ابعاد زندگی سیدالشهداء همچنان ناشناخته است/ موضوع «خانواده از نگاه امام حسین(ع)» پژوهشی جدی می‌طلبد

حمیدرضا فهیمی تبار، عضو هیئت علمی دانشگاه و دکترای علوم قرآن و حدیث از دانشگاه امام صادق(ع)، همزمان با ایام شهادت سیدالشهداء(ع) در گفت وگویی با خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، قوام جامعه را نهاد خانواده دانست و افزود: این نهاد حافظ فرهنگ و هویت جامعه است. خانواده تجلی‌گاه دو جلوه جمال و جلال الهی است.

وی تاکید کرد: خانواده مشارکت برای سود متقابل دو شریک نیست و  غیر از یک شرکت تعاونی است. در خانواده مطلوب مرز مسئولیت زن و مرد را قرارداد حقوقی صرف تعیین نمی‌کند، مسئولیت زن و مرد در خانواده بر پایه گذشت، ایثار، فداکاری، فدا شدن و سبقت در خدمت به یکدیگر است.

فهیمی‌تبار درباره خانواده مطلوب گفت: خانواده مطلوب بر پایه الفت، اگر بدون فرزند هم باشند به خودی خود زندگی انسانی و سالمی را در جامعه جاری می‌کند. در خانواده رئیس و مرئوس، خادم و مخدوم، طوری است که در یک لحظه زن خادم و مرد خدوم و در همان لحظه مرد خادم و زن مخدوم است، لذا هویت فردی زن و مرد در خانواده مطلوب کاملاً به هویت جمعی و به حقیقتی واحد تبدیل می‌شود.

وی افزود: در خانواده مطلوب «من» به «ما» تغییر می کند و  روح فردی هر طرف در عین حال که وجودی مستقل دارد، حقیقتی واحد پیدا  می‌کند. و هر طرف  بالی برای پرواز یکدیگر و پناهی برای فرزندان می شوند. فرزند در چنین فضای پرمهری که از قبل برایش تدارک شده پرورش می‌یابد و رنگ این فضا را می پذیرد.

مستبدان جزئیات زندگی سیدالشهداء را پنهان کردند

فهیمی‌بار ادامه داد: با این مقدمه عرض من این است که  امام حسین علیه السلام از جمله شخصیت‌هایی است که جزئیات زندگی‌اش پنهان مانده است. نمی‌توان نادیده گرفت که حاکمان ستمکار در پنهان کردن جزئیات زندگی او عمد داشته اند؛ البته واقعه عاشورا ابعاد زندگی قبل از عاشورای امام(ع) را تحت الشعاع قرار داده است.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین چندان گزارشی از زوایای زندگی قبل از عاشورای او نداریم. به این دلیل کسانی که خواسته‌اند به تبیین روابط خانوادگی حضرت بپردازند مجبور شده اند، تنها به بیان رابطه مهربانانه حضرت با همسرش رباب، آن هم در قالب چند شعر و مختصر کلماتی اکتفا کنند که اغلب مربوط به عاشورا است و یا  در بیان رابطه حضرت با فرزندانش، تنها به جملاتی از او در روز عاشورا یا چند روز قبل از آن بسنده کنند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: البته الهام از این جمله‌ها و پرداختن به این جملات مختصر به جا مانده در واقعه عاشورا، می‌تواند بیانگر  نمایی از روابط حاکم بر خانواده حضرت باشد؛ اما کافی نیست و تا حدودی می‌تواند ما را در یافتن نگاه حضرت به خانواده یاری کند.

کربلا تجلی‌گاه پرورش فرزندان حسین بود

فهیمی‌تبار گفت: درست است که در کربلا قدرت مدیریت حضرت سیدالشهداء علیه السلام، بر خانواده و نتیجه  توجه جدی  او به  پرورش فرزندان تجلی کرد، فرزندانی که قهرمان، عزیز و استوار رسالت خود را انجام دادند و  مسیر تاریخ را  عوض کردند؛ ولی سخنان منقول حضرت می‌تواند پرده‌ای دیگر از نگاه او را نسبت به خانواده بردارد؛ برای نمونه وقتی می فرماید «الخلق الحسن عباده»؛ یعنی بدانید عبادت خداوند محدود به فرائض روزانه نیست اگر به عبادت خدا می‌اندیشید، خوش خلق باشید یعنی حتی روابط انسانی شما با دیگران، تواضع در برابر خداوند است.

وی ادامه داد: با توجه به این بیان، آیا امام معصوم که الگوی عملی بیان خویش است، با اعضای خانواده خود می‌تواند غیر از این رفتار کرده باشد؟ موضوع خانواده از نگاه امام حسین علیه‌السلام پژوهشی جدی می‌طلبد؛ ولی به همین مختصر اکتفا می‌کنم که توجه داشته باشیم حضرت با این بیان دایره عبادت را از فرایض یومیه فراتر برده است. مصداق این خوش خلقی در روایات آمده است. آنجا که حضرت فرزندش، امام سجاد علیه السلام را در خردسالی در آغوش کشید، او را بوسید و فرمود: پدرت فدای تو باد، چقدر زیبا و خوشبویی.

دانش آموخته دانشگاه امام صادق علیه السلام افزود: این رفتار پدرانه چه آتشی را در وجود فرزند شعله‌ور می‌کند؟ تا چه اندازه احساس امنیت می کند؟ تا چه حد زمینه روحی  فرزند را برای پذیرش توصیه‌ها  آماده می‌کند؟ این اقدام یادآور  این روایت است که «قبله الولد حسنه»؛ یعنی بوسه بر فرزند از حسنات است.

لزوم تحقیق در سیره امام حسین در تربیت فرزند

فهیمی‌تبار گفت: سیدالشهداء (ع) در تجلیل از معلمی که به فرزند او سوره حمد را یاد داده بود هدایی گران بخشید و گفته می‌شود دهان او را از در پر کرد. تجلیل از معلم تجلیل از علم بود که امام عملا آن را به فرزندش آموخت و نشان داد علم در اندیشه امام محور است. این اقدام حضرت و این رفتار تربیتی او سرمشق بزرگی برای والدینی است که خواهان جامعه‌ای هستند که ارزش علم بالاتر از هر چیز باشد.

وی افزود: حضرت در گفتگو  با فرزندش از او پرسید، خواسته شما چیست؟ پاسخ داد هر چه خدا بپسندد، می‌پسندم. حضرت فرمود تو همچون ابراهیم خلیل هستی که به جرئیل گفت نیاز من فقط به خداست. آیا حضرت فرزندش را به بلند پروازی متهم کرد؟ا آیا لزومی داشت با فرزندش گفتگو کند؟ یا لزومی داشت او را با ابراهیم علیه السلام مقایسه کند؟ لازم است فرزندان را به بلند همتی تشویق کنیم و در گفتگوی با آنها روحیه تعامل را بالا ببریم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: امیدوارم اندیشه‌وران با جستجوی و تحلیل ما را با سلوک خانوادگی امام شهیدان بیشتر آشنا کنند تا اسرار توفیق حضرت در پرورش فرزندان و همراه کردن اعضای خانواده در تحمل سخت ترین حادثه تاریخی هویدا شود.