عید فطر به چه معنا است؟ / آیا عید فطر در ادیان گذشته هم بود؟

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، معنای کلمه «فطر» در لغت، گشودن و باز شدن چیزی است.[۱] از همین ریشه است سخن خدای متعال که فرمود: «إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ».[۲] در حدیثی آمده است: «قام رسول الله(ص) حتى تَفَطَّرَتْ قدماه»؛[۳] یعنی‏ رسول خدا(ص)  آن‌قدر برای عبادت ایستاد که گوشت پاهایش از شدّت جراحت از هم گشوده شد. و نیز گفته شده «تَفَطَّرَتْ» و «انْفَطَرتْ» به یک معنا است و «افطار» و «عید فطر» نیز از همین ریشه است؛ زیرا روزه‌دار دهانش [را در وقت مغرب و روز عید فطر] باز می‌کند.[۴]

۲. به تصریح قرآن، ماه رمضان در جوامع دینی گذشته نیز وجود داشته، اما گزارشی مبنی بر اتمام ایام روزه‌داری با عیدی به نام فطر در آن جوامع وجود ندارد. از طرفی فضیلت روزه‌داری عمومی در ماه رمضان مخصوص امت اسلام است و در امت‌های گذشته این روزه تنها بر پیامبرانشان واجب بوده است.[۵]

۳. عید فطر احکام بسیاری دارد که از جمله آن می‌توان به شب زنده‌داری در شب عید، خواندن نماز عید و دیگر نمازهای مخصوص به این روز، حرمت روزه، وجوب فطریه برای افراد توانمند و… اشاره کرد که برای اطلاع از آن به نمایه‌های مرتبط، همچنین کتاب‌های دعا مانند مفاتیح الجنان و رساله‌های عملیه مراجع تقلید مراجعه نمایید.[۶]

[۱]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۵، ص ۵۵، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
[۲]. «هنگامى که آسمان بشکافد»؛ انفطار، ۱.
[۳]. ابن مبارک حنظلی، أبو عبد الرحمن عبد الله، الزهد و الرقائق، محقق، أعظمی، حبیب الرحمن، ص ۳۵، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا؛ جزری، ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، ج ۳، ص ۴۵۸، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ اول، ۱۳۶۷ش.
[۴]. لسان العرب، ج ۵، ص ۵۵.
[۵]. ر.ک: «پیشینه روزه و ماه رمضان در ادیان گذشته»، سؤال ۱۵۴۴۶.
[۶]. و نیز ر.ک: زکات فطر، سؤال ۶۲۲۶؛ زمان پرداخت فطریه، سؤال ۱۷۱۳۳؛ نماز عیدین، سؤال ۹۴۳۶؛ عید فطر روز جایزه، سؤال ۴۲۶۵۷؛ پرداخت فطریه از طرف میزبان، سؤال ۲۶۴۸۱.