ضرورت نقد درون و برون‌دینی «قرآن مورخان»

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، فرهاد شفتی، پژوهشگر مطالعات قرآنی و نویسنده نشست علمی «قرآن مورخان» گفت: جلد اول این کتاب ۱۰۱۴ و دو جلد دیگر ۱۳۸۵ صفحه است و با هم مرتبط هستند زیرا در موارد زیادی به مباحث جلد اول و دوم ارجاع داده شده است؛ به نظر می‌آید نویسندگان این کتاب به خصوص در جلد دوم، سه مسئله و موضوع در قرآن را مورد توجه قرار داده‌اند.

وی افزود: اول داستان‌های قرآنی است که به باور نویسندگان این کتاب شبیه آن در تورات و انجیل و متون یهود و مسیحیت و کتب یونانیان و … آمده است، نکته جالب دیگر گسست در آیات یک سوره و تغییر ناگهانی مخاطب است؛ جایی که تضاد بین آیات وجود دارد هم مورد توجه آنان بوده و نتیجه گرفته‌اند بسیاری از اینها تحت تاثیر انگیزه‌های سیاسی سال‌ها بعد از صدر اسلام و تعامل با غیرمسلمین بوده است.

شفتی به ذکر چند نمونه از برداشت‌های نویسندگان این کتاب پرداخت و تصریح کرد: نمونه نخست از سوره مبارکه مریم است، اینها می‌گویند وزن آخر آیات سوره بر وزن «یا» مانند «خفیا» و «انسیا» است، ناگهان در آیات ۳۴ تا ۴۰ تغییر یافته و فرموده ذلک عیسی بن مریم؛ یعنی از حالت قصه‌گویی خارج شده و به عتاب تبدیل می‌شود که چرا به عیسی تهمت می‌زنند و دوباره از آیه ۴۱ به وزن قبلی بر می‌گردد.

ادعای تحریف

وی افزود: نویسندگان این کتاب و در رأس آنها امیر معزی، می‌گوید اگر این آیات را برداریم تقریبا چیزی که متفاوت با متون مسیحی باشد نخواهیم یافت، بنابر این نتیجه آن است که این سوره آیات ۳۴ تا ۴۰ را نداشته و بعدا از سوی برخی افراد اضافه شده است.

شفتی اضافه کرد: مثال دیگر از سوره توبه است، آیات ۲۹ تا ۳۶؛ می‌گویند از ابتدای توبه تا آخر آیه ۲۸ همه درباره مشرکان است و از آیات ۳۶ به بعد هم این طور ولی در آیات ذکر شده یعنی ۲۹ تا ۳۶، مخاطب اهل کتاب هستند، یعنی آنها را همانند مشرکان دانسته و به خصوص رهبانیون اهل کتاب مورد نقد هستند؛ اگر این آیات را با آیه ۸۲ مائده و برخی آیات دیگر مقایسه کنید در اینجا از رهبانیون تمجید کرده است، لذا نمی‌توان پذیرفت همان کسی که این آیه را گفته آیه ۳۱ و ۳۴ توبه را هم گفته باشد که به شدت رفتار رهبانیون مسیحی را مورد نقد قرار می‌دهد.

این نویسنده آثار و مقالات قرآنی تصریح کرد: در داستان ذی القرنین هم با استناد به برخی منابع تاریخی نشان داده‌اند که این قصه در منابع سریانی آمده که در حدود ۶۳۰ میلادی است همچنین ماجرای کهف بعد از ایجاد امپراتوری اسلامی شکل گرفته زیرا قبلا دسترسی به منابع نداشتند و بعدا که منابع قدیمی به دست مسلمین افتاد این داستان را به قرآن افزودند.

شفتی تصریح کرد: در جلد اول کتاب بحث ساختار و قانونی شدن قرآن مورد تحقیق بوده و نتیجه گرفته‌اند که قرآن قسمت قسمت روی هم جمع شده است؛ همه مسلمین در ابتدای تاریخ اسلام قرآن را نمی‌دانستند، لذا همه قرآن موجود نبوده است؛ امروز قطعا قرآن زمان پیامبر موجود نیست و بخشی از آن ممکن است در قالب احادیث ظاهر شده باشد؛ به اعتقاد این افراد، قرآن در واقع دوباره‌نویسی از متن است یعنی این طور نبوده که سور ترتیب زمانی خاصی داشته باشند، بلکه ابتدا متنی نوشته شده و بعدا در سوره‌‌های دیگر همان بازنویسی شده است.

ادعای نادرست در کتاب قرآن مورخان

این پژوهشگر مطالعات قرآنی اضافه کرد: به باور نویسندگان این اثر در زمان پیامبر و بعد از آن اشتیاقی برای جمع قرآن نبوده زیرا مردم مشتاق آخرالزمان بودند و بعد که دیدند آخرالزمان نیامد به فکر جمع قرآن افتادند؛ می‌گویند در اینجا اتفاقی که افتاد این بود که سخن الهی از یک کتاب درآمد نه پیامبر زیرا تا زمان پیامبر قرآن جمع نبود و مردم با همه آن آشنا نبودند.

شفتی اظهار کرد: این کار، کاری غنی است و باید از آن استفاده شود زیرا اطلاعات مفیدی در آن وجود دارد که در تفسیر و نگاه‌های درون دینی مؤثر است. همچنین روش‌شناسی کتاب و نتیجه‌گیری‌های آن فارغ از درستی و تطبیق با اعتقادات غالب در شیعه، قابل توجه است، بنابر این باید این اثر با دید برون و درون دینی نقد شود و حتی خوب است از آقای امیرمعزی دعوت کرده و با حضور خود او این اثر را نقد کنیم.