مشکلات کشور ربطی به اقتصاد اسلامی ندارد

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین میرمعزی، معاون پژوهش حوزه علمیه، در نشست علمی «اقتصاد اسلامی یا سکولار» با بیان اینکه ما بدون آنکه مطالبمان را متوجه شخص خاصی بکنیم به صورت عام مطرح می‌کنیم، گفت: علوم انسانی غرب مبتنی بر مبانی مکتب خودشان است و ما هم باید برای خودمان علوم انسانی اسلامی تولید کنیم؛ این اندیشه از سوی امام و رهبری هم مورد تأکید بوده و هست و شورای عالی حوزه هم درختواره رشته‌های حوزه را با همین منظور مصوب کرده و یکی از سرفصل‌های آن علوم انسانی است.

میرمعزی با بیان اینکه کسانی مانند آیت‌الله موسوی اردبیلی و آیت‌الله مصباح یزدی تلاش زیادی برای تولید علوم انسانی داشته‌اند و دارند، تصریح کرد: حدود ۲۰ انجمن علمی در حوزه داریم که همه رشته‌های علوم انسانی را شامل می‌شود و در هر انجمن هم صدها پژوهشگر مشغول تولید علوم انسانی هستند و در قالب چندهزار کتاب و چندین هزار مقاله گردآوری شده است.

وی با بیان اینکه رشته بانکداری اسلامی و اقتصاد اسلامی از رشته‌هایی است که سالیان متعددی در دانشگاه‌ها و وزارت علوم در حال تدریس است اضافه کرد: در کشورهای اسلامی در علوم انسانی به ویژه اقتصاد کارهای بیشتری انجام شده است.

حجت‌الاسلام میرمعزی با طرح این سؤال که ما اقتصاد اسلامی داریم یا نه؟ گفت: اولین فرد شهیدصدر بود که در اقتصادنا به این پرسش رسید و به آن پاسخ داد لذا او پدر دانش اقتصاد اسلامی است؛ پاسخ ایشان آن است که ما در اسلام مذهب اقتصادی داریم، البته فعلاً علم اقتصاداسلامی نداریم و وقتی می‌توانیم از علم صحبت کنیم که مذهب اقتصادی اسلامی داشته باشیم و در نهایت علم اقتصاد اسلامی را تولید کنیم پس ایشان نگفته ما اقتصاد اسلامی نداریم بلکه گفته فعلاً نداریم.

هیچ کسی منکر اقتصاد اسلامی نیست

معاون پژوهش حوزه علمیه با بیان اینکه بعد از شهید صدر هیچ کسی مکتب اقتصاد اسلامی را اعم از شیعه و اهل تسنن نفی نکرده است، تصریح کرد: در اینکه مذهب اقتصادی چیست و چگونه باید آن را کشف کرده اختلافاتی میان اهل نظر وجود دارد ولی اصل آن نفی نشده است. بسیاری از علما مانند آیت الله مکارم، مظاهری و … کتبی با عنوان مبانی و اصول اقتصادی و … نوشته‌اند.

حجت‌الاسلام میرمعزی با بیان اینکه علم اقتصاد به خلق گزاره‌هایی می‌پردازد که اگر فلان رفتار صورت بگیرد فلان نتیجه به دست می‌آید یعنی نوعی قانونمندی را برای نظام اقتصادی بیان، پیش‌بینی و سیاست‌گذاری می‌کند، اظهار کرد: شهید صدر معتقد است تا وقتی مذهب اقتصادی تحقق خارجی ندارد و جامعه، اسلامی نشده است مطالعات علمی که به کشف علت و معلول‌های اقتصادی می‌پردازد نمی‌تواند شروع شود و اگر بشود از جهت علمی معتبر نیست. برخی نظر صدر را تفصیل دادند ولی برخی گفتند نباید اقتصاد را با قید اسلامی به کار ببریم یعنی ما علم اقتصاد جهانی با رویکرد اسلامی داریم.

وی در تبیین بیشتر این دیدگاه، افزود: معتقدان به این تفکر می‌گویند علم اقتصاد غرب مبتنی بر مبانی معرفت‌شناسانه خود آن‌ها یعنی اصالت فرد، سودگرایی و … است؛ آن‌ها علم تولید شده را جهانی و به همه دنیا صادر کرده و نه صرفاً برای مردم کشورهای خودشان تولید کرده‌اند؛ بنابراین چگونه آن‌ها با مبانی غلط، علمی تولید کرده و آن را جهانی کرده‌اند ولی ما با مبانی هستی شناسانه و معرفت شناسانه صحیح نتوانیم علمی تولید کنیم که منشا سیاست‌گذاری و پیش‌بینی صحیح اقتصادی جهانی باشد؟. متأسفانه علم اقتصادی که امروز در دانشگاه‌ها تولید می‌شود مبتنی بر معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی خاص است و اگر ما این مبانی را عوض کنیم منطقاً علم باید علم دیگری تولید شود.

حجت‌الاسلام میرمعزی با بیان اینکه اگر برای جهان نظام علی و معلولی کاملا مادی قائل باشیم حوادث را یک نوع تحلیل می‌کنیم ولی اگر نظام مادی را در طول نظام مجرد و ماوراء دنیا ببینیم تحلیل دیگری به دست می‌آید، افزود: مثلاً یکی از مشکلات همه جوامع، فقر است؛ برای حل فقر اگر نگاه کاملاً مادی داشته باشیم دنبال رفع آن به طرق مادی می‌رویم ولی اگر نگاهی از عالم مجرد داشته باشیم باید مبتنی بر آیات و روایات تحلیل داشته باشیم؛ به عنوان نمونه قرآن کریم فرموده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ» (اعراف/۹۶)؛ کسی که این تحلیل را داشته باشد برای رفع مشکل فقر علاوه بر اندیشیدن راه‌های مادی تلاش می‌کنند تا تقوا هم در جامعه افزایش یابد یعنی هر سیاستی که منجر به کاهش تقوا شود به فقر در جامعه دامن می‌زند.

وی تصریح کرد: اگر باور به اقتصاد اسلامی فقط در راس نظام یعنی رهبری نبود و در مسئولان نظام و مدیران و دانشگاه‌ها و نخبه‌ها آن را باور می‌داشتند وضعیت ما وضعیت دیگری بود و خیلی بیشتر در نظر و عمل پیش می‌رفتیم و مشکلات امروز وجود نداشت. ولی اقتصاد امروز کشور بر مبنی علم اقتصادی است که در دانشگاه‌ها تدریس شده و مدیران و مجریان آن هم تربیت شده در همین فضا هستند.

عده‌ای اقتصاد اسلامی را تضعیف کردند

حجت‌الاسلام میرمعزی با بیان اینکه جریان اقتصاد اسلامی توسط عده‌ای به صورت جهادی انجام شده و دیگرانی آن  را تضعیف و به آن بی‌توجهی کردند، افزود: رهبری در بیانیه گام دوم حرکت را به سمت تمدن‌سازی نوین اسلامی بردند؛ ایشان فرمودند ما نمی‌توانیم با علوم انسانی مبتنی بر کفر و الحاد، تمدن‌سازی اسلامی کنیم؛ بنابراین قطعاً مشکلات امروز هیچ ربطی به اقتصاداسلامی ندارد زیرا در نهادهای اجرایی ما و دانشگاه‌ها حضور ندارد و کاری دست آن نداده‌اند که بخواهند حساب‌کشی بکنند و هر چه پیاده شده مبتنی بر اقتصاد متعارف غربی است.

وی عنوان کرد: مقام معظم رهبری اقتصاد مقاومتی را الگوی عملیاتی نظام اقتصاد اسلامی بر شمردند که کاملا درست است؛ رهبری الگوی پیشرفت اسلامی را مطرح کردند ولی جریان حاکم بر کشور این حرف را قبول ندارد و حتی یکبار نشده مسئولان تراز اول در مورد این الگو و علوم انسانی اسلامی صحبت کنند؛ این حرف‌ها را قبول ندارند و چون قبول ندارند اجرا نشده است.

استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: دولت باید با همه قوا برای تولید علوم انسانی اسلامی و به کارگیری آن اقدام کند تا نرم‌افزار تمدن نوین اسلامی فراهم شود.

منبع: ایکنا