سکولاریسمِ نهادی

ردنا (ادیان نیوز) – یکی از دوستان جاافتاده و هم‌شهری می‌گفت: در اواخر حکومت پهلوی، ساواک باجناق من را به دلیل فعالیّت‌های سیاسی دستگیر کرده بود. چند روزی از او بی‌خبر بودیم. به هر دَری می‌زدیم تا از او خبری بگیریم موفق نمی‌شدیم. روزی یکی از بستگان ما که از حالِ زار خانواده باخبر بود، پاکت نامه‌ای به من داد و گفت این دست‌خط را ببر و به فلان فرمانده شهربانی بده، انشاءالله درست می‌شود. من هم با شک و تردید نامه را گرفتم و بدون این که آن را باز کنم و بخوانم به سراغ آن فرمانده رفتم. با ترس و احتیاط تقاضایم را گفتم و البته نامه را هم روی میزش گذاشتم. با اخم و تلخی، نامه باز کرد. چشمش که به پائین نوشته افتاد، ایستاد و در کمال تعجّب آن را بوسید و بر پیشانی خود نهاد. بعد هم گفت “هیچ نگران نباش الآن درستش می‌کنم.” چند جایی تماس گرفت و بعد آدرسی به من داد و گفت برو فلان‌جا و باجناقت را ببین. من هم خوش‌حال به آن آدرس رفته و باجناقم را دیدم. برای‌ش سؤال شده بود که چگونه توانسته‌ام اجازه‌ی ملاقات بگیرم. از آن‌جا که برگشتم، از آن دوستی که نامه را به من داده بود، پرسیدم ماجرا چه بود؟ آن دست‌خط از کی بود که حتّی برای ساواک و شهربانی هم این همه اعتبار داشت. ایشان پاسخ داد: آن کاغذ را به تقاضای من، آیت‌الله سید اسدالله نبوی (از مراجع تقلید آن زمانِ شهرستان) نوشته بود.

برای سنجش میزان دینی بودن یک جامعه، می‌توان به اعتبار نهاد مرجعیّت در آن جامعه توجّه کرد. کاهش میزان اعتبار و نفوذ این نهاد به معنای آن است که جامعه به سوی سکولاریسم نهادی میل می‌کند.

یادداشتی از مهراب صادقی نیا