نابغه آلمانی که دعای مسلمانان را برای اروپایی‌ها برد
یک نابغه آلمانی وقتی قرآن بخواند و با اسلام و عرفان ایرانی آشنا شود، چقدر ممکن است «اهل راز» شود؟ «آنه‌ماری شیمل» خیلی اهل راز شد؛ آن‌قدر اسرار فهمید در زندگی که روی سنگ مزارش هم وصیت کرد یکی از رازهای بزرگ عالم را بنویسند.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، «آنه‌ماری شیمل» هفتم آوریل سال ۱۹۲۲ میلادی در خانواده‌ای اهل فرهنگ به دنیا آمد و خیلی زود معلوم شد نابغه است این دختر. نابغه‌ها هم که همیشه عزیزند در کشور خودشان، ولی آنه‌ماری متعلق به کشور دیگری بود؛ در وطن جسمش نماند و خیلی زود مقیم کشور عشق شد که وطن جانش بود. در نوجوانی به‌دلیل علاقه به شرق، زبان عربی آموخت و در ۱۷ سالگی رفت دانشگاه برلین و دو سال درس خواند و دکترا گرفت در رشته ادبیات عرب و علوم اسلامی. ۱۰ سال بعد دوباره یک دکترای دیگر گرفت در رشته تاریخ ادیان. بین این دو مدرک که آلمانی‌ها به او دادند، یک مدرک هم از یک ایرانی گرفت؛ «مولانا». به توصیه یکی از استادانش با «مثنوی معنوی» آشنا شده بود و از آن پس همه عمر با مولانا مأنوس ماند. موضوع پایان‌نامه دکترای دومش هم عشق عرفانی در اسلام بود. زبان فارسی و ترکی آموخت و بعدها فرانسوی و هندی و سوئدی هم یاد گرفت و تا توانست کتاب‌های ایرانی و شرقی و اسلامی خواند و تا توانست آن‌ها را به آلمانی ترجمه کرد. کتاب مورد علاقه‌اش چه باشد خوب است؟ «صحیفه سجادیه».
نام آن دعاهای بلند آمد که تا آسمان می‌روند، پس خاطره آنه‌ماری از صحیفه سجادیه را هم بخوانیم که همین خاطره هم «راز» دارد: «من بخشی کوچک از کتاب مبارک صحیفه سجادیه را به آلمانی ترجمه و منتشر کرده‌ام و از جمله دعای رؤیت هلال ماه مبارک رمضان و دعای وداع با آن ماه را. وقتی مشغول ترجمه این دعاها بودم، مادرم در بیمارستان بستری بود و من که به او سر می‌زدم، پس از آن‌که او به خواب می‌رفت در گوشه‌ای از آن اتاق به کار پاکنویس کردن ترجمه‌ها مشغول می‌شدم. اتاق مادرم دو تختی بود. در تخت دیگر، خانمی بسیار فاضله بستری بود که کاتولیکی مؤمن و راسخ‌العقیده و حتی متعصب بود. وقتی فهمید که من دعاهای اسلامی را ترجمه می‌کنم، دلگیر شد که مگر در مسیحیت و در کتب مقدسه خودمان کمبودی داریم که تو به ادعیه اسلامی روی آورده‌ای؟ وقتی کتابم چاپ شد یک نسخه برای او فرستادم. یک ماه بعد او به من تلفن زد و گفت: صمیمانه از هدیه این کتاب متشکرم، زیرا هر روز به جای دعا، آن را می‌خوانم. بله! واقعا ترجمه ادعیه امامان معصوم (ع) به‌ویژه صحیفه حضرت زین‌العابدین (ع) برای بسیاری از مردم مغرب‌زمین کارساز است.»
آنه‌ماری که عاشق اسلام و عرفان و تشیع بود و عاشق حرف حساب بود، همه عمر از اصول اخلاقی و انسانی دفاع کرد و هر جا رفت و هر چه کرد، پرتویی آشکار کرد از چشمه نورانی معنا؛ هر جا سخن گفت و در هر دانشگاهی از آسیا تا آمریکا تدریس یا سخنرانی کرد و هر چه کتاب و مقاله نوشت.
حدود ۱۰۰ کتاب و مقاله نوشت و بیش‌از ۷۰ اثرش درباره تمدن و فرهنگ اسلامی و ایرانی است و آثارش در غرب، مرجع هستند برای شناخت اسلام و اندیشه‌های معنوی و عرفان شرقی و خودش مشهورترین اسلام‌شناس آلمان و بلکه اروپا بود. حالا بماند که چقدر دکترای افتخاری و جوایز و نشان‌های فرهنگی گرفت از دولت‌ها و دانشگاه‌های سراسر جهان و حتی از دانشگاه الزهرا (س) ایران.
آنه‌ماری شیمل، ایران هم آمده بود چند باری در جوانی و در کهنسالی و سفیر وحدت و محبت و عشق بود همیشه. چون به‌نظرش آدم‌ها دور افتاده‌اند از یکدیگر: «شخصیت پیامبر اسلام (ص) در غرب به شکل صحیح و مناسب شناخته نشده است. متأسفانه در آلمان، اطلاعات ناقص و اغلب نادرستی درباره اسلام، ایران و انقلاب اسلامی وجود دارد و متقابلاً در ایران نیز تقریباً هیچ‌گونه اطلاع قابل ملاحظه‌ای درباره آلمان وجود ندارد.»
آنه‌ماری شیمل، استاد دانشگاه هاروارد بود و آنجا فرهنگ اسلامی تدریس می‌کرد و این هم نظرش درباره اسلام: «ارادت من به دین اسلام بر کسی پوشیده نیست… اسلام دینی است که می‌تواند به حق ادعا کند تمام جهان را در بر می‌گیرد.»
درباره پیامبر اسلام (ص) هم نظرش روشن و نورانی است و می‌گوید در همه خبرها و گزارش‌ها بر خصلتی که در وجود پیامبر (ص) به‌طور اخص تأکید رفته است «فروتنی و مهربانی» اوست.
نامگذاری خیابانی به نام آنه‌ماری شیمل در پاکستان
آنه‌ماری خودش را عاشق مولانا می‌نامید. پس نظرش درباره مولانا را هم بدانیم که در آن هم راز گفته است: «من معتقدم که آثار مولانا جلال‌الدین رومی می‌تواند ما را به راه رهایی رهنمون شده به سرچشمه‌های حقیقت هدایت کند. تاریخ حقیقت ساده‌ای را به ما می‌آموزد و آن این است که اگر به اصول معنوی و انسانی تکیه داشته باشیم، می‌توانیم از دشواری‌ها و مضایق آن بگذریم.
وقتی در دانشگاه بودم جنگ آغاز شده بود و در آن شرایط سخت، آثار مولوی به من قدرت داد تا بر یأسی که روح مرا آشفته کرده بود، چیره شوم. مولانا جلال‌الدین رومی مردی است که حتی در شرایط بسیار سخت و تیره هرگز ناامید نمی‌شود و از درون مصیبت‌ها و فجایع، عناصر امید و خوش‌بینی را بیرون می‌کشد، دنیا را نکوهش می‌کند ولی از این مرز فراتر می‌رود و به راه رهایی اشاره می‌کند.»
کتاب مشهور آنه‌ماری درباره پیامبر گرامی اسلام (ص)
و حالا آن راز بزرگ! آن راز بزرگ عالم که روی سنگ قبر آنه‌ماری نقش‌بسته حدیثی است از پیامبر گرامی اسلام (ص): «النّاس نیام فاذا ماتوا انتبهوا»؛ «مردم در خوابند، هنگامی که بمیرند، بیدار می‌شوند».
حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) روی سنگ مزار آنه‌ماری شیمل؛ «مردم در خوابند، هنگامی که بمیرند، بیدار می‌شوند»