نسبت میان دین و فرهنگ در تلقی های جامعه شناختی
مقاله ای از سید حسین شرف الدین، دانشیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره گروه جامعه شناسی
ردنا (ادیان نیوز) – ادیان الهی هم خود ظرفیت بسیارغنی وتجدید شونده ای برای تولید و عرضه یک فرهنگ متعالی متناسب باظرفیت های آموزه ای و اهداف و رسالت این جهانی خود به بشر اجتماعی دارند و هم بسته به ظرفیت آموزه ای، موقعیت اجتماعی، کمیت و کیفیت موالیان، نحوه تعامل آنها با تعالیم وحیانی، قرائت هاوتفسیرهای ارائه شده ازسوی دین پژوهان، فرصت ها و محدودیت های محیطی و… نقش بسیار قاطع و تعیین کننده ای درهدایت و راهبری، پالایش وپیرایش، شکوفایی و تعالی ظرفیت ها، صیانت و پاسداری، تعمیق و تثبیت، اعتباریابی و قداست بخشی، کمک به درونی سازی، افزایش انگیزه هابرای التزام ورزی نظری و عملی؛ فرهنگ های عرفی و مولفه های مختلف آن دارند.
از این رو، نسبت میان دین و فرهنگ و نحوه تعامل آن دو به ویژه در فرایند تاریخ اجتماعی بشر، ازجمله موضوعاتی است که عموما ازسوی جامعه شناسان دین مطرح شده و در مقام پاسخ بدان، دیدگاهها ومواضع مختلفی اتخاذ شده است. این نوشتار درصدد است تا برخی از مهم ترین این مواضع را ازمنابع و متون مربوط استخراج و مورد واکاوی و تحلیل قراردهد. براین اساس، سوال اصلی آن نسبت های محتمل میان دین و فرهنگ به مثاله دو نظام معنایی جامع در مقام تحقق و عینیت اجتماعی از منظر جامعه شناختی است.