محرم و کرونا| یک پروتکل پیشنهادی برای محرم ۹۹

ردنا (ادیان نیوز) – این روزها طراحی الگویی برای اقامه آیین‌های گرامی‌داشت عاشورا در شرایط استثنایی و بحرانی ناشی از کرونا به دغدغه‌ای مهم برای متولیان و فعالان مذهبی و نیز مسئولان کشور تبدیل شده است. با تأکید رهبری بر ضرورت تبعیت از مصوبات «ستاد ملی کرونا»، حالا و در آستانه ماه محرم، دسته‌جات و هیئت‌های مذهبی بیمناک منتظر تصویب پروتکل بهداشتی برگزاری مجالس اند. به سود آنان و نیز به مصلحت همه جامعه است که محرم و صفر امسال، هم امکان اقامه عزا فراهم باشد و هم این امر به زمینه‌ای برای شیوع بیشتر کرونا تبدیل نشود.

طرح پیشنهادهای عملیاتی و کاربردی می‌تواند مسیر دستیابی به الگوی مطلوب در این زمینه را تسریع کند. در همین راستا، من براساس پیش‌بینی‌های کارشناسان از وضعیت احتمالی شیوع کرونا در ماه‌های شهریور و مهر امسال، مصاحبه با شماری از مداحان، رصد مستمر مواضع، رخدادها و نقطه‌نظرات صاحبنظران درباب کرونا و مناسک، بررسی و ارزیابی سیاست مواجهه با مناسک و اماکن دینی در ماه‌های رجب، شعبان و رمضان گذشته، شناخت واقع‌بینانه از وضعیت محافل مذهبی و جریان‌ها و گرایش‌های مختلف تشیع ایرانی و نسبت هرکدام با مناسک، پروتکلی پیشنهادی را در ده اصل تنظیم کرده‌ام.

اصل ۱: عدم برگزاری آن دسته از آیین‌های سنتی عزاداری جمعی که نوعاً مستلزم حضور و مشارکت انبوه و توده‌ای عزاداران است (مانند نخل‌گردانی، تابوت‌گردانی، طشت‌گذاری، چهارپایه‌خوانی و…) به‌طور کلی و در همه مناطق کشور

تبصره: مطلوب آن است که این عدم برگزاری به‌صورت خودجوش و با تصمیم و اعلام خود بانیان و متولیان آیین‌های مذکور باشد.

اصل ۲: تعطیلی اجتماعات مرسوم هیئت‌ها و دسته‌های عزادار در میادین و اماکن اصلی شهری در همه مناطق کشور

اصل ۳: عدم برگزاری مجالس عزاداری و سینه‌زنی در فضاهای سرپوشیده و محدود در مناطق قرمز (به‌طور مطلق)

اصل ۴: تشویق مسئولان دسته‌ها و هیئت‌های مذهبی به استفاده از الگوهای ابتکاری و کم‌خطر به‌عنوان جایگزین مجالس مرسوم؛ مانند:

* برگزاری مجالس سخنرانی و عزاداری در پشت بام‌ها

* برگزاری روضه‌های خانگی و خانوادگی (با جمعیت کم و حدود ۱۰ نفر)

* احیای سنت روضه‌خوانی سیار توسط مداحان سنتی (روضه‌خوانی در معابر عمومی حین راه‌رفتن یا توقف کوتاه در ایستگاه‌ها)

*روضه‌خوانی تلفنی

اصل ۵: تشویق سخنرانان، مداحان و مسئولان هیئت‌های مذهبی به استفاده از ظرفیت فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برای اجرای برنامه‌های مذهبی آنلاین برای مخاطبان خود

اصل ۶: طراحی و تهیه برنامه‌های سخنرانی و مداحی با اجرای وعاظ و مداحان مشهور و پرمخاطب کشور (بدون حضور مخاطبان) در اماکن متبرکه جهت پخش از شبکه‌های تلویزیونی

تبصره: در انتخاب این سخنرانان و مداحان باید تنوع گروه‌های سنی و گرایش‌های فکری و مذهبی مخاطبان لحاظ شود.

اصل ۷: پرهیز از برپایی ایستگاه‌های صلواتی

اصل ۸: سوق‌دادن نذورات مردمی به سمت حمایت از اقشار محروم و اطعام مستمندان به‌جای توزیع غذا در مجالس عزاداری

اصل ۹: امکان برگزاری محدود و اضطراری مجالس در فضاهای آزاد و وسیع (پارک‌ها، پادگان‌ها، ورزشگاه‌ها و…) صرفاً در مناطق زرد و سفید و با الزام به رعایت کامل و دقیق شرایط زیر:

*تدارک محل مناسب برای نشستن افراد در فواصل معین‌شده با احتساب فاصله اجتماعی (۵/۱ متر): صندلی، موکت و..* تب‌سنجی از همه مخاطبان در ورودی مجلس و جلوگیری از ورود افراد با علایم بیماری

* الزام همه حضار به استفاده از ماسک در طول مراسم

*  اجرای سینه‌زنی با رعایت فاصله اجتماعی و پرهیز از تجمع عزاداران

* الزام سخنرانان و مداحان به رعایت ضوابط و اصول بهداشتی

* حذف پذیرایی در محل

* تعیین محدودیت زمانی برای هر مجلس به مدت حداکثر سه ساعت

* تعیین ظرفیت معین برای تعداد شرکت‌کنندگان

*کسب مجوز مجلس از مراجع ذیصلاح و تعهد مسئولان و بانیان به رعایت کامل ضوابط

تبصره ۱: کیفیت پایبندی به این ضوابط هم از طریق گزارش‌های مردمی و هم بازرسی‌های نامحسوس صورت می‌پذیرد و به مجالسی که از این قواعد تخلف کنند، اجازه ادامه فعالیت در روزهای بعد داده نخواهد شد.

تبصره ۲: به‌جهت مخاطره‌آمیزبودن هرگونه اجتماع، حتی‌الامکان متولیان مجالس را باید به استفاده از مدل‌های جایگزین توصیه و تشویق کرد. اما چنانچه متولیانی با دلایل منطقی بر برگزاری با ضوابط مذکور اصرار داشته باشند، مسئولیت عواقب احتمالی متوجه ایشان خواهد بود.

اصل ۱۰: منحصراً در مناطق سفید، امکان برگزاری بسیار محدود و اضطراری مجالس در فضاهای بسته با الزام رعایت کامل و دقیق شرایط زیر:

* حتی‌الامکان محدودسازی برنامه به سخنرانی و مرثیه/روضه خوانی بدون سینه‌زنی شور

*الزام حضار به استقرار در فواصل معین‌شده با احتساب فاصله اجتماعی (۵/۱ متر)

* تعیین و اعلام ظرفیت

و ممانعت از ورود افراد مازاد پس از تکمیل ظرفیت

*تمهید محل مناسب و با ضوابط بهداشتی برای افراد مازاد بر ظرفیت

*تب‌سنجی از همه مخاطبان در ورودی مجلس و جلوگیری از ورود افراد با علایم بیماری

*  الزام همه حضار به استفاده از ماسک در طول مراسم

* پرهیز اکید از برهنه‌شدن حضار (با تذکر مداح و توجیه میانداران و سردسته‌ها)

* پرهیز از هر مدل عزاداری که مستلزم تجمع عزاداران باشد (مانند هروله)

* اجرای سینه‌زنی با رعایت فاصله اجتماعی

* پرهیز از هرگونه پذیرایی داخل مجلس

* تمهید سیستم تهویه هوای داخل مجلس

* الزام سخنرانان و مداحان به رعایت ضوابط و اصول بهداشتی

*تعیین محدودیت زمانی برای هر مجلس به مدت حداکثر دو ساعت

تبصره: تکرار تبصره‌های اصل قبل