«کرامیه»؛ مصداقی از صوفیان بازاری

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، جریان موسوم به «کرامیه» را می‌توان از مصادیق آنچه «تصوف بازاری» خوانده می‌شود، دانست. مؤسس این فرقه، «محمد بن کرام» است که متأثر از صوفیان و عرفای خراسان، به‌خصوص «احمد حرب اصفهانی نیشابوری»، اقدام به راه‌اندازی این جریان نمود.

احمد حرب، از صوفی- زاهدان اواخر سده دوم و اوایل سده سوم هجری است که به سبب تازگی‌ آرای فقهی و انگاره‌های عرفانی و اجتماعی‌اش در عهد خود بسیار مورد توجه و بحث برانگیز بوده‌است. ریشه بسیاری از شیوه‌های فکری و رفتاری کرامیه مثل خوف، توکل، سفر، وعظ آهنگین، جهاد و … را می‌توان از اقوال و احوال وی باز جست. پرهیزگاری، تعصب‌ورزی، خاکساری و خواری، گدایی و دریوزه‌گری، از ویژگی‌های صوفیان کرامی ‌است.

کرامیان با مسافرت به نقاط مختلف و دوردست، به وعظ و ارشاد مردم می‌پرداختند. «یحیی بن معاذ» به شیوه کرامیان وعظ می‌کرد و او را «یحیی واعظ» می‌خواندند که همانند شیوه کرامیان بارها با «توکل» در بادیه سفر کرده‌است. اعتقاد صوفیان کرامی به ترک کسب و تلقی آن به عنوان امری که خلاف توکل است، آنان را به مسافرت‌های دور و دراز و آذوقه در بادیه می‌کشانیده‌ است.

آنان غالباً توکل را از ضروریات زهد می‌دانستند و این امر تحت‌تأثیر افکار احمد حرب بوده‌ است. در مقابل کرامیان و زهّاد و صوفیانی که با اظهار کرامت و یا پوشیدن دلق و پوست و خرقه، خویشتن را نزد عامه مردم محبوب می‌کردند، گروه «ملامتیه» پدید آمدند که بر عکس آنان عمل می‌نمودند..کرامیان، جریان فتوت، قلنداران و امثالهم، به‌واقع نام‌های مختلف برای یک گرایش از جریان اصیل تصوف‌اند که در یک ویژگی اشتراک‌ دارند؛ انحراف از باورهای اولیه تصوف، گرایش به تظاهرات و دنیاگرایی در عین اعتقاد به انزوا و دنیاگریزی.