جامعه داوودی بُهرههای هند که مرکز آن در هند است، مساجد فاطمی مصر را بازسازی و نگهداری میکند.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، مصر همواره از جامعه داوودی بُهرههای هند به خاطر تلاشهایش در بازسازی مساجد تاریخی فاطمی این کشور قدردانی کرده است. این دو ملت، مدتهاست که از یک رابطه قوی برخوردارند و روابط آنها به دهه ۱۹۷۰ بازمیگردد؛ زمانی که اولین بهرهای وارد مصر شد و در این کشور استقرار یافت. مرکز بهرههای داوودی در هند و پاکستان است و بیشتر آنها در ایالت گجرات، در غرب هند متمرکز شدهاند. آنها فرقهای از شاخه شیعه اسماعیلیه اسلام بوده و ادعا میکنند که مستقیماً از فاطمیانی هستند که در سال ۹۶۹ تا ۱۱۷۱ بر مصر حکومت کردند.
۸ اوت در قاهره، سلطان مفضل سیف الدین، رهبر هندی جامعه داوودی بهره، برای نظارت بر اتمام کار مرمت و افتتاح مسجد تاریخی سیده نفیسه، نوه حضرت محمد به عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر پیوست. یک روز پیش از آن، السیسی به منظور قدردانی از حمایت مالی جامعه بهره از مرمت آثار فاطمی، با اعطای نشان نیل که یکی از عالیترین نشانها در مصر است، از سلطان مفضل تقدیر کرد.
جمال عبدالرحیم، استاد آثار باستانی اسلامی در دانشگاه قاهره در این باره گفت: حمایت بهره از بناهای فاطمی در مصر به دهه ۱۹۷۰ و در زمان ریاست انور السادات (۱۹۷۰-۱۹۸۱) برمی گردد. او به المانیتور گفت: آنها در سال ۱۹۷۴ به مصر آمدند. من خودم در آن زمان شاهد عینی ورود آنها بودم. زیرساختهای مصر در نتیجه جنگهای پی در پی از جمله در جنگ های اعراب و اسرائیل در سال های ۱۹۵۶، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳، آسیب زیادی دیده بود.
عبدالرحیم افزود: ما مصریها، وقت یا پولی نداریم که از آثار باستانی خود مراقبت کنیم. بهرهها در سال ۱۹۷۴، یک سال پس از جنگ [اکتبر ۱۹۷۳] به مصر آمدند. آنها با رئیس جمهور سادات در مورد تمایل خود برای بازسازی بناهای تاریخی فاطمی که به دلیل جنگهای مکرر تخریب شده بود، صحبت کردند. وی ادامه داد: آنها پس از اعلام رضایت حاکان مصر، از بازسازی مسجد الحاکم که ویرانترین بنای فاطمی در آن زمان بود، فعالت خود را شروع کردند.
ساخت و ساز مسجد الحاکم در سال ۹۹۰ و در زمان خلیفه فاطمی العزیز بالله آغاز شد. پسرش، خلیفه الحاکم بامر الله، مسجد را در سال ۱۰۱۲ تکمیل کرد. الحاکم با ۱۴۰۰۰ متر مربع مساحت، دومین مسجد تاریخی بزرگ در مصر است.
مسجد الحاکم در انتهای خیابان معز در بخش تاریخی قاهره قرار دارد، خیابانی به طول یک کیلومتر که به نام چهارمین خلیفه فاطمی نامگذاری شده است. این خیابان، مکانهای باستانی و اسلامی بسیاری از سلسله فاطمی(۹۶۹-۱۱۷۱ میلادی) و خاندان محمدعلی (۱۸۰۵-۱۹۵۳) را در خود جای داده است. یونسکو در سال ۱۹۷۹ این خیابان را به فهرست میراث جهانی خود اضافه کرد.
مسجد الحاکم قبل از بازسازی در وضعیت بسیار وخیمی بود. عبدالرحیم گفت که در طول قرنها به عنوان اصطبل، موزه و مدرسه ابتدایی برای ساکنان منطقه مورد استفاده قرار میگرفت. او میگوید: من شاهد بودم که تعداد زیادی از بهرهها به همراه تجهیزات برای نظافت و بازسازی مسجد الحاکم به مصر آمدند. آنها قسمتهای تخریب شده را تعمیر و حیاط را تمیز کردند، تا هدف و کارکرد اصلی این مکان به عنوان مسجد حفظ شد.
عبدالرحیم افزود که مسجد الحاکم دستخوش چندین بازسازی مدرن قرار گرفته است، از جمله در دهه ۱۹۸۰ که بازسازی توسط مصریها و با تامین مالی بهرهها انجام شد. در ماه فوریه، علناً اعلام شد که بهرهها ۸۵ میلیون پوند مصری (۲.۷۵ میلیون دلار) برای حمایت از دور دیگری از بازسازی که در سال ۲۰۱۷ آغاز شد، کمک کرده است.
در ۲۵ ژوئن، نخست وزیر هند، نارندرا مودی به قاهره سفر کرد . وی پس از دیدار با السیسی، از مسجد الحاکم نیز بازدید کرد و تعدادی از بهرههای مقیم مصر از وی پذیرایی کردند.
رسانه های هندی بازدید مودی از این مسجد را مهم توصیف کردند. تایمز آو ایندیا به نقل از آجیت گوپته، سفیر هند در قاهره، گفت: نخست وزیر مودی وابستگی بسیار نزدیکی به جامعه بهره دارد و این فرصتی برای او خواهد بود که دوباره به یک مکان مذهبی بسیار مهم سفر کند. به گفته سفارت هند در قاهره، حدود ۶۰۰ بهره داوودی در مصر زندگی میکنند.
این روزنامه همچنین گزارش داد که مودی حتی قبل از اینکه در سال ۲۰۱۴ نخست وزیر شود، روابط طولانی مدت با جامعه بهره داشته است، زیرا او بین سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۴ به عنوان وزیر ارشد در منطقه گجرات خدمت کرده است. جایی که بهرهها در آن ساکن هستند.
عبدالرحیم، یکی از اعضای کمیته دائمی آثار باستانی اسلامی در شورای عالی آثار باستانی(SCA)، گفت: اگرچه فاطمیون از تونس کنونی سرچشمه گرفتهاند، اما مصر سهم بزرگی از بناهای تاریخی فاطمی دارد. او افزود: «فاطمیان حدود دو قرن بر مصر حکومت کردند. علاوه بر سهم آنها در هنر، مساجد، دروازهها و دیوارهای زیادی نیز ساختند.» به گفته عبدالرحیم، موزه هنرهای اسلامی در قاهره سه سالن را به هنرهای فاطمی اختصاص داده است.
او گفت : «فاطمیون نه تنها در معماری ، بلکه در هنرهایی مانند سرامیک، نساجی و کارهای چوبی نیز باهوش بودند. ما هنر آنها را یکی از زیباترین هنرهای مصر میدانیم. آنها بخش مهمی از تاریخ مصر اسلامی هستند.»
جدیدترین کمک بهرهها به قاهره، حمایت از بازسازی مسجد الاقمر با هزینه ۱۴ میلیون پوند مصری (۴۵۳۰۸۰ دلار) بود. کار در اکتبر ۲۰۲۰ آغاز شد و هفته گذشته مسجد افتتاح گردید.
ابوبکر عبدالله، مدیر بخش آثار باستانی اسلامی، قبطی و یهودی در شورای عالی آثار باستانی، به المانیتور گفت که خلیفه فاطمی، ابوعلی المنصور بن المستعلی که بیشتر با نام سلطنتی الامیر بأحکام الله شناخته میشود، مسجد الاقمر را در سال ۱۱۲۵ تأسیس کرد.
وی گفت: این مسجد به عنوان یکی از نمونههای زیبای دوران فاطمیه و قدیمی ترین مسجد کوچک باقی مانده به شمار میرود که تنها ۵۰۰ متر مربع مساحت دارد. یکی از بارزترین ویژگیهای این مسجد، نمای آن است که قدیمیترین نمای سنگی در بین مساجد مصر را دارد.
به گفته عبدالله، مسجد الاقمر تحت بازسازیهای زیادی قرار گرفته، از جمله در سال ۱۳۹۶ توسط امیر مملوک السلیمی که مناره و منبر را اضافه کرد. در قرن نوزدهم و در دوران عثمانی نیز توسط سلیمان آقا السلحدار یکی از شاهزادگان محمدعلی پاشا مرمت شد.
الاقمر در دهه ۱۹۹۰ تحت نظارت دولت مصر بازسازی دیگری را با بودجه بهره انجام داد. عبدالله خاطرنشان کرد که جامعه بهره با شورای عالی آثار باستانی برای بازسازی ساختمانهای فاطمی ثبت شده در این شورا که تعداد آنها ۲۹ عدد در سراسر مصر است، همکاری میکند.
جامعه بهره با وزارت اوقاف در مورد ساختمانهایی که به عنوان آثار باستانی در شورای عالی آثار باستانی ثبت نشدهاند نیز همکاری میکند. این مساجد شامل مساجد اهل بیت، از جمله مسجد الحسین که توسط السیسی و سلطان سیف الدین در آوریل سال گذشته افتتاح شد نیز میباشد.
بهرهها در حال حاضر مشغول بازسازی مسجد سیده زینب نیز میباشند که در سال آینده بازسازی آن تکمیل خواهد شد. عبدالله گفت: آنها نه تنها این مکانها را تأمین مالی و بازسازی میکنند، بلکه مسئولیت نگهداری آن را نیز بر عهده دارند. عبدالله در ادامه بیان میکند که علاوه بر کمک بهرهها در حفظ بناهای تاریخی، کار نوسازی این ابنیه باعث افزایش گردشگر مذهبی در مصر میشود.