالیم و ارزش‌های اسلامی در حوزه حقوق بشر و همچنین حمایت و دفاع از تصویر واقعی اسلام و مبارزه علیه اهانت به اسلام و تشویق گفت‌وگوی بین مذاهب استفاده نمایند. به عبارت ساده‌تر؛ روز حقوق بشر اسلامی یک فرصت برای امت اسلام به شمار می‌آید تا مسلمانان جهان اسلام را به یکدیگر معرفی کرده و با آن‌ها در زمینه چالش‌های حقوق بشری جهانی تبادل نظر نمایند.

یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های حقوق بشر اسلامی نه‌تنها حفظ ارزش‌های انسان و کرامت اوست، بلکه حمایت از آن‌ها در میان سازوکارهای منطقه‌ای و البته بین‌المللی است. این مسئله خصوصاً در آموزه‌های اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

حقوق بشر اسلامی در ایران

امروزه در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که به آن دوره گفتمان‌سازی در جهان گفته می‌شود. در این دوره رسانه‌ها خصوصاً در شبکه‌های اجتماعی تلاش می‌کنند تا گفتمان‌های جدیدی را راه‌اندازی کنند و افکار عمومی را به سمت منافع خود بکشانند. به همین دلیل است که حقوق بشر اسلامی کاملاً عقلانی و در جهت افکار عمومی و مجامع حقوقی تبیین و پیگیری می‌شود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با توجه به اهداف انقلاب و حمایت و طرف‌داری آن از حقوق بشر که محوریت اصلی آن عدالت بود، نظر بسیاری از نخبگان سراسر دنیا به سمت آن جلب شد. در ایران حقوق بشر اسلامی را برابر با استقرار عدالت در جهان و البته از بین رفتن استکبار و استعمار می‌دانند. در این میان نباید از نابودی نظام سلطه برای احقاق حقوق بشر در جهان غافل شوید. به نوعی ایران معتقد است تا زمانی که سلطه‌گری و سلطه‌پذیری از بین نرود، انسان‌ها نمی‌توانند از حقوق خود بهره‌مند شوند.

طبق مفاد قید شده در قطعنامه سازمان همکاری اسلامی، جمهوری اسلامی ایران موظف است تا گفتمان حقوق بشر اسلامی را با الهام از گفتمان انقلاب اسلامی، اندیشه‌های امام راحل و البته دیدگاه‌های مقام معظم رهبری در سطح نخبگی بپذیرد و از آن‌ها در جهات درست برقراری عدالت استفاده نماید.