پوستین وارونه

ردنا (ادیان نیوز) – یکی از جملات منسوب به امام علی (ع) این گزاره است، روزگاری می‌رسد که اسلام را چون پوستین وارونه خواهند پوشید. احتمالاً بسیاری از جوانان پوستین را ندیده‌اند؛ پوستین لباس بسیار گرمی است که از پوست حیوانات دارای پشم یا کرک دوخته می‌شود. روی آن بسیار زیبا است و معمولاً نقش و نگاری هم دارد. ولی رویه داخلی آن همان پشم‌های کلفت است که به نسبت زشت و ترسناک است. مثل پوستین‌های زیبایی است که هم‌وطنان ترکمن می‌پوشند. البته الآن برای افراد پولدار پوستین‌های دو رو زیبا هم می‌دوزند ولی قدیم که هوا بسیار سرد بود از این پوستین‌های یک رو زشت و یک رو زیبا فراوان بود.

اینها مقدمه‌ای بود برای رسیدن به گفته امام علی(ع) برای اینکه بدانید از کجا به کجا رسیده‌ایم، بد نیست که نام ده نفر از اسلام‌شناسان پیش از انقلاب را که در خصوص ترویج اسلام می‌کوشیدند ذکر کنیم. از میان روحانیون، مرحوم مطهری، بهشتی، طالقانی، موسوی اردبیلی، باهنر، هاشمی رفسنجانی، مقام رهبری، و سیدمحمدباقر صدر و امثال آنان بودند، از غیر روحانیون، مرحوم بازرگان، دکتر شریعتی، محمدتقی شریعتی و… مراجع فکری نسل جوان و طرفدار دین بودند. بنده البته کتاب‌های همه این آقایان را نخوانده‌ام و اگر هم خوانده باشم همه جزییات را به یاد ندارم، ولی هیچ‌گاه به یاد نمی‌آوردم که آنان برای دفاع از اندیشه دینی به امور خارق‌العاده استناد کنند.

این موارد بود ولی در میان افراد سطح پایین و عوام و نه در میان کنشگران اصلی. جالب است که حتی نوعی کوشش برای تبیین علمی و طبیعی این امور خارق از عادت وجود داشت، و مهم‌ترین مستند در دفاع از اسلام این بود که معجزه اسلام، کتاب و قرآن است و نه زنده کردن مرده یا بینا کردن کور مادرزاد یا… همیشه گفته می‌شد که آوردن متن و کتاب و قسم خوردن به قلم و… به عنوان وجه ممیز میان اسلام و سایر ادیان، نشانه‌ای از بلوغ جامعه و عبور از مراحل بدوی است.

این نوع گرایش که از دین انتظار زنده کردن مرده یا درمان بیمار را دارد، محصول یک نگاه خاص به دین است که آن را ناشی از نوعی مواجهه با ترس و جهل می‌داند. پیامبر و ائمه (ع) نیز مثل همه مردم می‌خوردند و می‌پوشیدند و مریض می‌شدند و برای درمان اقدام می‌کردند. هیچ‌کدام هم بیشتر از سایرین عمر نکردند.

آنچه که پیش از انقلاب در باره اسلام گفته می‌شد، حول محور عدالت، مبارزه با ظلم و ستم، اخلاق و معنویت و… بود. آیه قرآن در باره هدف بعثت پیامبر اتمام مکارم اخلاق، روشن و بدون ابهام است. وجود مفهوم محوری عدالت در حکومت امام علی و رفتار امام حسین قابل خدشه نیست.

آن نویسندگان اگر به مواردی از این نوع که خارق از عادت باشد اشاره می‌کردند، احتمالاً با مخالفت مخاطبان خود مواجه می‌شدند. زیرا انسان امروز نیاز به درمان‌های این‌چنینی ندارد. روشن است که جامعه پیشرفته با اتکا به آموزه‌های علمی که آن نیز محصول اراده خداوند است آن قدر سلامت دارد که امید به زندگی مردم آنها چند ده سال بیشتر از مردم کشورهای دیگر است. آنچه که دین برای آن آمده است، اثبات خیالی موثر نبودن ویروس کرونا در جلسه روضه امام حسین (ع) نیست، چون این را به نحو دیگری و به صورت مطمئن می‌توان حل کرد. به علاوه در نهایت چنین نکاتی هم پذیرفته شود چه نتیجه‌ای دارد؟

اکنون از تصویر اسلامِ پیش از انقلاب با آن تعابیر و توصیف‌ها که مکتوب و در دسترس است، کار ما رسیده به جایی که برای جلب نظر مردم انواع و اقسام اقدامات خارق‌عادت جعلی را به عنوان سند حقانیت اسلام و ائمه ارایه می‌کنند. یکی می‌گوید ویروس کرونا تحت فرمان امام حسین است، دیگری دست بریده را از سوی امام با خواندن یک سوره حمد به آرنج می‌چسباند. داستان‌های من‌درآوردی و مجعول را چنان با آب و تاب می‌گویند که گویی خودشان آنجا شاهد و ناظر رویداد و معجزه بوده‌اند.

این‌گونه دفاع و معرفی دین، سطحی‌ترین است و نسبت آن با آنچه که صاحب‌نظران پیش از انقلاب از اسلام می‌گفتند، نسبت پشت و روی پوستین است. جالب‌تر اینکه آنان یک گام جلوتر هم گذاشته‌اند و برای توجیه وضعیت اسفبار فساد، حاضر هستند حکومت امام علی را زیر سوال ببرند و به غلط مدعی شوند که یک سوم نهج‌البلاغه در باره شکوه امام از فساد کارگزارانش است. دروغی آشکار؛ زیرا که جز چند جمله چیزی در این باره در نهج‌البلاغه نیست.

به علاوه خوب! اگر قرار باشد امام حاکم باشد و در جامعه همچنان فساد رایج باشد، دیگر چه فرقی دارد که چه کسی حاکم باشد؟ اگر کسی نهج‌البلاغه را خوانده و با جملات آن اندکی آشنا باشد چنین حرفی را نمی‌زند. کافی است که به جای تولید و انتشار لاطائلات بی‌پایه در رسانه رسمی، اولین خطبه امام علی پس از خلافت را شرح دهند تا معلوم شود که نسبت اسلام سال ۱۳۵۷ با آنچه که امروز تبلیغ می‌شود، همان پوستین وارونه‌ای است که ایشان پیش‌بینی کرده بود.

منبع: اعتماد