دو نکته از زبان عبری برای پژوهشگران مطالعات قرآنی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، امروزه در مطالعات قرآنی، پژوهشگران برای فهم بهتر آیات به سراغ متون مقدس زبان عبری می‌روند، یا با یافتن ریشه‌های عبری نزدیک به واژگان قرآنی، سعی در درک اصیل‌تری از آیات قرآن دارند.

در کتاب The Ancient Hebrew Lexicon of the Bible
نویسنده آن ، Jeff A. Benner
به دو نکته جالب درباره زبان عبری باستانی اشاره می‌کند که احتمالاً برای پژوهشگران قابل توجه است.

برای فهم هر زبانی باید فرهنگ آن جامعه را شناخت. زبان عبری باستانی در فرهنگی رشد کرده که مردمش همه چیز را با حواس خود درک می‌کردند، به همین دلیل مفاهیم انضمامی هستند، بر خلاف زبان انگلیسی که مفاهیم انتزاعی را در بر می‌گیرد.

به‌عنوانِ نمونه خشم و عشق، مفاهیمی انتزاعی هستند. اما در زبان عبری خشم را با کلمه بینی نشان می‌دهند. زیرا فرد عصبانی لبه‌های یینی‌اش از فرط خشم، تکان می‌خورد.
یا اینکه برای گوزن و بلوط از یک کلمه استفاده می‌شود، با آنکه هیچ اشتراکی با هم ندارند. دلیلش این است که از نظر عبری‌زبانان، در میان درختان جنگل، بلوط از همه قوی‌تر است و در میان حیوانات گوزن چنین ویژگی دارد. یعنی وجه اشتراک آن دو قوی بودنشان است. اینگونه مفاهیم انتزاعی را ملموس بیان می‌کنند. از این رو در ترجمه انگلیسی تورات این واژگان ملموس به کلمات انتزاعی ترجمه می‌شوند. چون مخاطب انگلیسی زبان نمی‌تواند خشم را از واژه بینی یا قوی بودن را از واژه گوزن/بلوط دریابد.

هر حرف زبان عبری به‌تنهایی دارای معنای خاصی است. برای فهم یک کلمه باید ابتدا معنای هر حرف آن را دانست، آنگاه مجموع معناهای حروف، مفهوم آن کلمه را می‌رساند.

مثلا کلمه מסר به‌معنای خود را تسلیم کردن است. معنای حروف آن از این قرار است:

מ (مم) به معنای آب است که مفهوم دریا را در بر می‌گیرد. قوم یهود از دریا می‌ترسیدند، لذا این حرف، خوف و ترس را می‌رساند.

ס (سامخ) معنای تیزی و برندگی دارد و برای گناه به‌کار می‌رود.

ר (رش) به‌معنای رییس و مرد در رأس است.

با توجه به معانی حروف فوق، واژه מסר در بردارنده مفهوم پرهیز از خطا کردن به خاطر ترس از فرد بزرگی است که منجر به تسلیم شدن در برابر وی می‌گردد. اگر این کلمه برای خدا به‌کار رود، معنای تقوا و خداترسی می‌دهد، که به تسلیم بنده در برابر خدا می‌انجامد. لذا اسم فاعل آن ירא שמים به‌معنای «خداترس» است.

به‌نظر می‌رسد توجه به دو نکته فوق برای پژوهشگرانی که به مطالعات تطبیقی قرآن و تورات می‌پردازند، یا آنان که در زمینه ریشه‌شناسی، معناشناسی و تاریخ انگاره‌های قرآنی تحقیق می‌کنند، کمک‌کننده است.