گفتگوی ادیان و تقریب مذاهب؛ دو بال گفتمان جهان اسلام

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، روح الله رحمانی شمس دانش‌آموخته‌‌‌‌ی دانشگاه ادیان و مذاهب در یادداشتی آورده است:

سال‌های متمادی است که در میان جوامع علمی و فرهنگی، دو موضوع تقریب مذاهب و گفتگوی ادیان بیشترین آوازه را به خود گرفته و بسیاری از شخصیت‌ها، افتخار خود را بودن در این مسیر و تلاش برای تحقق این دو مهم بیان می‌دارند. باید توجه داشت که مسئله تقریب و گفتگو راز مانایی اسلام در جهان جدید است و این یادگار، بازمانده از دوران حضور امامان معصوم در میان مردم و هم‌سخنی با سایر ادیان و مذاهب است.
اگر به درستی به کلام معصوم نگریسته شود که «فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا» نشان دهنده این موضوع است که سیره و روش پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بر تبلیغ به شیوه‌های جذب مخاطب با هر طریق و شیوه‌ای نبوده و هدف از بیان و اطلاع از محاسن کلام جذب و جلب مریدان و ایجاد بازارگرمی و مطاع فروشی نبوده است. اهل بیت پیامبر به آموزش معارف صحیح بسنده نموده و در کلام ایشان چنین آورده شده است که «اِعرِفِ الحَقَّ، تُعرَف اَهلَهُ» که نشان از شناخت حق است تا بتوان اهل حق را شناخت.
در سیره اهل بیت بیان نشده است که جایی با دشمن حق و حقیقت مماشات نموده‌اند، اما بیان نشده است که امامی در سخنان و حتی در مناظرات با اهل کتاب و پیروان سایر مذاهب روشی به جز بیان حق و گفتار صادق استفاده نموده باشند. وظیفه ذاتی دانشگاه و حوزه تبیین صحیح داشته‌های معارفی اسلام ناب در محیط آکادمیک است و این مسئله در دانشگاه ادیان در حال اجرا است. هرچند که رسیدن به هدف متعالی این حوزه تخصصی نیازمند آزمون‌های بسیار و تجربیات فراوان است و و این دو نهاد بزرگ علمی-فرهنگی-دینی به خوبی واقف‌اند که پیمودن این راه به شکل ناصواب، خطری است که در صورت اجرای اشتباه آن، سالیان درازی زحمت بزرگان این طریقت را هدر خواهد داد و تا دورانی طولانی، دیگر نمی‌توان سخنی در این محیط به زبان آورد و قلمی حق نگاشتن از آن را نخواهد داشت. پس لازم و ضروری است که جانب احتیاط در این مسیر انجام شود و گامی بدون برنامه و تحقیق و تفکر و مشورت برداشته نشود.
یکی از رسالت‌هایی که می‌توان آن را به درستی به دانشگاه ادیان و مذاهب نسبت داد و توقع تحقق این دو امر بزرگ را از آن داشت، حرکت در راستای این دو هدف و شناساندن حق و حقیقت از مصادر اصلی اسلام بوده که سیره اهل‌بیت(ع) نماد بارز این مصادر است. شاید در این راه کم و کاستی‌هایی نیز مشاهده شود، اما این راه پرپیچ و خمی است که باید با گام‌هایی استوار اما با لحاظ جوانب گوناگون احتیاط پیموده شود. برخی گام نهادن در این مسیر و برخی نیز احتیاط در راه پیمودن آن را، با زبان کنایه و طعنه و یا نقدهای بی‌محتوا سرزنش می‌نمایند که اگر نقدی از سر دلسوزی و ایجاد تحول و تسریع در حرکت باشد، باید مشتاقانه به آن گوش جان سپرد، اما سخن‌پرانی‌هایی که بیشتر حکم سنگ در راه است را باید نادیده انگاشت و از کنارشان به آرامی عبور کرد.
تا کنون دانشگاه ادیان توانسته است به شکل مقدماتی برنامه‌هایی را در این دو محور اساسی راه اندازی نماید که این حرکت ارزنده در حکم کاشت نهالی از شجره طیبه است. حال برای رشد و نمو این درخت نوپا نیازمند حرکت‌های سنجیده و مراقبت‌های خاص و نگهداری تخصصی است که این وظیفه به عهده اساتید و دانشجویان مستعدی است که با اقدام انقلابی و هم راستا با اهداف جریان‌ساز اهل بیت علیهم السلام و هم‌فکر با امامین انقلاب حرکت نموده، تا این نهال به درختی تنومند تبدیل و بتوان از این دو حرکت مقدس ثمره‌های بی‌نظیری تقدیم جهان اسلام و دنیای مدرن و در حال تحولات آنی نمود.
باید توجه داشت که در ابتدای هر راهی خار و خاشاک‌هایی سد راه خواهند شد و تنه نوپای این حرکت را خواهند آزرد؛ با نگاه به چشم‌انداز وسیع این حرکت نباید ناامید شد و تمام آزارها و اذیت‌ها را با تاسی به سیره نبوی با کمال اقتدار طی نمود و این وظیفه الهی را به سرانجام رساند.
گفتگوی ادیان و تقریب مذاهب دو بال با عظمت گفتمانی است که سرلوحه آن نبی مکرم اسلام و ائمه معصومین علیهم السلام بوده و بزرگان مسلمان از دوران صحابیان پیامبر(ص) تا اصحاب امامان در طول تاریخ اسلامی چه از اهل سنت و چه شیعه، تلاش‌های بی‌وقفه‌ای در این راه انجام داده‌اند و هر کدام در مسیر خود به موفقیت‌ها و پیشرفت‌هایی دست یافته‌اند و نباید اجازه داد که با شیطنت اشخاصی که لباس مصلح به تن نموده اما چیزی جز خسران به بار نمی‌آورند، این حرکت کند و یا از حرکت باز ایستد. چنانچه فرمان خداوند در قرآن چنین است که «فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا» و تمام جان و دل را در این راه نهاد که وعده الهی حق است و «إِنَّ مَعِیَ رَبِّی سَیَهْدِینِ».