تفسیر عرفانی دعا در نگاه قرآن

چکیده :
دعا از سه منظر فیلسوفانه، تجربه‌گرایانه و عارفانه می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد و در هر بُعدی، ویژگی‌های خاص خود را دارد. دعای عارفانه زیباست؛ زیرا گفتگو هدف است و نتیجه‌محور نیست و لذت‌بخش بودن آن به خاطر اذن خداست.
دعا از میزان فهم انسان به مقام خداوندی متأثر است و می‌تواند در مرتبه تاجرانه به معنای رابطه عادی با خدا و در مرتبه عارفانه (تجلی افعالی، صفاتی و ذاتی) تحقق یابد. در تجلی افعالی، انسان خواسته‌های مادی را در پرتو لذت گفت‌وگو با خداوند می‌بیند، اما در مرتبه تجلی صفاتی و ذاتی خواسته‌های او فراتر از عالم ماده است.
قرآن بحث دعا را چندگونه مطرح می‌کند که عبارتند از: ارزش دعا، تشویق به دعا کردن، نحوه پذیرش دعا و انواع خواسته‌های انسان، تفسیر عرفانی این آیات بر این مبناست که کمال انسان در دعا این است که نفس گفت‌وگو و خواستن از او را لذت‌بخش بداند و آنچه را از خدا می‌خواهد، تابع لذت گفت‌وگو باشد.

کلید واژه: دعای قرآنی، ابعاد دعا، مراتب دعا، تفسیر عرفانی.