ظهور و عاشورا در حماسه و عرفان شباهت دارند/ نهضت حسینی با انقلاب امام مهدی(عج) ادامه می‌یابد

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، اگرچه آنچه در عاشورای حسینی سال ۶۱ هجری رخ داد در ظاهر، روا داشتن مصائب و جنایات بی‌شمار بر خاندان رسالت و حزن و ماتم ابدی شیعه بر آن مصائب است اما اگر در باطن آن تامل کنی زیباترین تصاویر از عرفان را می بینی، عرفانی که به زیبایی تمام در فرموده حضرت زینب کبری (س) یعنی «ما رأیت الا جمیلاً» رخ نمایانده است و چه بسا همین عرفان است که این واقعه را الی‌الابد در قلب ها مانا کرده است. از این رو، به مناسبت فرا رسیدن ایام محرم حسینی و به منظور بررسی جلوه های عرفان منتظرانه و زمینه ساز ظهور در نهضت سالار شهیدان (ع) در سلسله گفتگوهایی با حجت الاسلام دکتر «رحیم کارگر»، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و استاد مرکز تخصصی مهدویت این مسئله را به بحث و بررسی گذاشته ایم که در ادامه مشروح بخش نخست آن تقدیم حضورتان می شود:

عرفان در آوردگاه کربلا که با مرور مقاتل و تواریخ جز شدائد و جنایات بدترین خلق بر بهترین خلق در آن دیده نمی شود، چه جایگاهی دارد؟ و از آن ورطه چطور می توان با عصر ظهور که دوران حکومت همه خوبی ها است اربتاط برقرار کرد؟

نهضت عاشورا محل ظهور و بروز حماسه و عرفان، سیاست و اخلاق، دین و حکمت، عقل و عشق و تجلی گاه تمامی فضیلت‌ها و نیکی‌ها در برابر شرارت‌ها و رذیلت‌ها است؛ چنان‌که عصر ظهور نیز جلوه‌گاه خوبی‌ها، زیبایی‌ها و فضیلت‌ها خواهد بود. حضرت امام حسین (ع)، مظهر و حقیقت عزت، غیرت، آزادمردی، شجاعت، ظلم‌ستیزی، اقتدار، مقاومت، استواری، ایثارگری، شهادت و …‌‌بود و همه اینها را در کربلا به خوبی آشکار ساخت. این جلوه‌ها و مظاهر، نشانگر همراهی و حمایت امام(ع) از حق و حق خواهی و مبارزه و جهاد علیه باطل و طغیان گری است. این حقایق و تجلّیات، بیانگر این است که قیام کربلا، دارای ابعاد و وجوه مختلفی است و در تحلیل همه جانبه و کامل آن، باید به همه این زوایا و مظاهر توجه کرد.

حماسه عاشورا، دارای اسرار و باطن‌هایی است که حقیقت همه آنها به یک چیز بر می‌گردد و آن عبارت است: «از قیام انسان کامل علیه تمامی بدی‌ها، شرارت‌ها و باطل‌ها و تلاش و کوشش برای زدودن موانع و چالش‌هایی که در مقابل کمال خواهی و تعالی انسان‌ها قرار دارد».

تقابل خیر و شر در کربلا با چه کیفیتی رخ داد و این تقابل تا چه زمان ادامه دارد؟

هر چه که در کربلا و از ناحیه جبهه حق مشاهده شد، زیبا و خدایی بود «ما رایت الا جمیلا». همه آنها گوشه‌ای از جلوات و مظاهر رحمت و غضب، عطوفت و قهاریت، شفقت و شدّت و رحمانیت و جباریت الهی است. «رحمت و شفقت» به بندگان صالح و گرفتاران در دام ظلم و ستم و فساد و «شدت و غضب» علیه جنود شیطان و سردمداران کفر و شرّ و باطل. پس در تحلیل و بررسی واقعه عاشورا ـ به خصوص نقش آن در مصاف نهایی حق و باطل ـ به همه این ابعاد و وجوه باید توجه کرد. قیام عاشورا هم مظهر اتم و اکمل عرفان و اخلاق است و هم جلوه‌گاه کم نظیر حماسه و پایمردی و سیاست. این دو چنان در هم عجین شده‌اند که جنگ و عبادت در کنار هم قرار گرفته و «جهاد اصغر» و «جهاد اکبر»، به طور کامل بروز یافته است.

کربلای حسینی، جلوه‌گاه مکارم اخلاق و ارزش‌های معنوی است که بیش از هر چیز دیگر، جلوه غلبه نفس انسان‌ها بر پلیدی‌ها و پستی‌ها است؛ یعنی، غلبه نفس انسانی بر دشمن درونی و خواهش‌های نفسانی و شکست ناپذیری در مقابل وسوسه‌های شیطانی. سالار شهیدان حسین بن علی(ع)، همانند قرآن کریم در چهره‌های گوناگونی برای مردم جهان درخشید: برای عارفان در چهره «دعای عرفه»، برای زمامداران حامی قسط و عدل و حامی مستضعفان و محرومان، در سیمای «نهضت و قیام علیه طغیان‌گری امویان»، برای پرهیزگاران و زاهدان در چهره «تارک دنیا» و برای دیگران در چهره‌های دیگر و…‌ .

پیوند بین نهضت حسینی و قیام جهانی امام مهدی (عج) در عصر ظهور در چه ابعادی است؟

یکی از پیوند‌ها و اشتراکات نهضت حسینی و انقلاب مهدوی و فرهنگ انتظار، همسانی و همگونگی مظاهر و جلوه‌های حماسی ـ عرفانی آن دو است؛ یعنی، این دو قیام، مظهر اتم و اکمل خدا محوری، حقّ خواهی، قیام به حق، عزّت مندی، اقتدار و ظفرمندی است. پیروزی از آن هر دو است؛ چه اینکه نهضت خونین عاشورا، پیروزی واقعی را از آن خود کرد و پس از مدتی طومار امویان را در هم پیچید و جان‌ها و دل‌های آزادگان را حرارت و روشنی بخشید. قیام مهدوی نیز در تمام ابعاد و محور‌های انقلاب، پیروز و غالب خواهد بود و با شکست و نابودی تمامی دشمنان حقّ و اعداء الله، زیبایی‌ها، فضیلت‌ها، نیکی‌ها، خوشی‌ها و …‌‌ را تحقّق خواهد بخشید.

امام مهدی (عج) مظهر اتمّ اسمای الهی و خاتم الاوصیاء است و همه فضایل و ویژگی‌های پیامبران و صالحان در او بروز و ظهور می‌یابد. نتیجه و ثمره برنامه‌ها و آرمان‌های انبیا و اوصیا، در عصر او و به دست او ظاهر می‌شود. او ذخیره و بقیّه الله روی زمین و میراث دار رسولان و امامان است. او در هم شکننده صولت و قدرت جبّاران و گردن‌کشان و نابود کننده دشمنان خدا و ستمگران و جنود شیطان است.

با ظهور امام مهدی (عج) و روی کار آمدن دولت کریمه مهدوی چه ویژگی هایی که امام حسین (ع) با قیام و نهضت خود درصدد اجرای آنها بودند، محقق می شود؟

عصر ظهور و حاکمیت امام مهدی (عج)، عصر ایمان، نورانیت، عدالت، عقلانیت، حقیقت و عبودیّت است و دوران او، دوران ظهور مهر و قهر الهی به نحو کامل است. قهر وغضب خداوند بر دشمنان و مهر او به مستضعفان و صالحان، در وجود مبارک امام (عج) جلوه‌گر است. جامعه جهانی در آن زمان، جامعه‌ای است که غرق در فساد و تباهی است؛ ظلم و ستم بیداد می‌کند و طاغوتیان و شریران بر جان و مال مردم مسلّط می‌شوند. اخلاق رذیله و رفتار‌های گناه آلود شیوع یافته و تبعیض و ناامنی، خونریزی و …‌‌ جهان را فرا می‌گیرد. عدالت و معنویت کم فروغ گشته و ظلمت و جهالت مدرن گسترش می‌یابد و…‌. رفع همه این کاستی‌ها و مشکلات و اصلاح امور، نیاز به یک دگرگونی واقعی در روحیات واخلاق مردم و انقلاب توفنده علیه صاحبان زر و زور و تزویر (گروه باطل) دارد.

تا انقلابی در دل‌ها و قیامی علیه شرّها، صورت نگیرد، مشکلات بشر باقی خواهد ماند و او رنگ آرامش، آسایش و تعالی را نخواهد دید. امّا با لطف و عنایات الهی و قیام فراگیر و گسترده حضرت مهدی (عج) و اقدامات تبلیغی و هدایتی ایشان، انسان‌ها به رشد فکرب و اخلاقب خواهند رسید و تمامی موانع شکوفایی و بالندگی روحی و مادی آنان، از بین خواهد رفت.

برای قیام علیه همه شرور و مفاسد و انقلاب علیه همه مفسدان و جبّاران، باید قاطع، توانا، مقتدر و با صلابت بود و برای اصلاح جامعه انسانی و تغییر رفتار‌ها و پندار‌ها نیز باید مهرورز و با عطوفت بود و با اقدامات فرهنگی و تبلیغی و تربیت و تعلیم، بر دل‌ها حکومت کرد. این امر در عصر ظهور، به طور کامل بروز یافته و جامعه آرمانی اسلام شکل خواهد گرفت.

چه ابعادی از عاشورای حسینی در نهضت امام مهدی (عج) تجلی می یابد؟

قیام مهدوی، در امتداد نهضت عاشورا و جلوه کامل و گسترده‌ای از آن خواهد بود؛ از این رو دارای تجلیات و مظاهر حماسی ـ عرفانی مشترکی با آن است. حضرت مهد(عج) حجّت خدا، خاتم اوصیا، رهایی بخش امّت، مهدی منتظَر، باعث، وارث، خلف صالح، قائم به حقّ، مظهر دین، دادگستر، بقیه الله، صاحب الزمان، صاحب شمشیر، امام منتظر و برپادارنده حکومت عدل الهی و…‌‌است.

او یکتا مظهر و مصداق این اسامی و القاب شریف است و هرگز احدی در اینها با او شریک نیست. او ثمره مقدس شجره نبوت، عصاره دودمان امامت، خلف شایسته محمد(ص) و علی (ع) است. پرچم حقّ به دست با کفایت او است که هر کس به او چنگ زند، نجات می‌یابد و هر کس تخلّف کند، هلاک می‌شود… . «پایان تاریخ» شاهد ظهور و بروز این اوصاف و ویژگی‌ها است.

این مظاهر و تجلیا ت را می‌توان بر اساس اوصاف و ویژگی‌هایی که برای امام مهدی(عج) بر شمرده شده، تبیین و بررسی کرد. امام رضا(ع) در یک حدیث طولانی، حضرت مهدی (عج) را چنین توصیف می‌کند: «… یکون اعلم الناس و احکم الناس و اتقی الناس و احلم الناس و اسخی الناس و اعبد الناس…‌‌تکون رائحتها اطیب من رائحه المِسْکِ ویکونُ دعاؤه مُستجاباً حتّی أنّه دَعا علی صخرهٍ لانشقّت بنصفین» ؛ او دانا‌ترین مردمان، حکیم‌ترین آنان، پرهیزگار‌ترین ایشان، بردبار‌ترین مردمان، سخی‌ترین آنان و عابد‌ترین همگان است. عطر وجودش از هر مُشکی خوشبوتر است. دعایش همواره به اجابت می‌رسد. اگر در مورد سنگی دعا کند، از وسط به دو نیم می‌شود…‌».

البته از آنجایی که ظهور و قیام حضرت مهدی(عج) ابعاد جهانی و گسترده‌تری دارد؛ ویژگی ها و ظهورات خاصّی هم خواهد داشت و جلوه‌های حماسی و عرفانی آن، کامل تر و عام تر خواهد بود.