آیا اندونزی هدف بعدی پروژه عادی سازی روابط با اسرائیل است؟

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، با توجه به سابقه طولانی جاکارتا در حمایت از آرمان فلسطین و احتمال بروز اعتراضات عمومی، حتی اگر عربستان سعودی این طرح بحث برانگیز را دنبال کند، اندونزی بعید است به این زودی روابط با اسرائیل را عادی کند.

به نظر می‌رسد روند عادی سازی در پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ پس از برقراری رسمی روابط بحرین، امارات متحده عربی، مراکش و سودان با رژیم صهیونیستی، شتاب خود را از دست داد.

اما در هفته‌های اخیر، گزارش‌هایی مبنی بر نزدیک‌تر شدن عربستان سعودی به برقراری روابط رسمی با رژیم صهیونیستی، این سوال را مطرح کرده است که گزینه بعدی کدام کشور است؟

احتمال توافق در اوایل ماه مه زمانی به وجود آمد که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت بایدن، اعلام کرد که عادی سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی به نفع منافع ملی ایالات متحده است.

و پنجشنبه گذشته (۲۱ سپتامبر)، محمد بن سلمان در مصاحبه‌ای اعلام کرد که عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی قرار است به یک توافق تاریخی برسند. او به فاکس نیوز گفت: «هر روز به این توافق نزدیک‌تر می‌شویم.»

با این حال، کارشناسان و تحلیلگران به میدل ایست‌ای گفتند که در حالی که احتمالا روابط بین پادشاهی و رژیم صهیونیستی در آینده نزدیک گسترش خواهد یافت، اندونزی، بزرگترین کشور با اکثریت مسلمان جهان، فعلا در این روند عادی سازی روابط قرار نخواهد گرفت.

باگوس هندرانینگ کوبارسیه، مدیر امور خاورمیانه وزارت خارجه اندونزی، بر این موضوع تاکید کرد و به میدل ایست‌ای گفت که این کشور هیچ قصدی برای برقراری روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی ندارد. وی گفت: تا زمانی که فلسطین استقلال خود را به دست نیاورد، این کار را انجام نمی‌دهیم.

اگرچه جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، اکثر سیاست‌های سلف خود در خاورمیانه را که به نفع رژیم صهیونیستی بود کنار گذاشت اما عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی در میان آنها نبوده است.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در دیدار دسامبر ۲۰۲۱ خود با وزیر امور خارجه اندونزی، رتنو مارسودی در جاکارتا، احتمال برقراری روابط دیپلماتیک بین رژیم صهیونیستی و اندونزی را مطرح کرد.

در همان ماه، سخنگوی وزارت خارجه اندونزی، تئوکو فیزاسیه، در گفتگو با سایت Nikkei Asia تایید کرد که بلینکن این پیشنهاد را مطرح کرده است.

یوسف زیلبرمن، معاون سخنگوی وزارت خارجه رژیم صهیونیستی، هنگامی که از وی خواسته شد درباره امکان برقراری روابط دیپلماتیک اظهارنظر کند، به میدل ایست‌ای گفت: «اسرائیل دست صلح و دوستی را به سوی همه کشورهای جهان دراز می‌کند، این شامل اندونزی نیز می‌شود.»

یکی از مسئولین وزارت خارجه آمریکا به میدل ایست‌ای گفت که «به عنوان یک موضوع کلی، ما همچنان از یکپارچگی کامل اسرائیل در منطقه و فراتر از آن حمایت می‌کنیم.»

وی گفت: «ما شما را به دولت اندونزی و اسرائیل ارجاع می‌دهیم.» من نمی‌توانم چیزی از مکالمات دیپلماتیک خصوصی را به اشتراک بگذارم.

حمایت اندونزی از فلسطین

تحلیلگران به میدل ایست‌ای گفتند که موضوع مهمی که می‌تواند هرگونه توافق بالقوه عادی‌سازی را از بین ببرد، احساسات مردم اندونزی در طرفداری از فلسطین است که در وجود آن‌ها نهادینه شده است. این مسئله به زمانی برمی‌گردد که بنیانگذار اندونزی، سوکارنو، رژیم صهیونیستی را به اولین کنفرانس آسیایی-آفریقایی با موضوع فلسطین که در سال ۱۹۵۵ برگزار شد، دعوت نکرد.

اندونزی همچنین از حضور رژیم صهیونیستی در چهارمین دوره بازی‌های آسیایی که در سال ۱۹۶۲ در جاکارتا برگزار شد، جلوگیری کرد.

سیتی موتیاه ستیاواتی، مدرس روابط بین‌الملل در دانشگاه گادجاه مادا (UGM) در یوگیاکارتا در جزیره جاوه اندونزی، گفت که این کشور به دلیل اصول سیاست خارجی از آرمان فلسطین حمایت می‌کند.

ستیاواتی به میدل ایست‌ای گفت: «ما – به عنوان یک کشور مستعمره – با ملت فلسطین همدل هستیم. اکثریت جامعه مسلمانان اندونزی نمی‌توانند آغاز رابطه دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی را بپذیرند.»

یکی از اهالی جاکارتا به میدل ایست‌ای گفت: با وجود دولت راست افراطی رژیم صهیونیستی، تجاوز مستمر شهرک نشینان غیرقانونی، تداوم حمله به کرانه باختری، ادامه تحریکات در مسجد الاقصی و محاصره غزه، توجیه هرگونه روابط دیپلماتیک بین دولت ما و رژیم صهیونیستی غیرممکن است.

وی همچنین افزود: «هر فتوایی از سوی علمای عربستان سعودی صادر شود اگر عمیقاً احساس کنیم که با آموزه‌های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در تضاد است، برای ما اعتبار نخواهد داشت». علمای عربستان از برقراری روابط دیپلماتیک رسمی با رژیم صهیونیستی حمایت می‌کنند.

آکنولت کریستیان پاکپاهان، مدرس روابط بین‌الملل در دانشگاه کاتولیک پاراهیانگان (UNPAR) در باندونگ، استان جاوه غربی اندونزی، با این موضوع موافق است و می‌گوید: «به عنوان یک کشور قدرت متوسط، موقعیت اندونزی برای حمایت از فلسطین بسیار استراتژیک است.»

وی با اشاره به اینکه اندونزی سال گذشته میزبان اجلاس سران گروه ۲۰ در بالی بود، گفت: «اندونزی در حال تبدیل شدن به عنوان یک کشور تاثیرگذار جدید در فضای بین‌المللی است.»

دیدگاه عمومی نسبت به آینده روابط اندونزی و اسرائیل

گذشته از حمایت دیرینه دولت اندونزی از مردم فلسطین، بسیاری از اندونزیایی‌ها نیز دیدگاه‌های منفی نسبت به رژیم صهیونیستی دارند.

ممتازا تاترادینگرات، که در جاکارتا زندگی می‌کند، به میدل ایست‌ای گفت که او بسیار مخالف ایده عادی سازی است. ما به عنوان اندونزیایی‌ها چگونه می‌توانیم از رابطه با کشوری حمایت کنیم که به وضوح مرتکب جنایات علیه بشریت، اشغال غیرقانونی، استعمار و آپارتاید شده است؟»

بر اساس یک نظرسنجی ملی در ماه مه ۲۰۲۲ که توسط موسسه تحقیقاتی و مشاوره سایفول موجانی انجام شد، ۶۹ درصد از اندونزیایی‌ها از رژیم صهیونیستی متنفر هستند – و تنها ۲۰ درصد از آنها تصور مطلوبی از این رژیم داشتند.

احساسات ضد اسرائیلی چنان عمیق است که در اوایل سال جاری، بدنه حاکمه فوتبال جهان، فیفا، پس از مخالفت برخی سیاستمداران و شهروندان با حضور رژیم صهیونیستی، اندونزی را از میزبانی جام جهانی زیر ۲۰ سال ۲۰۲۳ محروم کرد.

مونیک رایکرز، بنیانگذار سازمان غیرانتفاعی Hadassah، گفت: «زمان آن فرا رسیده است که اندونزی به توافقنامه آبراهام بپیوندد.»

او به میدل ایست‌ای گفت: «اندونزی باید بر رفاه کشور تمرکز کند و برای حل مسئله فلسطین، اندونزی باید روابط دیپلماتیک داشته باشد. اندونزی نمی‌تواند کاری از دور انجام دهد. وی افزود: اندونزی به فناوری و نوآوری رژیم صهیونیستی در زمینه‌های سایبری، دفاع، سلامت، انرژی سبز، مدیریت آب، کشاورزی و مخابرات نیاز دارد.»

در حالی که اندونزی علنا برنامه‌های برقراری روابط با رژیم صهیونیستی را تکذیب می‌کند، طبق آمار منتشر شده توسط وزارت بازرگانی، اندونزی در سال ۲۰۲۲ به ارزش ۱۸۵.۲ میلیون دلار کالای غیرنفتی و گاز به اسرائیل صادر کرد، در حالی که در آن سال ۴۷.۸ میلیون دلار کالا از اسرائیل وارد کرد.

حجم تجارت بین دو کشور از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در سال است.

پاک‌پهان، مدرس Unpar یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های خصوصی اندونزی، گفت: «اندونزی هنوز روابط غیردیپلماتیک با رژیم صهیونیستی دارد و کاملاً رابطه با رژیم صهیونیستی را قطع نکرده است. چیزهایی وجود دارد که می‌توان از رژیم صهیونیستی خارج از چارچوب روابط دیپلماتیک به دست آورد – به عنوان مثال، انتقال دانش. در عصر توسعه علمی و افزایش فعالیت‌های تجاری بین‌المللی، به نظر می‌رسد اندونزی می‌تواند روابط غیر دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی را حفظ کند.»