نقش آل بویه در تغییر شیوه عزاداری محرم/از افراط در عزاداری ها تا خروج از منطق و شرع

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، پس از شهادت امام حسن(ع) برادرش حسین(ع) به امامت رسید، مردم عراق از امام حسین خواستند که بر ضد معاویه قیام کند، امام حسین(ع) به آنها گفت برادرم با معاویه قراردادی را امضاء کرده است که تا مدت آن تمام نشود نمی توانم آن را نقض کنم. یکی از مفاد قرارداد صلح امام حسن(ع) این بود که خلافت فقط در دست معاویه باشد و آن را به پسرش یزید منتقل نکند و چون معاویه هنوز زنده بود، امام حسین(ع) ۱۰ سال را به همین منوال سپری کرد تا آنکه معاویه مرد. با مرگ معاویه تعهد امام حسین(ع) به معاویه هم تمام شد و دیگر قراردادی بین او و معاویه نبود. یزید به خلافت رسید و به جای پدرش در شام بر مسند قدرت نشست. امام حسین(ع) در مدینه ساکن بود، یزید از مردم شهرهای مختلف مشغول گرفتن بیعت شد و به والی مدینه دستور داد از مردم بیعت بگیرد بخصوص از امام حسین(ع) و اگر حسین بیعت نکرد او را کشته و سرش را برای یزید بفرستد. پس از آنکه دستور به والی مدینه رسید او امام حسین(ع) را احضار کرد و این کار در ساعاتی از شب گذشته انجام شد، امام حسین به احضار در این ساعت از شب مشکوک شد. لذا تعدادی از یارانش را خبر کرد و به آنها گفت با خود شمشیر بردارند و در زیر لباس پنهان کنند و پشت درب مخفی شوند اگر خطری برای او پیش آمد وارد محل جلسه شوند. والی مدینه مروان بن حکم را خبر کرده بود و از او مشورت خواست، مروان به او گفت همان کاری که یزید دستور داده است را انجام بده. والی مدینه به امام حسین(ع) گفت یزید چنین دستوری صادر کرده است، امام حسین صراحتاً نگفت که من بیعت نمی کنم و فرمود این کاری است که باید در ملاء عام انجام شود تا همه مردم ببینند که من بیعت می کنم یا نه پس تا صبح صبر کن، والی مدینه قبول کرد اما مروان به او گفت کار اشتباهی می کنی اگر حسین از اینجا بیرون برود دیگر او را پیدا نخواهی کرد، همین الان از او بیعت بگیر یا او را به قتل برسان.

حادثه عاشورا رویداد بسیار مهمی بود که در فاصله کوتاهی پس از زندگی پیامبر(ص) اتفاق افتاد و به نماد حماسه و شجاعت در مکتب تشیع مبدل شد. با توجه به اهمیت این نهضت بزرگ در تاریخ اسلام و تشیع، محصور نکردن آن در قالب قیامی حماسی عاطفی و پرداختن به ابعاد مختلف این نهضت بزرگ، رسالتی عظیم در مسیر جریان روح مکتب عاشورا است.از طرفی نیز آسیب شناسی عزاداری های امام حسین(ع) و رخنه برخی افراط گری ها در آن موجب انحرافاتی شده است.

بنابر این گزارش حجت الاسلام و المسلمین دکتر الله اکبری عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به تاکیدات روالی ائمه معصومین علیهم السلام پیرامون زنده نگه داشتن عزاداری اباعبدالله الحسین علیه السلام در روز عاشورا گفت: از امام صادق علیه السلام و امام رضا علیه السلام سفارش شده است که روز شهادت امام حسین علیه السلام را زنده نگاه داشته و در روایات متعددی نقل است که خود ائمه اطهار روز عاشورا را از ساعات ابتدایی صبح تا لحظات پایانی غروب در منزل به سر برده وبا حزن و اندوه عزاداری می کردند.

وی با بیان این مطلب که شیوه و نحوه عزاداری امام حسین علیه السلام در طول تاریخ بنا بر ذوق و سلیقه خود شیعیان با تغییراتی همراه بوده است تصریح کرد: اما شیوه و شکل عزاداری در طول تاریخ توسط شیعیان با تغییراتی مواجه شد به گونه‌ای سالیان پیش با مستقر شدن حکومت آل بویه در غرب ایران تاکید و پررنگ کردن شعایر شیعی مورد توجه ویژه قرار گرفت آنها با دامن زدن بر شاعران شیعی لفظ “اشهد و ان علی ولی الله” در اذان و اقامه افزوده و عزاداری روز عاشورا را به دهه محرم مبدل کردند.

حجت‌الاسلام الله اکبری با اشاره به تاکیدات برگزاری عزاداری های امام حسین علیه السلام توسط حکومت آل بویه در شهر سنی نشین بغداد عنوان کرد: آل بویه ضمن برگزاری عزاداری سالار شهیدان به مدت ۱۰ روز اغلب عزاداری‌های خود را در شهر بغداد که در آن زمان تعداد سنی نشینان آن بیشتر از شیعیان بود برگزار می کردند.

وی با بیان این مطلب که حکومت بویه اولین کسانی بودند که شیوه امروزی عزاداری امام حسین علیه السلام را ترویج کردند؛ گفت: آل بویه اولین کسانی بودند که در زمان عزاداری امام حسین علیه السلام پرچم سیاه برافراشته، در خیابان ها هلهله کرده و لباس غم و اندوه می پوشیدند.

این عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه تصریح کرد: در واقع برگزاری عزاداری امام حسین علیه السلام به مدت ۱۰ شب مستند روایی ندارد و در طول تاریخ با ذوق و سلیقه برخی از حکومت شیعیان پررنگ شده است.

وی خاطرنشان کرد: برخی از عالمان دینی، سخنان روایی ائمه معصومین علیهم السلام را با هدف نکوداشت و تقویت قیام‌عاشورا گرفته و این روند در طول تاریخ تقویت شده تا جایی که امروز از قلمروی منطق و شرط خارج شده است.