آیا اسلام سنتی نگاه خود را درباره حقوق زنان تغییر می دهد؟
یادداشتی از حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان، معاون پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب در واکنش به فتوای اخیر شیخ احمد الطیب، شیخ الازهر مصر.
ردنا (ادیان نیوز) – فتوای شیخ احمد الطیب، شیخ الازهر و نماد اسلام سنتی در مورد جواز قضاوت و تصدی منصب اِفتاء توسط زنان همانند بُمبی پرصدا، بخش مهمی از رسانه های جهان اسلام را به خود مشغول کرد.
ذیل توئیت احمدالطیب، حجم کم سابقه ای از نظرات موافق و مخالف در مدت زمان بسیار کوتاه ثبت شد. بی.بی.سی عربی، الجزیره و العربیه پرونده ویژه برای آن فتوا باز کردند، اما این پژواک در داخل ایران شنیده نشد.
رواج عقلانیت فلسفی در سده اخیر، توجه به تأویلات کلامی، اهتمام به فقه مقاصدی و رواداری صوفیانه در الازهر باعث شد تا سید طنطاوی شیخ سابق الازهر مخالف استفاده از نقاب، تحریم ختنه زنان، غیرضروری بودن اجازه مرد برای کار همسر در خارج از منزل، چندهمسری و تحدید نسل باشد.
شیخ احمد الطیب که ادامه دهنده همین نگاه و راه است، همچون طنطاوی مخالف استفاده از پوشیه و روبنده برای زنان و معتقد به جواز امامت جماعت زن است تا امامت جماعت خانم «آمنه ودود /Amina Wadud: the Lady Imam» (برای زنان) در مسجدی در نیویورک را هموار سازد و «امینه ودود» هم با متانت رفتاری – شخصیتی، سیگنالهای مثبتی برای تأیید فتوای شیخ ازهر ارسال می کرد.
آیا شیخ الازهر با صدور چنین فتوایی تنها خواستار فرهنگ سازی در جهان اسلام است یا به دنبال باز کردن جاده ای برای مصداقی عینی همچون امینه ودود در منصب قضاوت و افتاء در کشورهای اسلامی است؟
خوشبختانه اندیشوران شیعی نیز سالهاست که به این مقوله ورود کرده و نظریات خوبی در زمینه حقوق زنان ارائه داده اند، اما وقت آن رسیده که مرجعیت شیعی به عنوان نماد اسلام سنتی در این زمینه ورود بیشتری داشته و مقاصد شریعت را در این زمینه در نظر بگیرد.
پیشنهاد می شود تعدادی از دانشجویان علاقمند به مباحث مسایل زنان به بررسی تطبیقی ادله این موضوع چالشی در جهان اسلام بپردازند و با بررسی ادله و زمینه ها و پیامدها به این مباحث مهم ورود جدی کنند.