فقیهی که تشکیل مجلس شورای ملی را حرام می‌دانست
محمدباقر درچه ای از مراجع بزرگ اصفهان و از اساتید آیت الله العظمی
بروجردی می باشد، در ذیل زندگی نامه مختصری از این فقیه بزرگ می آید:
سیّد محمّد باقر دُرچه‌ای(۱۲۶۴-۱۳۴۲ق)، از
فقیهان امامی قرن سیزدهم و چهاردهم قمری و از استادان برجسته حوزه علمیه
اصفهان به شمار می‌رفت. او در نجف نزد میرزای شیرازی و میرزا حبیب الله
رشتی و در اصفهان نزد محمد باقر خوانساری شاگردی کرد. از برجسته‌ترین
شاگردان وی می‌توان به سید ابوالحسن اصفهانی و حاج آقا حسین بروجردی اشاره
کرد.
پس از درگذشت سید اسماعیل صدر بسیاری از
مردم اصفهان و شهرهای دیگر از او تقلید می‌کردند. درچه‌ای در عملکرد سیاسی
بسیار محتاط بود و در ماجرای نهضت مشروطه، همفکری او با شیخ فضل الله نوری
گزارش شده است. او سرانجام در ۱۳۴۲ق در دُرچه درگذشت و در قبرستان تخت
فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.
ولادت و نسب
سید محمد باقر درچه‌ای در سال ۱۲۶۴ در روستای درچه در لِنجِان اصفهان به دنیا آمد.
نسبش به امام موسی کاظم(ع) می‌رسد. پدرش
مرتضی و برادرانش محمد حسین و محمد مهدی از عالمان دین بوده‌اند. مهدی از
دانش آموختگان حوزه نجف و از مدرسان مشهور فقه و اصول حوزه اصفهان به شمار
می‌رفت. جد اعلایش محمد میر لوحی سبزواری از عالمان بزرگ اصفهان در دوره
صفویه و معاصر با محمد تقی مجلسی بود.
تحصیل و تدریس
محمد باقر درچه‌ای در سیزده سالگی فراگیری
علوم دینی را در اصفهان آغاز کرد. او فقه و اصول را نزد عالمانی چون محمد
باقر خوانساری، صاحب روضات الجنات، محمد حسن نجفی و میرزا ابو المعالی
کرباسی فرا گرفت.
سید محمد باقر در حدود سال ۱۲۹۰ قمری برای
تکمیل تحصیلات به نجف رفت و در درس‌های خارج فقه و اصول فقهایی چون میرزای
شیرازی، سید حسن کوه کمری و میرزا حبیب الله رشتی حاضر شد.
درچه‌ای در ۱۳۰۳ به اصفهان بازگشت و تا
آخر عمر به تالیف، تدریس و فعالیت‌های علمی و اجتماعی پرداخت. محل تدریس او
مدرسه نیم آورد و مسجد نو و محل اقامۀ نماز جماعت او مسجد بازارچه وزیر
بود.
ایشان در حوزه علمیه اصفهان به عنوان
استاد ممتاز فقه و اصول به شهرت رسید. چنانکه طالبان فقه از شهرهای دیگر
نیز برای استفادۀ از حوزۀ درس وی به این شهر می‌آمدند.
مباحث درس درچه‌ای عمدتاً برگرفته از
تقریرات درس‌های میرزا حبیب الله رشتی بود. گفته‌اند که وی سه درس در هر
روز داشت و هر درس را سه بار تقریر می‌کرد.
شاگردان و آثار
برخی از مشهورترین شاگردان درچه‌ای عبارتند از:
سید ابوالحسن اصفهانی، حاج آقا حسین
بروجردی، میرزا حسن جابری انصاری، میرزا علی آقا شیرازی، سید عبدالحسین
طیب، میرزای مهدی اصفهانی، محمد حسن آقا نجفی قوچانی، سید جمال الدین
گلپایگانی، سید حسن مدرس، محمد ابراهیم کرباسی،حاج آقا رحیم ارباب و جلال
الدین همایی.
از آثار آیت الله درچه‌ای می توان به؛
حاشیه بر دو کتاب المکاسب و فرائد الاصول شیخ انصاری، حاشیه بر مجمع
الرسائل شیخ محمد حسن گزی، حاشیه بر الحدائق فی اصول الدین شیخ جعفر
شوشتری، رساله عملیه، رساله‌ای در جبر و تفویض و کتابی مفصل شامل یک دوره
فقه و اصول که احتمالا تقریرات درس استادش میرزا حبیب الله رشتی بوده است،
اشاره کرد.
مرجعیت
پس از درگذشت سید اسماعیل صدر (د ۱۳۳۸) بسیاری از مردم اصفهان و شهرهای دیگر، او را به عنوان مرجع تقلید خود برگزیدند.
فعالیت سیاسی اجتماعی
درچه‌ای در عملکرد سیاسی بسیار محتاط بود، در ماجرای نهضت مشروطه همفکری او با شیخ فضل الله نوری در برهه‌ای گزارش شده است.
او در پاسخ به استفتائی در ربیع الثانی
۱۳۲۶ دربارۀ مجلس شورای ملی، مفاسد این مجلس را در دو سال گذشته از حد و
حصر بیرون دانست و کمک کردن به تشکیل آن را حرام خواند.
خصوصیات
درچه‌ای با صفاتی چون ساده زیستی،
پرهیزکاری، احتیاط در مصرف وجوه شرعی، مبارزه با خرافات و عقاید ناروا،
مانند اظهارات غلوآمیز درباره امامان شیعه علیهم السلام، نظم بسیار در
زندگی و جدیت در امر تدریس شناخته شده بود.
چنانکه به گفته همایی حتی خبر شنیدن درگذشت مادرش، موجب تعطیلی درس او نشد.
درگذشت
درچه‌ای در ۱۳۴۲ق در درچه درگذشت. پیکر وی از درچه به اصفهان تشییع شد و در قبرستان تخت فولاد به خاک سپرده شد.
منبع : ویکی شیعه