انجمن عیسی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، اینیگو لوپز در اوایل دهه ۱۴۹۰ میلادی در خانوادهای اصیل در لویولا ۲، در قسمت جنوبی سلسله جبال پیرنه، چشم به جهان گشود. از سن جوانی، وی پیشه جنگاوری و سلحشوری را برگزید و به هیچ وجه، به امور الهی علاقه مند نبود. اما در سال ۱۵۲۱، هنگامی که در دفاع از شهر پامپلونا یک پایش شکست، زندگی وی دچار دگرگونی عمیقی شد. از آنجایی که پای وی شکسته بود، باید مدت زمانی طولانی بی حرکت باقی می ماند. در این مدت، وی برای گذران وقت، کتاب زندگی مسیح و شرح حال قدیسین را مطالعه کرد. این مطالعات باعث شد تا دگرگونی روحانی عمیقی، در او به وقوع بپیوندد و وی سرباز عیسی مسیح شد. پس از آنکه پای وی بهبود یافت، به زیارت دیر مونت سرات، در نزدیکی بارسلون، رفت. در آنجا وی ایمان خود را اعتراف کرد و با خدا عهد بست و جامه سربازی را از تن به در کرده، همانند گدایان لباس پوشید. پس از آن، در ماترسا ۳، یک سال در گوشه عزلت به دعا و عبادت مشغول شد. در این مدت، وی تجارب روحانی عمیقی داشت و پس از آن، نخستین نسخه تمرین های روحانی را به نگارش درآورد. در این دوران، کتاب تقلید از مسیح توماس آکمپیس ، عمیقه بر وی تأثیر گذاشت. وی پس از دیدار از روم و اورشلیم، برای مطالعه و تحصیل، بین سالهای ۱۵۲۴ تا ۱۵۳۵ در اسپانیا و پاریس اقامت کرد.

در سال ۱۵۳۴ ایگناتیوس انجمن عیسی را بنیان نهاد. او و شش نفر دیگر سوگند یاد کردند که فقر و زندگی در تجرد و پاکدامنی را پیشه خود سازند. آنان در سال ۱۵۳۷ به روم رفتند و آمادگی خود را برای انجام دادن هر خدمتی به پاپ اعلام کردند. آنان حمایت برخی از روحانیون عالی رتبه را به دست آوردند و در سال ۱۵۴۰ پاپ پل سوم انجمن عیسی را به رسمیت شناخت. ایگناتیوس نخستین فرمانده انجمن عیسی شد که «یسوعی» نامیده شدند و سازماندهی امور آن را آغاز کرد. وی بین سالهای ۱۵۴۷ تا ۱۵۵۰ اساسنامه انجمن را تدوین کرد و تا سال ۱۵۵۶ که چشم از جهان فروبست، اصلاحاتی را در آن وارد ساخت. یسوعی ها سه هدف عمده را دنبال می کردند که عبارت بودند از: اصلاح کلیسای کاتولیک از درون (که به ویژه برای این کار بر تعلیم و تربیت تکیه داشتند)، مبارزه با بدعت (و به ویژه جنبش پروتستان) و موعظه انجیل به جهان غیر مسیحی. علاوه بر سه سوگند پیشه کردن فقر، زندگی مجرد پاکدامنانه، و اطاعت که هر یسوعی در بدو ورود به فرقه باید ادا می کرد، به خاطر آوردن سوگند چهارمی نیز الزامی شد و آن این بود که آنان باید بی درنگ به هر جایی که پاپ برای نجات و رستگاری انسانها ایشان را می فرستاد، عازم شوند. برخی از بزرگترین شخصیت های جنبش اصلاحی در کلیسای کاتولیک همچون فرانسیس خاویر و مبشر و یسوعی بودند.

مهم ترین اثر ایگناتیوس، کتاب تمرین های روحانی وی است که یکی از آثار کلاسیک ادبیات روحانی مسیحی محسوب می شود. وی هنگامی که در پاریس زندگی می کرد، این اثر را تکمیل کرد. کتاب تمرین های روحانی، کتابی نیست که به جهت تقویت و رشد روحانی مطالعه شود، بلکه راهنمایی برای کسانی است که می خواهند باعث رشد روحانی مسیحیان دیگر شوند. این کتاب، خلاصه ای از تجارب روحانی ایگناتیوس از زمان بیمار شدنش تا زمان اقامت در پاریس است. هدف کتاب این است که خواننده سرسپرده آن، به شکلی نظامدار، همان فرایندی را طی کند که ایگناتیوس در دگرگونی روحانی خود آن را تجربه کرد تا اینکه همان ثمرات نیز در شخص خواننده حاصل شود. و در نهایت، کتاب می خواهد به خوانند کمک کند تا اراده خدا را برای زندگی اش دریابد و خود را به عنوان یک پسوعی، به شکل کامل، وقف خدمت به عیسی مسیح نماید. تمرین ها به گونه ای طراحی شده اند که چهار هفته طول بکشند، البته هر هفته ممکن است کمی کوتاه تر یا طولانی تر از هفت روز متعارف باشد.

تمرین پنجم، غور و تأمل در مورد دوزخ است. در گام اول، فرد باید با چشم تخیل آتش عظیمی را که در دوزخ برپاست، تجسم کند و نیز اشخاصی را به نظر آورد که در آتش می سوزند. در گام دوم، فرد باید شیون ها، ضجه ها، فغانها، و سخنان کفر آمیزی را که دوزخیان علیه خداوند ما عیسی مسیح و مقدسین او بر زبان می آورند، باگوش تخیل خود بشنود. در گام سوم، فرد باید با شامۀ تخیل بوی دود، گوگرد، و مواد کثیف و متعفن دوزخ را حس نماید. در گام چهارم، فرد باید با قوه تخیلش اشک، غم و اندوه و عذاب وجدان دوزخیان را دریابد. در گام پنجم، فرد باید با حس تخیلش احساس کند که چگونه آتش دوزخ کسانی را که نجات نیافته اند، می سوزاند
در هفته نخست، هدف این است که فردی که عزم کرده سالک این طریق شود، گناهانش پاک شود. در هفته نخست، فرد سالک وجدان خود را تفتیش و بررسی می کند و خطایای خود را اعتراف می کند. وی باید در مورد واقعیت گناه و دوزخ تفکر کند. فرد سالک باید از اینکه تاکنون در دوزخ افکنده نشده شکرگزار باشد و باید عزم خود را جزم کند تا از ارتکاب به گناه خودداری کند.

تمرین پنجم، غور و تأمل در مورد دوزخ است. در گام اول، فرد باید با چشم تخیل آتش عظیمی را که در دوزخ برپاست، تجسم کند و نیز اشخاصی را به نظر آورد که در آتش می سوزند. در گام دوم، فرد باید شیونها، ضجهها، فغانها، و سخنان کفر آمیزی را که دوزخیان علیه خداوند ما عیسی مسیح و مقدسین او بر زبان می آورند، باگوش تخیل خود بشنود. در گام سوم، فرد باید با شامۀ تخیل بوی دود، گوگرد، و مواد کثیف و متعفن دوزخ را حس نماید. در گام چهارم، فرد باید با قوه تخیلش اشک، غم و اندوه و عذاب وجدان دوزخیان را دریابد. در گام پنجم، فرد باید با حس تخیلش احساس کند که چگونه آتش دوزخ کسانی را که نجات نیافته اند، می سوزاند» (تمرین های روحانی، هفته اول )

در هفته دوم بر ملکوت عیسی مسیح تأکید می شود. سالک روی وقایع مهم زندگی عیسی از زمان تولد تا ورودش به اورشلیم در هفته نخل تأمل می کند. هدف تمرین های این هفته آن است که فرد سالک به جای خدمت به شیطان، عزم خود را جزم نماید؛ تا بر اساس تعالیم مسیح، او را خدمت کند. در این مرحله، فرد می تواند تصمیم بگیرد که به جهان پشت کند و به عنوان یک پسوعی، حیاتی روحانی را در پیش بگیرد.

در هفته سوم فرد سالک بر روی رنجها و مصائب مسیح به هنگام دستگیری و مصلوب شدنش به تفکر و تأمل می پردازد.

تمرین های روحانی همچنین شامل هجده «قانون برای تفکر همسو با کلیسا» است. این قوانین نشان میدهند که چگونه یک یسوعی باید تفکر خود را کاملا مطیع کلیسای کاتولیک نماید.

ما برای اینکه بدانیم به درستی در مقام سرباز کلیسا به چه چیز باید باور داشته باشیم، باید از قوانین ذیل پیروی کنیم.

۱. باید همه قضاوتهای شخصی خود را کنار بگذاریم و باید ذهن خود را آماده ساخته تا در هر امری از زوجه واقعی خداوند ما مسیح، و مادر مقدسمان، کلیسا اطاعت کنیم که سلسله مراتبی بر آن حاکم است.
۱۳. برای اینکه کاملا مطمئن باشیم که اعتقاداتی راست دینانه داریم، اگر مقامات کلیسا اعلام کردند آنچه به نظر سفید می رسد سیاه است، ما باید آن چیز را سیاه بدانیم. زیرا ما ایمان داریم که خداوند ما مسیح، داماد آسمانی و عروس او کلیسا، هر دو همان یک روح واحد را دارند که متولی جانهای ما بوده، ما را به سوی رستگاری هدایت میکند و نیز ایمان داریم که مادر مقدس ما، کلیسا، توسط همان روح و خداوندی هدایت و اداره می شود که ده فرمان را عطا کرد. (تمرین های روحانی)

یسوعیها تأثیر عمیقی بر کلیسای کاتولیک نهادند. البته برخی با تأثیری که آنان بر کلیسا نهادند مخالفت کردند که در بین آنان می توان از پاسکال ۱ نام برد. در سال ۱۷۷۳ از سوی پاپ وقت این فرقه تحت فشار قرار گرفت، اما در سال ۱۸۱۴ مجددا ارج و مقام قبلی اش را به دست آورد. یسوعیها تا عصر حاضر فرقه ای نیرومند باقی مانده‌اند.

منبع: تاریخ تفکر مسیحی، تونی لِین، ترجمه روبرت آسریان، چاپ پنجم، فروزان روز، طهران (۱۳۹۶)