جشن سال نو یهودیان مبارک | روش هشانا

به گزارش تحریریه ردنا (ادیان نیوز)، امروز “روش‌هشانا” سال نوی یهودیان است. این جشن یکی از مهم‌ترین تعطیلات تقویم یهودیان محسوب می‌شود.

سی روز از ماه الولِ عبری یا مهر شمسی به ‌اضافۀ ۱۰ روز ابتدایی ماه تیشری یا مهر را به یاد آن چهل روزی که موسی به میقات رفت تا ۱۰ فرمان خدا را برای قوم خود بیاورد، به انجام عبادت می‌پردازند. «روش هشانا» یا جشن سال نوی آن‌ها نیز دو روز ابتدایی ماه تیشری برگزار می‌شود؛ عیدی که آداب خاص خود را دارد.

تاریخ این عید در تقویم گریگوری سال به سال فرق می‌کند زیرا تقویم یهودی شمسی قمری است یعنی مبتنی بر چرخه‌های گردش ماه و خورشید است. روش هشانا هر سال در نخستین روز ماه تیشری قرار دارد.

طبق تقویم یهودی، تیشری نخستین ماه سال مدنی و هفتمین ماه سال کنیسه‌ای است. روش هشانا همیشه طبق تقویم گریگوری در ماه سپتامبر یا اکتبر رخ می‌دهد. ایام ۱۰ روزه توبه در آیین یهود از روش هشانا آغاز می‌شود.

در آیین یهود برای شادباش گفتن سال نو می‌گویند: «سال نو مبارک» (شانا توا) یا «سال نو مبارک و به خوشی» (شانا توا اومه‌توکاه). در روش هشانا سال نوی یهودی را جشن می‌گیرند و بزرگ‌داشت آفرینش جهان هم هست.

شخصی که در روزهای روش‌هشانا در شوفار می‌دمد باید نواهایی با طول‌های متغیر از آن در بیاورد.

اعضای خانواده و دوستان نزدیک در روزهای روش هشانا با هم غذاهای مخصوص این عید را می‌خورند که شامل انواع خوراکی‌های شیرین به عنوان نمادی از خوش و شیرین شدن سال نوی در پیش می‌شود. سیب و عسل، انار، شیرینی کشمشی گرد و کیک عسلی از جمله خوراکی‌هایی است که در عید سال نو می‌توان روی میزها مشاهده کرد.

طی تحقیقاتی که انجام داده‌ایم، ابتدا تمام رسومِ مرتبط با خوراک که در بین یهودیان رواج داشته بر پایۀ محصولات گیاهی بوده و اعیاد و روزهای مهم دیگر نیز همه با نجوم و طبیعت پیوند داشته است. اعیاد دیگری که در آن از کلماتی مثل «دشمن» نام برده می‌شود و یا خوراکی‌های غیر گیاهی که در برخی اعیاد مصرف می‌شود، همه بعد از دو مرتبه‌ای که بیت‌المقدس خراب شد، به وجود آمده و به رسوم قبلی افزوده‌شده‌اند.

یهودیان “کله ماهی” را نیز در فهرست خوراکی‌های این جشن قرار داده‌اند. کله ماهی نماد رهبر بودن بودن و دوری از پیرو (مقلد) بودن است.

نان “چالا” نیز یکی دیگر از عناصر “روش‌هشانا” است. این نان بافته تخم‌مرغی، معمولا در مراسم روز هفتم هفته (شبات) نیز سرو می‌شود. انار نیز به عنوان یک خوراکی شیرین از دیگر مواد خوراکی این جشن است.

نماز جشن روش هشانا

بنابراین هفت «براخا» یا برکت در طول سال سر سفرۀ یهودیان قرار دارد که شامل یایین (عصارۀ انگور)، نان، بوی خوش (نعنا یا به)، میوۀ درختی، میوۀ زمینی، شهکل (مایعات) و مزونوت (برنج و مواد نشاسته‌ای) می‌شود اما در ایام عید روش هشانا آن‌ها سیب، عسل، تره، کدو، لوبیا، چغندر، خرما و انار می‌خورند و پیش از خوردن هر یک دعایی هم می‌خوانند. لبنیات و شیر نیز در اعیاد بیشتر استفاده می‌شود.

ویژگی بارز نماز جشن روش هشانا، نواختن در شیپوری است که از شاخ قوچ یا غزال درست‌شده و از رسوم دیگر این روز می‌توان به رفتن مردم نزدیک جوی آب و آب‌انبارها اشاره کرد. این رسم قبلاً برای وام گرفتن روشنایی از آب و همچنین شسته شدن گناهان در کنار چشمه راران و چشمه گازری که در محله جوباره  وجود داشت انجام می‌شد که متأسفانه امروزه چشمه گازری به خاطر احداث خط مترو و زیرگذر از بین رفته و مادی راران هم خشک‌شده. امیدوارم مدیران شهری پیش از انجام عملیات‌ عمرانی به رسوم وابسته به مکان‌ها  توجه بیشتری داشته باشند.

عید کیپور

هشت روز بعد از روش هشانا، عید کیپور شروع می‌شود که موعد روزه‌داری و حضور در کنیساهاست چراکه حضرت موسی درست در چنین روزی ۱۰ فرمان را به قوم خود عرضه کرد. در واقع دفتر زندگی در «روش هشانا» نوشته و در روز «کیپور» مهر و موم می‌شود و این مضمون دعایی از کتاب مقدس است که یهودیان آن را طی ده روز ابتدایی ماه تیشری می‌خوانند.

هیئت تحریریه سایت خبری-تحلیلی ادیان نیوز، این عید یهودی را در روز شروع آن (پنج شنبه) به تمامی یهودیان کشور و جهان تبریک گفت و آن را گرامی داشت.