کارکرد معناساز دین از دید کلیفورد جیمز گیرتز (Clifford James Geertz)

ردنا (ادیان نیوز) – کلیفورد جیمز گیرتز (Clifford James Geertz) انسان شناس معاصر آمریکایی، مطالعات دین پژوهی خود را در اواسط تحصیلات دانشگاهی اش آغاز کرد. وی در سال دوم دوره دانشجویی خود در مقطع فوق لیسانس، در دانشگاه هاروارد به اتفاق همسرش اولین مسافرت تحقیقاتی خود به جزیره جاوه اندونزی را آغاز کرد و به مدت دو سال جامعه پیچیده چند دینی و چند نژادی یک ناحیه شهری در آن منطقه را مورد مطالعه و تحقیق قرار داد.

در خلال این سفر، وی به مطالعه دین، و همسرش به مطالعه خانواده و خویشاوندی پرداخت. او پس از اخذ دکترای خود در رشته انسان شناسی در ۱۹۵۶ به همراه همسرش، دومین مطالعه میدانی خود را در جزیره بالی اندونزی آغاز نمود.

رسالت گیرتز به عنوان یک انسان شناس فرهنگی، در هر دو منطقه، قوم نگاری یا توصیف منظم و مفصل ویژگی های فرهنگی مردم آن دیار بود. کار میدانی گیرتز در جاوه و بالی، به ویژه در مورد دین، بنیانی برای بیشتر مطالعات و تحلیل های بعدی وی فراهم ساخت.

وی در ۱۹۶۰ کتاب دین جاوه که حاوی شرح دقیق و جامعی از عقاید، نمادها، آیین ها و رسوم جزیره نشینان جاوه بود، منتشر کرد. وی در ادامه مطالعات میدانی خود طی پنچ مسافرت پیاپی به مراکش به مطالعه فرهنگ اسلامی در این کشور آفریقایی پرداخت.

کتاب اسلام مشاهده شده (۱۹۶۸) متضمن مطالعات مقایسه ای ارزشمند وی در خصوص انعکاس دین اسلام در دو زمینه فرهنگی کاملا متفاوت آسیایی و آفریقایی یعنی اندونزی و مراکش است.

گیرتز ضمن مخالفت صریح با علوم اجتماعی رایج به ویژه در حوزه روش شناسی نوع جدیدی از انسان شناسی را تحت عنوان «انسان شناسی تفسیری» بنیاد نهاد. اهمیت و اعتبار آثار گیرتز بیشتر از این باب است که وی هم به جنبه قوم نگاشتی و هم جنبه نظری دین عطف توجه عمیق کرده است.

دانلود مقاله