با برگزاری جشنواره‌ای در مسکو انجام شد؛ تلاش‌هایی برای احیای زبان یهودیان تاتی ایرانی
یهودیان کوهستان یا یهودیان تاتی از قرن پنجم میلادی به قفقاز کوچ کردند. زبان آنها که جوئوری نام دارد اکنون در معرض انقراض است. به تازگی جشنواره‌ای برای احیای این زبان در مسکو برپا شده است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، دومین جشنواره زبان جوئوری (زبان یهودی-تاتی)، یکی از نادرترین زبان‌های دنیا به صورت آنلاین در مسکو برگزار شد. به گفته رئیس بنیاد یهودیان کوهستان، تمامی علاقه‌مندان بدون هیچ محدودیتی می‌توانستند به این جشنواره ملحق شوند.
امسال این جشنواره برای دومین بار به پیشنهاد گرمان زاخاریایف رئیس بنیاد یهودیان «کوهستان» برگزار می‌شود. وی زاده و بزرگ شده منطقه کراسنایا اسلابودا در شمال آذربایجان است که منطقه یهودیان کوهستان به شمار می‌رود. گرمان زاخاریایف از طرفداران سرسخت حفظ زبان مادری است که تلاش‌های بسیاری برای آموزش و توسعه آن انجام می‌دهد.
شرکت‌کنندگان در این جشنواره عمدتاً سیاستمداران، فعالان اجتماعی، دانشمندان و اساتید دانشگاه‌ها هستند. برل لازار راوین ارشد روسیه، یوری کانِر رئیس کنگره یهودیان روسیه، ایگور بارینوف رئیس آژانس فدرال در امور اقوام، یوگنی یرِمین رئیس دپارتمان همکاری با سازمان‌های دینی وابسته به اداره سیاست‌های داخلی دفتر ریاست جمهوری، ویتالی سوچکوف مدیر دپارتمان سیاست اقوام و روابط بین مناطق، سوتلانا نوژدینا مدیر اجرایی بنیاد حفظ زبان‌های قومی فدراسیون روسیه و همچنین پژوهشگران زبانشناس و تدوین و تالیف کنندگان کتب آموزشی و کمک آموزشی، اساتید دانشگاه‌ها، مدرسین ادبیات و نمایندگان نسل جوان که به فراگیری زبان علاقه دارند، افراد بلندپروازی که به میراث فرهنگی نیاکان خود بی‌توجه نیستند، همگی در این برنامه حضور پیدا می‌کنند.
شرکت کنندگان و تماشاچیان جشنواره آنلاین می‌توانند سخنرانی‌ها را به زبان مادری گوش کرده و به قطعه‌هایی از آثار ادبی جدید و کلاسیک به همان زبان گوش فرادهند. علاوه بر این شرکت کنندگان درباره وضعیت امروز زبان جوئوری به بحث و تبادل نظر نشسته، روند توسعه برنامه بلندمدت بنیاد برای حفظ و آموزش آن را ارزیابی می‌کنند. در چارچوب این برنامه، زبان جوئوری در محافل یهودیان مسکو، استان مسکو و شهرهای قفقاز آموزش داده می‌شود.
همچنین، با همکاری بنیاد مذکور، واژه‌نامه، کتاب آموزشی و کتاب‌های روش تدریس برای سنین مختلف تدوین و منتشر شده، نرم‌افزارهای متعددی برای نصب روی گوشی‌های تلفن همراه و همچنین مترجم آنلاین و مجموعه آثار الکترونیکی و صوتی به زبان جوئوری طراحی شده است.
در این جشنواره، توجه ویژه به سال تحصیلی در دانشگاه دولتی کاسیگین و برنامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد در رشته «زبان و فرهنگ دیاسپورای یهود» معطوف شد. در حال حاضر پنج دانشجو مشغول تحصیل در این رشته هستند و علاوه بر زبان جوئوری، تاریخ و فرهنگ اقوام یهود کوهستانی را مطالعه می‌کنند. برای اولین بار در دنیا، زبان جوئوری به عنوان یک رشته تحصیلی در دانشگاه پذیرفته شده است که همین موضوع نیز به بحث و بررسی گذاشته می‌شود.
جوئوری چه زبانی است؟
جوئوری یکی از زبان‌های اقوام یهود کوهستانی بوده و به زیرشاخه غربی گروه زبان‌های ایرانی از خانواده زبان‌های هندواروپایی تعلق دارد. این زبان از ریشه زبان پارسی و در معرض انقراض است. یهودیان آذربایجان، داغستان و کاباردین- بالکار از زمان‌های گذشته به این زبان صحبت می‌کردند. امروز سخنوران این زبان در تمام قاره‌ها و کشورهای دنیا ساکن هستند. به گفته رئیس بنیاد، در گذشته این زبان سخنوران بسیار داشت، اما به دلیل مهاجرت‌های متعدد و نقل مکان آنها به شهرهای بزرگ، رو به انقراض گذاشت. یونسکو نیز زبان جهوری را در فهرست «اطلس زبان‌های» در حال انقراض قرار داده است.
یهودیان کوهستان یا تات‌های یهودی که یهودیان قفقاز هم نامیده می‌شوند، گروه مردم ایرانی‌تبارند که از قرن پنجم میلادی مهاجرت کرده‌اند. آنان به نام‌های «داغ جوودی» و «جوئوری» نیز خوانده می‌شوند.
شماری از این یهودیان امروز در شهر شهرستان کراسنایا اِسلو بودا در جمهوری آذربایجان زندگی می‌کنند و موزه‌ای برای حفظ و معرفی میراث آنان برپا شده است. کراسنایا اسلوبودا، بیرون از رژیم صهیونیستی و آمریکا، تنها شهرستان تماماً یهودی‌نشین جهان است، و جمعیتی حدود ۳ هزار و پانصد نفر دارد.در حال حاضر تعداد سخنوران این زبان به ۱۲۰ تا ۱۵۰ نفر در رژیم صهیونیستی می‌رسد. علاوه بر این‌ها تعدادی نیز در مسکو، سنت‌پترزبورگ، آلمان، اتریش، امریکا و کانادا ساکن هستند.