ادیان و محیط زیست| همه ادیان بر این باورند که خلقت جهان نتیجه اراده و قدرت پروردگار یکتاست
به مناسبت 5 ژوئن، روز جهانی محیط زیست/
رهبران مذهبی دنیا در هر مقام و مرتبهای که هستند بر این اصل مهم اتفاق نظر دارند که برای مراقبت و حمایت از محیط زیست همهی موجودات زندهی دنیا که مخلوق اراده و قدرت پروردگارند عزمی یکپارچه و تعهدی اخلاقی، وجدانی و معنوی از سوی همه جوامع انسانی و همه جوامع دینی و اعتقادی نیاز است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، تقریباً همه ادیان موضوع خلقت جهان را به اشکال و با درجات مختلف مورد بررسی و توجه قرار میدهند و تقریباً همه آنها جهان را نتیجه اراده و قدرت پروردگار یکتا میدانند.
رهبران مذهبی دنیا در هر مقام و مرتبهای که هستند بر این اصل مهم اتفاق نظر دارند که برای مراقبت و حمایت از محیط زیست همهی موجودات زندهی دنیا که مخلوق اراده و قدرت پروردگارند عزمی یکپارچه و تعهدی اخلاقی، وجدانی و معنوی از سوی همه جوامع انسانی و همه جوامع دینی و اعتقادی نیاز است.
رهبران دینی میتوانند نسبت به مراقبت و حفظ سلامت محیط زیست نظارت داشته باشند، تعهدات عمومی ایجاد کنند و نتایج مفید و چالشهای جالب حاصل از آن را با افراد به اشتراک بگذارند و آنها را دعوت به همراهی کنند. همچنین آنها میتوانند در این زمینه به عنوان یک الگوی عملی صحیح برای پیروان خود و عموم جامعه ایفای نقش کنند.
آنچه در ادامه میآید بازتابی است از دیدگاه نظری و عملی برخی از مهمترین ادیان نسبت به محیط زیست
مسیحیت
تقریبا ۱۰۰ آیه در کتاب مقدس مسیحیان وجود دارد که از محافظت از محیط زیست سخن میگوید و مسئولیتی زیست محیطی بر عهده مسیحیان قرار میدهد؛ چنانکه در کتاب مقدس آمده است، از محیط زیست خود به نفع خود و آیندگان مراقبت کنید. زمینی که در آن زندگی میکنید را آلوده نکنید، خونریزی و کشتار زمین را آلوده میکند و این آلودگی پاک نمیشود مگر با پرداخت خون بهای آن.
مسیح به شاگردان خود گفت: از هر چیز به قدر کافی بخورید و باقی مانده آن را هدر ندهید و اسراف نکنید، از طبیعت و ذخایر آن با ترس و احترام مراقبت کنید چرا که نه برای ایمان به خدا و اثبات وجود او که ما برای بودن و برای ماندن و ادامه ی بقا به آن نیاز داریم.
خداوند هرگز از خلقت ما پشیمان نمیشود و همواره ما را یاری خواهد داد و بشریت هنوز هم میتواند در مسیر ساخت و آبادی این خانهی مشترک (زمین)، متحد و یکپارچه حرکت کند. (پاپ فرانسیس ۲۰۱۵)
اسلام
صدها آیه در «قرآن»، کتاب مقدس مسلمانان، بر مراقبت از محیط زیست تاکید دارند. مسلمانان بر این باورند که زمین و هر چه در آن است آفریدهی خداست و مسخر برای انسان و انسان به عنوان اشرف مخلوقات، مسئولیت خطیر مراقبت از این گسترهی نعمات الهی را بر دوش میکشد.
استفاده صحیح و اصولی از زمین و ذخایر و منابع آن، با رعایت حقوق دیگران، از دستورات مکرر دین اسلام و داشتن محیط زیستی سالم نیز از اولین حقوق انسانها برای زندگی در زمین است.
در همین راستا بسیاری از سازمانهای اسلامی به تشریح و تبیین دستورات اسلام در حفظ محیط زیست میپردازند. دستوراتی که انسان را از هرگونه فساد، تخریب و ویران گری محیط زیست که نظم آفرینش و بقای بشر را به مخاطره میاندازد منع میگرداند.
بودیسم
مفهوم (کارما)، «عملکرد فرد در زندگی» خود یکی از دروس اصلی بوداییان است. به این معنا که عملکرد فرد، ذاتاً و به طور خودکار نتایجی در زندگی او به دنبال دارد و خداوند نیز خلقت جهان را بر این اساس قرار داده است؛ چنانکه زنبور عسل میداند چگونه بر گل بنشیند و شهد بردارد بی آنکه به شکوفه، رنگ و عطر آن آسیب برساند و در غیر اینصورت برای بار بعد نه گلی خواهد بود و نه شهدی. خداوند در جهان، بسیاری از این نمونهها قرار داده تا انسان دانا ذره ذره بیاموزد و به کار بندد.
نتیجه آن که انسان میبایست از محیط زیست خود بی آنکه آسیبی به آن برساند بهره ببرد که در غیر این صورت قهر طبیعت را که همان نتیجه فعل اوست خواهد دید.
هندوئیسم
هندوئیسم دینی است که ریشه در طبیعت دارد. متون مقدس آیین هندو از جمله وداها، اوپانیشادها، با گاوادکیتا و… اشاراتی بسیار به الوهیت مربوط به اجزای طبیعت از جمله رودخانهها، کوهها، درختان حیوانات و زمین دارد که هندوییسم برای محافظت از آنها، حمایت و مراقبت از محیط زیست را تشویق میکند.
در این راستا سازمانهایی نیز وجود دارند که با انجام اقداماتی به حفظ محیط زیست میپردازند.
جینیسم
به عقیده پیروان این آیین انسان به عنوان موجودی تکامل یافته مسئولیتی اخلاقی نسبت به جهان و هرچه در آن است دارد. از اصلیترین آموزههای این آیین داشتن زندگی صلح آمیز و عاری از خشونت و آسیب به اطرافیان است. دوستی با طبیعت که از مؤکدات آیین جین است آن را به مهد عقاید حفاظت از محیط زیست تبدیل کرده است.
یهودیت
یهودیت نیز بر این باور است که دنیا ساختهی دست خدا و مأمنی برای آرامش انسان است. پس انسان موظف به مراقبت از آن میباشد.
تائوئیسم
به عقیدهی پیروان این آیین کسانی که روابط خود با دیگران را بر پایهی انسانیت و اصول انسانی و اخلاقی بنا مینهند درک عمیقتری از طبیعت و نیز احترام به آن خواهند داشت و آنها که درک صحیح و عمیقی از انسانیت ندارند از طبیعت نیز سوء استفاده خواهند کرد.
لذا تائوئیسم به پیروان خود میآموزد که انسانیت و حفظ محیط زیست دو اصل هماهنگ و جدایی ناپذیر از یکدیگرند.