ببینید| کلیسای جامع قازانچتسوتس
کلیسای جامع قازانچتسوتس در جریان درگیری بر سر منطقه قراباغ میان آذربایجان و ارمنستان صدمه‌های جدی متحمل شده و بخش‌هایی از گنبد و داخل آن بر اثر بمباران آسیب‌دیده است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، کلیسای جامع قازانچتسوتس یکی از بزرگترین کلیساهایی است، که تاکنون در آرتساخ (قراباغ) ساخته‌شده است. بنای کنونی آن متعلق به سال‌های ۸۷-۱۸۶۸ می‌باشد. این بنادر شهر شوشی قرار دارد
این کلیسا و کلیسای کاناچ ژام (کلیسای سبز) تنها کلیساهای ارمنی هستند که از تخریب مهاجمان ترک و تاتار در زمان کشتار ارامنه این شهر در ماه مارس سال ۱۹۲۰، در امان ماندند. بااین‌حال، بعد از سال ۱۹۲۰، جمهوری آذربایجان شوروی، از آن، به‌عنوان انبار غله و پارکینگ، استفاده می‌نمود. در طول جنگ قراباغ نیز مقامات جمهوری آذربایجان به دلیل اطمینان از عدم موردحمله قرار گرفتن آن از سوی نیروهای ارمنی، از آن به‌عنوان انبار مهمات، استفاده می‌نمودند.
کار بازسازی کلیسای جامع قازانچتسوتس که پس از آزادسازی شهر شوشی که در سال ۱۹۹۲ میلادی به وقوع پیوست آغازشده و بالاخره در سال ۲۰۰۰ میلادی به اتمام رسید.
کلیسای جامع قازانچتسوتس در تمامی این سال‌ها مرکز دینی آرتساخ بوده و به‌عنوان قلب تپنده شهر شوشی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
یکی از اتاق‌های زیرزمینی کلیسا که به‌صورت نیم کروی است، دارای ویژگی آکوستیک بوده و برای اجرای مراسم کلیسایی مورداستفاده قرار می‌گیرد، چراکه صدای خوانندگان و روحانیان را چند برابر بلندتر بازمی‌گرداند، و این ویژگی آن را منحصربه‌فرد نموده است.
مجسمه‌های فرشتگانی که در حال دمیدن شیپور می‌باشند، نشانه شهر شوشی بوده و در قسمت فوقانی طبقه اول کلیسا قرار دارد.
متأسفانه این کلیسا در ۸ اکتبر ۲۰۲۰ م (۱۷ مهر ۱۳۹۹) در جریان درگیری بر سر منطقه قراباغ میان آذربایجان و ارمنستان صدمه‌های جدی متحمل شده و بخش‌هایی از گنبد و داخل آن بر اثر بمباران آسیب‌دیده است. باوجود ادامه درگیری‌ها در این منطقه جمهوری آرتساخ برای بازسازی و مرمت ککلیسای جامع قازانچتسوتس فعالیت‌های خود را آغاز نموده است.
منبع: آراکس نیوز