زندگی نوین مسلمانان بریتانیا در گذر از کرونا/ از صدقات اینترنتی تا دوربین‌های حرارتی مساجد
قرنطینه سراسری ناشی از شیوع کرونا باعث نشد که مسلمانان بریتانیا لذت عبادات جمعی را تجربه نکنند. این اقلیت دینی به لطف فناوری‌های جدید و اینترنت توانست به صورت مجازی از بسیاری از جلسات دینی بهره‌مند شود و بسیاری از مساجد نیز از فناوری برای کمک به حضور مسلمانان و ارتباط با جامعه اسلامی استفاده کردند.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، شیوع ویروس کرونا در جهان باعث شد که بسیاری از جنبه‌های زندگی بشری تحت تأثیر پیامدهای این بیماری قرار گیرد و دچار تحولات اساسی اعم از مثبت یا منفی شود. برخی تغییرات در بخش‌های مختلف زندگی بشر به قدری تأثیرگذار بود که کارشناسان عقیده دارند که این تحولات به معنای تغییر سبک زندگی، الگوها و عادت‌واره‌های رفتاری است. برای مثال در حوزه اقتصاد بسیاری از شرکت‌ها، که خدمات خود را پیش از شیوع کرونا به صورت حضوری به مشتریان ارائه می‌کردند، رویکرد خود را به صورت آنلاین و استفاده از خدمات فضای مجازی تغییر دادند. دورکاری کارمندان، استفاده از نرم‌افزارهای برگزاری جلسات کاری و رونق کسب‌وکارهای متکی بر فروشگاه‌های اینترنتی از بزرگترین تحولاتی بود که اقتصاد جهان در دوران کرونا به خود دید. هر چند کسب‌وکارهای بسیاری به‌ویژه در بخش خصوصی و کسب‌وکارهای کوچک و خرد در مواجهه با این تحولات نتوانستند خود را سازگار کنند و مجبور به تعطیلی موقت یا همیشگی شدند.
در بخش آموزش هم شیوع کرونا باعث شد که بسیاری از مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی مختلف رویکرد دیگری را پی بگیرند که مهمترین آنها استفاده از روشهای جایگزین آموزش حضوری مانند آموزش از راه دور و از طریق اینترنت بود. این روشهای جایگزین باعث شد که کارشناسان این روش‌ها را نوعی انقلاب در زمینه آموزش توصیف کنند و حتی ادامه این روش‌ها را در کاهش هزینه‌های آموزش و بالا رفتن سطح یادگیری افراد مؤثر بدانند اما یکی از مهمترین حوزه‌هایی که تحت تأثیر شیوع کرونا در جوامع گوناگون قرار گرفت، مسائل مرتبط با دین و آئین‌های مذهبی بود. تمام ادیان در کنار موضوعیت داشتن به عنوان یکی از مهمترین جنبه‌های زندگی فردی یک شخص، جنبه اجتماعی گسترده و عظیمی دارند که افراد را به حضور بیشتر در اجتماع و تعامل بیشتر با سایر افرادی که دین یکسانی دارند، تشویق می‌کنند.
شیوع کرونا باعث شد که یکی از مهمترین جنبه‌های اجتماعی ادیان، یعنی حضور در مکان‌های عبادی، عبادت گروهی و تعاملات دینی حداقل موقتاً متوقف شده و افراد به دنبال جایگزینی برای آن باشند. مسلمانان هم مانند پیروان سایر ادیان در دوران شیوع کرونا با مشکلات بسیاری برای انجام عبادت و مناسک دینی مواجه شدند و این موضوع آنها را به سوی استفاده از روشهای جایگزین سوق داد. مسلمانان بریتانیا به عنوان یکی از بزرگترین اقلیت‌های دینی در این کشور مانند مسلمانان سایر نقاط جهان تلاش کردند که شیوع کرونا و محدودیت‌های وضع‌شده برای آنها مانع انجام فرایض دینی آنها نشود.
فناوری در خدمت روزه‌داری
ماه رمضان اولین چالش مسلمانان جهان در دوران شیوع کرونا بود. این ماه مبارک به‌ویژه برای مسلمانان کشورهایی که در اقلیت هستند، فرصت مناسبی برای ارتباط و آشنایی با سایر اعضای جامعه مسلمانان است اما شیوع کرونا و به دنبال آن اعمال مقررات قرنطینه سراسری در بریتانیا، که شامل بسته شدن اماکن عبادی (کلیسا، مسجد، معبد و کنیسه) بود، باعث شد که هزاران مسلمان بریتانیایی برخلاف سال‌های گذشته مراسم عبادی جمعی رمضان را در خانه‌های خود و بدون حضور دیگر افراد برگزار کنند اما قرنطینه سراسری باعث نشد که مسلمانان لذت عبادت جمعی را تجربه نکنند. به لطف فناوری‌های جدید و اینترنت مسلمانان بریتانیا توانستند به صورت مجازی از بسیاری از جلسات دینی مرتبط با ماه رمضان استفاده کنند و بسیاری از مساجد از فناوری برای کمک به حضور مسلمانان و ارتباط با جامعه مسلمانان بهره بردند.
The Shuttle در گزارشی که در آن زمان منتشر کرد با پرداختن به تلاش مساجد و رهبران مسلمان برای حفظ ارتباط با جامعه اسلامی نوشت: رهبران مساجد با مراجعه به شبکه‌های اجتماعی و تماس ویدیویی برای به اشتراک گذاشتن سخنرانی‌ها، خطبه‌ها و دعاها، جوامع خود را به نماز خواندن در خانه در ماه مبارک مسلمان تشویق می‌کنند.
در این گزارش با اشاره به یکی از مساجد شهر بلکبرن (Blackburn) واقع در ناحیه شمال غربی انگلستان آمده است: مسجدالرضا(ع) که دو نمازخانه در خیابان رندال و خیابان اوک در بلکبرن دارد، از فیس‌بوک برای پخش خطبه‌ها و نمازهای عصر خود استفاده می‌کند. این فیلم‌ها بعداً در کانال YouTube مسجد به اشتراک گذاشته می‌شود تا افرادی که از فیس‌بوک استفاده نمی‌کنند نیز از آنها بهره ببرند اما امامان مساجد تنها کسانی نبودند که موعظه‌های خود را از طریق فناوری به گوش افراد علاقه‌مند می‌رسانند. مدارس اسلامی هم از این فناوری‌ها برای تدریس دروس دینی به دانش‌آموزان استفاده کردند.
مدرسه اسلامی مسجد ساجدین در لیتل هاروود بلکبرن، دروس روزانه خود را برای ۵۰۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال از طریق برنامه زووم (Zoom) پخش و از همین طریق به سؤالات این دانش‌آموزان پاسخ می‌دهد. مقامات این مسجد حتی تبلت‌هایی را برای استفاده دانش‌آموزان تهیه کردند. علاوه بر تدریس و پخش موعظه امامان مساجد، اهدای خیرات و صدقات هم در این ماه به صورت آنلاین گسترش بیشتری یافت.
عِمران امین، از اعضای کمیته مسجد ساجدین، گفت: در حالی که نمازگزاران نمی‌توانند به مسجد بیایند، مسجد به خانه‌های آنها آمده است. این به آنها کمک می‌کند در حالی که در خانه ایمن هستند، همچنان خود را بخشی از مسجد احساس کنند، که در ماه رمضان بسیار مهم است. صدقه و خیرات بخش بزرگی از ماه رمضان برای مسلمانان است. معمولاً مردم در مسجد شخصاً پول اهدا می‌کنند، اما امسال این امکان وجود ندارد. لذا ما یک حساب PayPal (درگاه اینترنتی انتقال پول) ایجاد کرده‌ایم که خیّران می‌توانند برای کمک مالی به مؤسسات خیریه‌ای که امسال حمایت می‌کنیم و نیز کمک به خیریه‌های محلی، NHS (نظام بهداشت بریتانیا) و حتی کمک به خیریه‌های خارج از کشور از آن استفاده کنند.
ایجاد محیطی امن برای نمازگزاران
ادامه وضعیت شیوع کرونا در بریتانیا باعث شد که مساجد این کشور مانند سایر اماکن مذهبی با محدودیت‌هایی روبه‌رو شوند. این امر حتی بعد از کاهش محدودیت‌های مرتبط با کرونا ادامه یافت و مساجد مجبور شدند که با حداقل ظرفیت نمازگزاران را پذیرش کنند. این کار باعث شد که مساجد به دنبال شیوه‌هایی برای حضور نمازگزاران در کنار رعایت مقررات قرنطینه سراسری باشند. این کار از طریق استفاده از اپلیکیشن‌های موبایلی نوبت‌گیری و ثبتنام اینترنتی انجام گرفت تا در هر نوبت نماز جماعت تعداد معدودی بتوانند در مساجد حاضر باشند.
تلگراف در گزارش خود در مورد این سیستم نوشت: این دوربین‌ها دمای بدن هر نمازگزار را هنگام ورود به مسجد اندازه‌گیری می‌کنند و این قدرت را دارند که فقط در یک ثانیه دمای بدن ۲۰ نفر را تشخیص دهند. اگر دمای بدن کسی بالا باشد، بلافاصله به «اتاق قرنطینه» هدایت می‌شود و از داوطلبان آموزش‌دیده فعال در این بخش مشاوره می‌گیرد.