شکل‌ گیری اتحاد فرق و مذاهب راهپیمایی اربعین/ تأکید امام(ره) بر عزاداری سنتی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد یاوری، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، به ارائه تحلیل خود درباره پیاده‌روی اربعین و نسبت آن با فربهی مناسکی پرداخت و بیان کرد: یک‌سری روایات درباره زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین وجود دارد و در روایاتی که از حضرات معصومین(ع) نقل شده، ارزش زیارت، به خصوص زیارت همراه با سختی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به پیاده‌روی هم اشاره شده که این نحو از زیارت ثواب بیشتری دارد و در روایات دیگری هم بافضیلت‌ترین اعمال سخت‌ترین آنها دانسته شده است.

وی تصریح کرد: این رفتار شیعیان حتی بر دیگر مذاهب اثرگذار بوده، مثلاً از دوره سلجوقیان، که حاکمیت با اهل سنت بود تاکنون زیارت قبور اهل بیت(ع) به خصوص زیارت سیدالشهدا(ع) ادامه یافته است. اندک‌اندک وضعیت اجتماعی جامعه سبب شد که راهپیمایی و زیارت اربعین به خصوص از نجف تا کربلا تبدیل به نماد شود.

نمادی برای انتقال پیام‌

این استاد دانشگاه بیان کرد: گرچه گونه غالب عزاداری، مرثیه‌خوانی و گریه و تباکی است، اما پیاده‌روی هم اربعین از نمادهای ارزشمند است و پیام‌های زیادی را منتقل می‌کند. جمعیت زیادی در این مراسم حضور می‌یابند و حضور پُرشور موجب می‌شود که این نماد پُررنگ‌تر شود.

یاوری افزود: در اسلام حرکات و مراسم جمعی وجود دارد که اثربخش‌تر از اقدامات فردی است. مثلا ما در منزل نماز می‌خوانیم، اما نماز جماعت ارزش بیشتری دارد. در باب زیارت هم این‌طور است و اگر عده‌ای جمع شوند و پیاده‌روی کنند، اتحاد خواهند داشت و پیامی را منتقل می‌کنند. سپس جریان‌های استکباری و استثماری این پیام‌ها را می‌بینند و می‌فهمند که کسی به نام سیدالشهدا(ع) اینها را دور هم جمع کرده و نهادی ایجاد شده است. پس قیام سیدالشهدا(ع) هنوز زنده است و خون امام حسین(ع) همچنان حیات دارد.

پیاده‌روی اربعین فربهی مناسکی نیست

وی در پاسخ به این پرسش که در جواب کسانی که پر و بال دادن به پیاده‌روی اربعین را فربهی مناسکی می‌دانند چه می‌گویید، بیان کرد: در روز قدس مردم به خیابان‌ها می‌آیند و دلسوزی خود را برای فلسطینیان نشان می‌دهند یا اگر مردم بخواهند از انقلاب دفاع کنند، ۲۲ بهمن به خیابان می‌آیند. بنابراین اگر جمعیت و حرکتی شکل می‌گیرد، دلیلی بر فربهی یک اقدام نیست. وقتی این پیاده‌روی اربعین را تبدیل به فرهنگ کنیم، اتحادی بین تمام فرق و مذاهب به خصوص شیعیان ایجاد می‌شود و با خود یکسری آورده‌های فرهنگی دارد و نمی‌توان گفت آیین‌های عزاداری در حال فربه شدن هستند.

یاوری تصریح کرد: یک زمان بحث بدعت است که باید جلوی آن گرفته شود، اما در خصوص راهپیمایی اربعین بدعت مطرح نیست بلکه این آداب و رسوم اهمیت دارد و آورده‌های بسیاری داشته است. برای نمونه ما چیزی به نام موکب و موکب‌داری را در کشورمان نداشتیم، از عراق وارد کشور ما شده و ادبیاتش هم در کشور ما شکل گرفته است. اینها موجب فربه شدن مناسک نمی‌شود، بلکه امکانی برای بروز سنت‌های مختلف است. چون جمهوری اسلامی ایران انقلابش را برگرفته از خون امام حسین(ع) می‌داند، با جدیت آن را برگزار می‌کند؛ چنان‌که امام خمینی گفت این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته یا در جای دیگری بیان کرد که این انقلاب برگرفته از قیام سیدالشهدا(ع) است. البته امام تاکید می‌کرد که عزاداری به صورت سنتی باشد و حواشی و انحرافاتش کنار برود تا از اصل آن غافل نشویم.

وی با اشاره به مغرضانی که می‌خواهند از وضعیت عزاداری‌ها سوءاستفاده‌ کنند، بیان کرد: عده‌ای می‌خواهند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و فقط بدعت و انحرافاتی را که به وجود می‌آید مطرح می‌کنند و سپس می‌گویند همه این مراسم همین است. حال اگر این راهپیمایی، سینه‌زنی و علم‌ها و کُتل‌ها نباشد پیام کربلا چطور منتقل شود؟

این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه چه نسبتی میان پیاده‌روی اربعین و ظهور وجود دارد؟ گفت: طبق روایات، قبل از ظهور حضرت(عج) ظلم و جور زیاد می‌شود، اما به معنای فساد همه عالم نیست و این‌طور نیست که انسان‌های خوب نیستند و کاری نمی‌کنند. همچنین براساس روایات، وقتی امام(عج) ظهور می‌کنند، جوانان شیفته امام می‌شوند و گروه‌گروه به سمت امام(عج) می‌روند. حال زیارت اربعین را هم به عنوان یک الگو قرار می‌دهیم که سیدالشهدا(ع) پیامی را منتقل کرده و ما آن پیام را با این نمادها به جهان منتقل می‌کنیم. بسیاری از زوار تحت تأثیر این پیام‌ها قرار گرفته‌اند، برخی نمازخوان یا مقید شدند. بنابراین زمینه‌ای است برای تشکیل جامعه‌ای که حضرت حجت(عج) به دنبال آن است و بسیار حرکت خوبی محسوب می‌شود. در روایات درباره اینکه پیاده‌روی اربعین از نشانه‌های ظهور باشد چیزی گزارش نشده، اما حرکتی پسندیده است؛ یعنی با انجام کارهای پسندیده زمینه‌ ظهور حضرت حجت(عج) فراهم می‌شود.